Báo cáo nghiên cứu khoa học CHÍNH SÁCH CỦA TRIỀU NGUYỄN TRONG QUAN HỆ BUÔN BÁN TIỂU NGẠCH VỚI TRUNG QUỐC NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX

Sau khi nắm đ-ợc quyền lực, thiết lập nên v-ơng triều Nguyễn vào năm 1802, tr-ớc hoàn cảnh thế giới và khu vực có những biến chuyển bởi các cuộc tranh đấu tìm kiếm thị tr-ờng ở ph-ơng Đông của chủ nghĩa t- bản- vì lý do an ninh, triều Nguyễn đã thi hành chính sách ngoại th-ơng có điều kiện, đóng cửa một phần ngoại th-ơng đối với ph-ơng Tây. Hàng loạt th-ơng thuyền của các quốc gia ph-ơng Tây nh- Anh, Pháp, Mỹ... đến đặt các vấn đề ký kết các hiệp -ớc th-ơng mại đã phải quay...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " CHÍNH SÁCH CỦA TRIỀU NGUYỄN TRONG QUAN HỆ BUÔN BÁN TIỂU NGẠCH VỚI TRUNG QUỐC NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX " 50 Tr−¬ng ThÞ YÕn* au khi n¾m ®−îc quyÒn lùc, thèng khiÕn d©n c¸c n−íc qua l¹i, trao S thiÕt lËp nªn v−¬ng triÒu ®æi, mua b¸n th−êng xuyªn. Thêi NguyÔn vµo n¨m 1802, tr−íc NguyÔn, l¸i bu«n c¸c n−íc vµ khu vùchoµn c¶nh thÕ giíi vµ khu vùc cã nh÷ng nh− Thanh, Ch©n L¹p, Xiªm, Ma Cao,biÕn chuyÓn bëi c¸c cuéc tranh ®Êu t×m H¹ Ch©u... tíi n−íc ta bu«n b¸n kh¸kiÕm thÞ tr−êng ë ph−¬ng §«ng cña chñ nhiÒu. Ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng ®−îc tiÕnnghÜa t− b¶n- v× lý do an ninh, triÒu hµnh trªn c¶ hai tuyÕn ®−êng biÓn vµNguyÔn ®· thi hµnh chÝnh s¸ch ngo¹i ®−êng bé kh¸ dÔ dµng.th−¬ng cã ®iÒu kiÖn, ®ãng cöa mét phÇn Ngo¹i th−¬ng x−a nay vèn lµ lÜnh vùcngo¹i th−¬ng ®èi víi ph−¬ng T©y. Hµng nhµ n−íc ®éc quyÒn, nh−ng riªng víi c¸clo¹t th−¬ng thuyÒn cña c¸c quèc gia n−íc l¸ng giÒng vµ c¸c n−íc §«ng Nam ¸ph−¬ng T©y nh− Anh, Ph¸p, Mü... ®Õn ®Æt ë nöa ®Çu thÕ kû XIX, triÒu NguyÔnc¸c vÊn ®Ò ký kÕt c¸c hiÖp −íc th−¬ng m¹i kh«ng thi hµnh chÆt chÏ sù ®éc quyÒn®· ph¶i quay vÒ v× triÒu ®×nh NguyÔn nµy. ViÖt Nam cã ®Þa h×nh tiÕp gi¸p víihoµn toµn kh«ng muèn bÞ rµng buéc bëi c¸c n−íc l¸ng giÒng c¶ ë phÝa B¾c vµ phÝamèi quan hÖ chÝnh thøc vÒ ngo¹i giao hay Nam. T¹i c¸c khu vùc biªn giíi, viÖc traoth−¬ng m¹i víi bÊt kú mét quèc gia ®æi bu«n b¸n nhá lÎ diÔn ra th−êng xuyªn,ph−¬ng T©y nµo. Nh−ng còng chÝnh ë thêi hoµn toµn kh«ng cã sù cÊm ®o¸n cña nhµ®iÓm nµy, víi c¸c n−íc ph−¬ng §«ng nãi n−íc. Nãi ®óng h¬n, sù kiÓm so¸t cña nhµchung, c¸c n−íc l¸ng giÒng nh− §¹i n−íc ë c¸c vïng nµy chØ cã ý nghÜa b¶o vÖThanh, Ch©n L¹p, Cao Miªn... vµ mét sèn−íc ë vïng §«ng Nam ¸ h¶i ®¶o, triÒu c−¬ng giíi vµ thu thuÕ mµ th«i.NguyÔn l¹i thi hµnh mét chÝnh s¸ch ngo¹ith−¬ng cëi më, th«ng tho¸ng. * TS. ViÖn Sö häc ViÖt Nam Do ®iÒu kiÖn ®Þa lý, tõ l©u n−íc ta ®· N−íc §¹i Thanh lµ l¸ng giÒng lín,cã quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c n−íc l¸ng gi¸p víi ViÖt Nam ë phÝa B¾c. Nöa ®ÇugiÒng vµ mét sè n−íc trong khu vùc thÕ kû XIX, chÝnh quyÒn qu©n chñ§«ng Nam ¸. Bªn c¹nh yÕu tè ®Þa lý, sù NguyÔn vÉn duy tr× ®−êng lèi ngo¹i giaogÇn gòi vÒ chñng téc, sù t−¬ng ®ång vÒ hßa hiÕu, thÇn phôc, vÉn gi÷ lÖ cèng n¹pv¨n hãa... ®· t¹o nªn sù g¾n kÕt truyÒn 51ChÝnh s¸ch cña triÒu NguyÔn… n−íc, cßn cã s«ng Th¸c Mang (tøc s«ngth−êng xuyªn. Nh− vËy, bªn c¹nh ®iÒu Ka Long b©y giê) cho thuyÒn lín cã thÓkiÖn gÇn gòi vÒ ®Þa lý, v¨n hãa... nh− ng−îc s«ng ®Ó cËp bÕn V¹n Ninh cñamét sè n−íc l¸ng giÒng xung quanh, n−íc ta. ë vïng L¹ng S¬n, viÖc bu«n b¸nquan hÖ ngo¹i th−¬ng víi n−íc Thanh bÞ gi÷a th−¬ng nh©n ViÖt Nam vµ Trungchi phèi bëi quan hÖ ngo¹i giao ®Æc biÖt Quèc tËp trung ë khu vùc phè, chî Kúnªn còng mang mét s¾c th¸i riªng. Lõa.Trong mét lêi dô, vua Minh M¹ng ®· ë thÕ kû XIX, vïng V¹n Ninh ®· lµtõng nãi: N−íc ta tiÕp gi¸p víi n−ícThanh, tõ tr−íc ®Õn nay cña c¶i hµng mét tr¹m trung chuyÓn hµng hãa cñahãa tr¨m thø ®æi ch¸c, l−u th«ng...1. th−¬ng nh©n Trung Quèc qua ®−êng biªn giíi. Phè Th¸c Mang ë khu vùc nµyQuan hÖ bu«n b¸n h÷u h¶o kh«ng “ng−êi n−íc Thanh tô häp bu«n b¸n, nhµnh÷ng ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ cho c¶ hai ngãi nh− b¸t óp, còng lµ n¬i phånn−íc mµ cßn t¹o nªn sù b×nh æn n¬i biªn thÞnh”. T¹i ®©y cßn cã c¸c phè bu«n b¸ngiíi. Cã lÏ v× thÕ mµ c¸c vua NguyÔn nh− : Yªn H−¬ng, Yªn L¹c, Na TiÒn, M·kh«ng chñ tr−¬ng qu¶n lý chÆt chÏ. N¨m Tª, §¹i Hoµng, L¹c Tô, §Çm Hµ 5. B¶n1831, khi quan ®Þa ph−¬ng ë Cao B»ng t©u cña quan B¾c Thµnh n¨m 1830 nãixin ®Æt ®ån B¶o Th¾ng ®Ó xÐt hái: vÒ viÖc c¸c l¸i bu«n n−íc Thanh chëPhµm ng−êi Thanh qua l¹i ®æi ch¸c, hµng hãa b»ng ®−êng bé: Khi ®Õn phèmua b¸n, chØ cho ë mÆt phè, kh«ng ®−îc th× thuª thuyÒn chë hµng ®i hai trÊntheo ®−êng t¾t mµ vµo. Vua Minh M¹ng Qu¶ng Yªn, H¶i D−¬ng vµ ®Õn thµnh®· phª r»ng: Kh«ng cÇn ®Ò phßng qu¸, (tøc B¾c Thµnh). L¸i bu«n ai ®øng racø ®Ó nh− cò 2. chiªu tËp thuyÒn ghe mµ chë th× mçi VÒ phÝa n−íc Thanh, tõ thêi Cµn n¨m ph¶i nép tiÒn thuÕ lµ 5.000 quan 6.Long t¹i 3 tØnh V©n Nam (§iÒn), Qu¶ng Ta ch−a biÕt l−u l−îng hµng hãa cô thÓT©y (QuÕ) vµ Qu¶ng §«ng (ViÖt) tiÕp nh−ng qua tiÒn thuÕ quan t©n népgi¸p biªn giíi víi n−íc ta, nhµ Thanh ®· hµng n¨m cñ ...