Báo cáo Nghĩa biểu vật, biểu niệm của từ và việc phân tích chúng trong quá trình tiếp cận hình tượng thơ

Trong nghiên cứu từ vựng ư ngữ nghĩa của ngôn ngữ, lý thuyết trường nghĩa đóng góp một phần rất quan trọng vào việc phân chia các lớp từ vựng cũng như vạch ra mối quan hệ b.n chất giữa các nhóm từ trong một lớp, giữa các từ trong một nhóm [3, 4]. Khi đi sâu vào phân tích ngữ nghĩa từ vựng, lý thuyết trường nghĩa còn cho ta nhìn nhận một cách hệ thống về quá trình phát triển của nghĩa từ và cơ cấu nghĩa của nó. Một trong các nội dung quan trọng của lý...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo " Nghĩa biểu vật, biểu niệm của từ và việc phân tích chúng trong quá trình tiếp cận hình tượng thơ "T¹p chÝ Khoa häc ®hqghn, khxh & nv, T.xxIII, Sè 1, 2007 NghÜa biÓu vËt, biÓu niÖm cña tõ vµ viÖc ph©n tÝch chóng trong qu¸ tr×nh tiÕp cËn h×nh t−îng th¬ H÷u §¹t (*) lµ ý nghÜa ®−îc h×nh thµnh trong qu¸ Trong nghiªn cøu tõ vùng - ng÷ tr×nh chóng ta nhËn thøc vÒ nghÜa chñngnghÜa cña ng«n ng÷, lý thuyÕt tr−êng lo¹i sù vËt [3].nghÜa ®ãng gãp mét phÇn rÊt quan trängvµo viÖc ph©n chia c¸c líp tõ vùng còng 1. NghÜa biÓu vËt cña tõnh− v¹ch ra mèi quan hÖ b¶n chÊt gi÷a Mét tõ kh«ng chØ cã mét nghÜa biÓuc¸c nhãm tõ trong mét líp, gi÷a c¸c tõ vËt mµ th−êng cã nhiÒu nghÜa biÓu vËttrong mét nhãm [3, 4]. Khi ®i s©u vµo kh¸c nhau. VÝ dô, ph©n tÝch c¸c nghÜaph©n tÝch ng÷ nghÜa tõ vùng, lý thuyÕt biÓu vËt cña tõ mòi, ta sÏ cã sù ph©ntr−êng nghÜa cßn cho ta nh×n nhËn mét xuÊt nh− sau:c¸ch hÖ thèng vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Mòi: - Bé phËn nh« lªn ë gi÷a mÆtcña nghÜa tõ vµ c¬ cÊu nghÜa cña nã. Mét ng−êi vµ ®éng vËt cã x−¬ng sèng,trong c¸c néi dung quan träng cña lý lµ c¬ quan dïng ®Ó thë vµ ngöi [12]. (1)thuyÕt tr−êng nghÜa lµ viÖc ph©n tÝch - Bé phËn nhän, nh« ra phÝa tr−ícnghÜa biÓu vËt, nghÜa biÓu niÖm, tr−êng cña mét sè vËt dïng vËn t¶i trªn n−íc nh−nghÜa biÓu vËt vµ tr−êng nghÜa biÓu tµu, thuyÒn (mòi tµu, mòi thuyÒn). (2)niÖm. §©y lµ h−íng nghiªn cøu rÊt cã Ých - Bé phËn cã ®Çu nhän nh« ra phÝa®èi víi viÖc t×m hiÓu hÖ thèng c¸c tõ gÇn tr−íc cña mét sè vËt th−êng dïng hµngnghÜa, ®ång nghÜa (xem thªm [10] còng ngµy: mòi kim, mòi kÐo, mòi dao…(3)nh− viÖc hiÓu nghÜa tõ trong v¨n b¶n, - Bé phËn cã ®Çu nhän nh« ra phÝa®Æc biÖt lµ c¸c v¨n b¶n cã tÝnh h×nh tr−íc cña mét sè lo¹i vò khÝ: mòi tªn,t−îng cao nh− v¨n b¶n th¬ ca (xem thªm mòi gi¸o, mòi m¸c, mòi kiÕm, mòi[6, 7]). sóng…(4)NghÜa biÓu vËt vµ nghÜa biÓu - Doi ®Êt nhän nh« ra khái bê trªn niÖm s«ng, trªn biÓn: mòi NÐ (B×nh ThuËn), mòi Cµ Mau…(5) Trong lý thuyÕt tr−êng nghÜa, hailo¹i nghÜa ®−îc quan t©m ®Çu tiªn lµ Tõ mçi nghÜa biÓu vËt nªu trªn,nghÜa biÓu vËt vµ nghÜa biÓu niÖm. §©y trong qu¸ tr×nh sö dông, tõ mòi cã thÓlµ c¸c lo¹i nghÜa kh¸i qu¸t cho phÐp tham gia vµo nhiÒu kÕt hîp kh¸c nhau,ng−êi ta tõ ®ã ®i s©u vµo c¸c nÐt nghÜa víi c¸c ý nghÜa kh¸c nhau. NÕu kh«ngcña tõ. Theo c¸ch hiÓu chung nhÊt, hiÓu ®−îc ranh giíi gi÷a c¸c nghÜa biÓunghÜa biÓu vËt lµ ý nghÜa kh¸i qu¸t vÒ vËt sÏ kh«ng thÓ hiÓu chÝnh x¸c nghÜachñng lo¹i sù vËt. Cßn nghÜa biÓu niÖm cña tõ mòi trong tõng tr−êng hîp.(*) PGS.TS., Khoa Ng«n ng÷ häc, Tr−êng §¹i häc Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n, §HQGHN. 14NghÜa biÓu vËt, biÓu niÖm cña tõ vµ viÖc ph©n tÝch chóng... 15 VÝ dô: nghÜa chñng lo¹i cña sù vËt. Mét tõ cã nhiÒu nghÜa biÓu niÖm sÏ lµ sù chuyÓn 1. Anh ta h¸t giäng mòi. ®æi cña mét qu¸ tr×nh nhËn thøc, trong 2. Cho nã thªm mét mòi ®Ó nã ngñ ®i. ®ã c¸c kÕt qu¶ nhËn thøc ®i sau kh«ng 3. NhiÒu mòi mét lóc sî kh«ng æn. ...