Báo cáo nghiên cứu khoa học Bối cảnh thời đại và sự ra đời của học thuyết pháp trị trung hoa cổ đại

I. BốI CảNH LịCH Sử TRUNG HOA Cổ ĐạI1. Tình hình kinh tếKhoảng thế kỷ XII tr.cn, cuối đời Th-ơng, bộ tộc Chu nổi lên ở th-ợng l-u Hoàng Hà, thuộc tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc ra sức phát triển nông nghiệp và chinh phục các bộ tộc lân cận, mở rộng đất đai để phát triển thế lực đến vùng Tr-ờng Giang. Đến giữa thế kỷ XI tr.cn, Chu Vũ V-ơng đã diệt Trụ lập ra nhà Chu rồi rút về đóng đô ở đất Cảo Kinh, mở ra thời kỳ thịnh trị của nhà Tây Chu. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " Bối cảnh thời đại và sự ra đời của học thuyết pháp trị trung hoa cổ đại " Bèi c¶nh thêi ®¹i vµ sù ra ®êi cña häc thuyÕt… th.s §ç §øC minh V¨n phßng Thµnh uû H¶i Phßng I. BèI C¶NH LÞCH Sö TRUNG HOA Tuú th©n hay s¬, c«ng lao lín hay nháCæ §¹I mµ ®−îc phong ®Êt réng hÑp, gÇn xa vµ t−íc cao hay thÊp. §Õn l−ît m×nh, c¸c 1. T×nh h×nh kinh tÕ vua ch− hÇu l¹i ®em ®Êt ®ai ®−îc Thiªn Kho¶ng thÕ kû XII tr.cn, cuèi ®êi tö s¸ch phong chia cho con ch¸u, anhTh−¬ng, bé téc Chu næi lªn ë th−îng l−u em, hä hµng vµ nh÷ng ng−êi tuú thuécHoµng Hµ, thuéc tØnh ThiÓm T©y, Trung lµm l·nh ®Þa. Nh÷ng ng−êi nµy trëQuèc ra søc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ thµnh khanh, ®¹i phu vµ hä l¹i ®emchinh phôc c¸c bé téc l©n cËn, më réng ruéng ®Êt chia cho con ch¸u, anh em, hä®Êt ®ai ®Ó ph¸t triÓn thÕ lùc ®Õn vïng hµng vµ tuú thuéc (sÜ, gia thÇn) lµm lécTr−êng Giang. §Õn gi÷a thÕ kû XI tr.cn, ®iÒn. ChÝnh s¸ch ph©n phong ruéng ®ÊtChu Vò V−¬ng ®· diÖt Trô lËp ra nhµ Êy ®· t¹o nªn mét hÖ thèng ®¼ng cÊpChu råi rót vÒ ®ãng ®« ë ®Êt C¶o Kinh, thuéc giai cÊp thèng trÞ bãc lét, gåm:më ra thêi kú thÞnh trÞ cña nhµ T©y Chu. Thiªn tö- Ch− hÇu-Khanh §¹i phu-SÜ(4). ChÕ ®é ph©n phong theo trËt tù tõ trªn Rót kinh nghiÖm tõ c¸c triÒu ®¹i xuèng theo m« h×nh ch÷ Kim ®· t¹o nªntr−íc vµ ®Ó cñng cè nÒn thèng trÞ l©u dµi, mét hÖ thèng ®¼ng cÊp x· héi ®−îc s¾pvua(1) nhµ Chu tù x−ng lµ Thiªn tö, ®Æt tõ trªn xuèng d−íi vµ nghÜa vô phôctuyªn bè m×nh lµ chñ së h÷u duy nhÊt tïng tõ d−íi lªn trªn, theo trËt tù: Thiªntoµn bé ®Êt ®ai trong n−íc: Kh¾p d−íi tö cã vua ch− hÇu lµm bÒ t«i; vua ch−gÇm trêi, ®©u còng lµ ®Êt cña vua. C¶ hÇu cã ®¹i phu lµm bÒ t«i; ®¹i phu cã sÜn−íc tõ trong ®Õn ngoµi, ai còng lµ t«i lµm gia thÇn tuú thuéc(5). ViÖc thùc hiÖnvua(2). Trªn c¬ së ®ã, nhµ Chu ®· thi chÕ ®é phong hÇu kiÕn ®Þa, phong chøchµnh chÝnh s¸ch ph©n phong ®Êt ®ai t−íc vµ ®Êt ®ai cña Thiªn tö nhµ ChukÌm theo phong chøc t−íc cho nh÷ng t¹o thµnh hÖ thèng rµng buéc nhau vÒng−êi trong t«ng téc vµ c¸c c«ng thÇn ®ÓlËp nªn mét hÖ thèng n−íc ch− hÇu(3).Nghiªn cøu Trung Quèc sè 3(103) – 2010 67®ç ®øc minhhuyÕt thèng, kinh tÕ vµ chÝnh trÞ x· héi cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc khai khÈn ®Êttrong giai cÊp thèng trÞ. ®ai, ph¸t triÓn kü thuËt canh t¸c, “dÉn thuû nhËp ®iÒn” còng nh− sö dông sóc Nh− vËy, d−íi thêi T©y Chu tÊt c¶ vËt lµm søc kÐo trong n«ng nghiÖp. Thñruéng ®Êt thuéc quyÒn qu¶n lý cña c¸c c«ng nghiÖp còng rÊt ph¸t triÓn víiquý téc, cßn nh÷ng ng−êi lao ®éng vµ bÞ nh÷ng tiÕn bé cña kü thuËt ®óc ®ångtrÞ(6) c¬ b¶n kh«ng cã ruéng ®Êt. Sau khi thau, lµm méc, lµm muèi .... Mét sè nghÒthiÕt lËp ®−îc sù thèng trÞ, nhµ Chu c¶i míi xuÊt hiÖn nh− luyÖn s¾t, luyÖn s¬n,c¸ch quan hÖ s¶n xuÊt, thi hµnh réng r·i luyÖn gang vµ thÐp(8). Cïng víi ®ã ë c¸cchÕ ®é tØnh ®iÒn. Theo chÕ ®é nµy, ruéng ch− hÇu, th−¬ng nghiÖp, bu«n b¸n còng®Êt ®−îc chia lµm hai lo¹i c«ng ®iÒn vµ rÊt ph¸t ®¹t. TiÒn tÖ xuÊt hiÖn cïng víit− ®iÒn. Ng−êi n«ng d©n ph¶i cïng nhau tÇng líp th−¬ng nh©n ngµy cµng líncµy cÊy vµ nép s¶n phÈm ë ruéng c«ng m¹nh(9).®iÒn cho tÇng líp quÝ téc (gäi lµ phÐp trî)sau ®ã míi ®−îc vÒ lµm ë phÇn ruéng Sang thêi ChiÕn Quèc, kinh tÕ cµng®−îc chia. Sau khi nhËn ruéng, viÖc s¶n ph¸t triÓn m¹nh. NghÒ luyÖn s¾t h−ngxuÊt ®−îc tiÕn hµnh theo ®¬n vÞ gia thÞnh, ®å dïng b»ng s¾t phæ biÕn réng®×nh. Hä canh t¸c b»ng nh÷ng ph−¬ng r·i, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng cô ...