Báo cáo nghiên cứu khoa học CHỈ DỤ-NGỰ BÚT CỦA VUA MINH MẠNG

Trong thời gian 20 năm trị vì (1820-1840), Minh Mạng được coi là vị vua tài giỏi nhất của triều Nguyễn. Thời Minh Mạng đạt được nhiều thành tựu cả trên lĩnh vực kinh tế và văn hóa-xã hội. Chính Minh Mạng hoàn thiện việc phân chia địa giới hành chính của đất nước, thực hiện khuyến nông, sử dụng hiền tài... làm cho Việt Nam đạt được sự thịnh trị nhất trong suốt 143 năm dưới triều Nguyễn. Minh Mạng cũng là vị vua nổi tiếng ban hành nhiều chỉ dụ cấm đạo nghiệt ngã, cùng với rất...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " CHỈ DỤ-NGỰ BÚT CỦA VUA MINH MẠNG "108 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 5 (76). 2009 CHÆ DUÏ-NGÖÏ BUÙT CUÛA VUA MINH MAÏNG Lê Thị Toán, Vĩnh Cao* Trong thôøi gian 20 naêm trò vì (1820-1840), Minh Maïng ñöôïc coi laø vòvua taøi gioûi nhaát cuûa trieàu Nguyeãn. Thôøi Minh Maïng ñaït ñöôïc nhieàu thaønhtöïu caû treân lónh vöïc kinh teá vaø vaên hoùa-xaõ hoäi. Chính Minh Maïng hoaøn thieänvieäc phaân chia ñòa giôùi haønh chính cuûa ñaát nöôùc, thöïc hieän khuyeán noâng, söûduïng hieàn taøi... laøm cho Vieät Nam ñaït ñöôïc söï thònh trò nhaát trong suoát 143naêm döôùi trieàu Nguyeãn. Minh Maïng cuõng laø vò vua noåi tieáng ban haønh nhieàuchæ duï caám ñaïo nghieät ngaõ, cuøng vôùi raát nhieàu chæ duï khaùc trong coâng vieächaønh chính haøng ngaøy. Tieác laø hieän nay, nhöõng vaên baûn goác naøy coøn laïi raáthieám hoi, tuy nhieân, chuùng toâi may maén ñöôïc tieáp xuùc vôùi moät chæ duï-ngöïbuùt cuûa vua Minh Maïng, sau khi khaûo cöùu vaên baûn, xin ñöôïc giôùi thieäu chæduï quyù hieám naøy vôùi moät vaøi nhaän xeùt nhö sau. 1. Veà tình traïng vaên baûn Chæ duï naøy cuûa vua Minh Maïng coøn gaàn nhö nguyeân veïn, chæ bò raùchmoät vaøi loã moït vaø raùch goùc phaûi daøi 8cm tính theo chieàu roäng vaø 5,5cm theochieàu daøi cuûa chæ duï. Phaàn noäi dung chæ duï bò raùch moät vaøi neùt ôû caùc chöõ:chöõ haøn 寒 ôû haøng thöù nhaát, chöõ nhó 爾 ôû haøng thöù hai, caùc chöõ chöùc 職, chöõphaän 分 chöõ ñöông 當 ôû haøng thöù ba. Tuy nhieân, nhöõng chöõ bò maát neùt naøyvaãn ñoïc ñöôïc, noäi dung vaên baûn khoâi phuïc deã daøng. Noäi dung cuûa chæ duï nguyeân veïn, taát caû coù 14 haøng vôùi 160 chöõ, phaànchính vaên goàm 12 haøng, 2 haøng cuoái ghi nieân ñaïi vaø hai chöõ thuû buùt, khoaûngcaùch giöõa hai haøng naøy laø 3cm. Giaáy vieát chæ duï moûng, maøu vaøng. 2. Veà hoa vaên trang trí, chöõ vieát vaø aán trieän Trang trí xung quanh khung vieàn noäi dung chæ duï laø daây hoa laù vaø baùtböûu maøu ñen. Ñaëc bieät ôû chæ duï naøy, beân phaûi ñöôïc trang trí moät oâ hình chöõAÛnh 1: Chæ duï - ngöï buùt cuûa vua Minh Maïng ban ngaøy 9 thaùng 12 naêm Minh Maïng thöù 3 (1822) Trung taâm Baûo toàn Di tích Coá ñoâ Hueá* 109 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 5 (76). 2009nhaät, roäng 11cm theo chieàu daøi cuûa chæ duï vaø daøi 20cm theo chieàu roäng, sau oânaøy môùi ñeán phaàn ghi noäi dung. Vieàn xung quanh oâ hình chöõ nhaät laø khungtrang trí hoa thò, giöõa trang trí roàng, phuïng. Chính giöõa coù hai chöõ long tieân龍箋naèm trong oâ luïc giaùc. Long tieân laø loaïi giaáy thöôøng coù hình veõ roàng, duøngñeå vieát vaên thô giao tieáp thuø taïc ngaøy xöa. Toaøn boä trang trí ôû oâ chöõ nhaätnaøy, hoa vaên vaø chöõ ñeàu maøu ñen. Töø haøng chöõ cuoái cuøng cuûa phaàn chính vaên ñeán doøng ghi nieân ñaïi roäng 13cm ñeå troáng khoâng trang trí gioáng vôùi oâ beân traùi töø hai chöõ ngöï buùt 御筆 ñeán ñöôøng vieàn cuoái cuøng cuûa khung trang trí cuõng 13cm vaø ñeå troáng vôùi maøu vaøng cuûa giaáy. Toaøn boä chöõ vieát treân chæ duï laø maøu ñoû. Cuoái hai chöõ ngöï buùt ñoùng daáu trieän Ngöï tieàn chi baûo 御前之寶, boán chöõ trong daáu trieän ñöôïc xeáp thaønh hai haøng, khaéc theo kieåu chöõ chaân nhö chöõ vieát thöôøng ôû caùc saéc phong. Daáu trieän hình baàu duïc, ñöôøng kính ngang 2,5cm, doïc 3cm, coù hai ñöôøng vieàn trong vaø ngoaøi maûnh, giöõa coù khaéc hoïa tieát khaùc vôùi caùc daáu trieän khaùc, ñöôøng vieàn ngoaøi thöôøngAÛnh 2: AÁn Ngöï tieàn chi baûo vaø haidoøng cuoái cuøng cuûa vaên baûn. raát ñaäm, ñöôøng vieàn 0,5cm. 3. Noäi dung Phieân aâm Baûn nhaät daï gian phong vuõ tuï phaùt, phaû giaùc haøn laõnh. Nieäm tuøy giaùthuûy trình chi bieàn binh loä tuùc tuaàn veä, tuy nhó ñaúng chöùc phaän ñöông nhieân,nhi caàn lao dieäc khaû töôûng luïc. Tröø vaõng nhaät dó giaùng chæ chieáu thöôøngthöôûng caáp ngoaïi, tröù gia aân thöôûng Thoáng cheá moãi vieân ngaân nguõ laïng,Chính veä moãi vieân töù laïng, Phoù veä, Chaùnh q ...