Báo cáo nghiên cứu khoa học Cơ cấu nhị nguyên thành thị nông thông ở Trung Quốc

Khu vực nông thôn với nông nghiệp lạc hậu còn khu vực thành thị có công nghiệp hiện đại. Khái niệm cơ cấu nhị nguyên hay cơ cấu hai khu vực đ-ợc nhà kinh tế học nổi tiếng, ng-ời đạt giải Nô Ben kinh tế, tiến sỹ Arthur Lewis chính thức đ-a ra trong công trình nghiên cứu “Phát triển kinh tế trong điều kiện cung cấp vô hạn nguồn lao động”(1). Theo Lewis, ở các n-ớc đang phát triển nói chung đều tồn tại hai khu vực kinh tế có tính chất khác nhau, một khu vực...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " Cơ cấu nhị nguyên thành thị nông thông ở Trung Quốc " 19C¬ cÊu nhÞ nguyªn… NguyÔn Xu©n C−êng* vµ n«ng th«n, n«ng nghiÖp vµ c«ng õ khi n−íc CHND Trung Hoa T nghiÖp, tøc thµnh thÞ c«ng nghiÖp vµ ra ®êi (1949), Trung Quèc n«ng th«n n«ng nghiÖp. Khu vùc n«ng thùc hiÖn chiÕn l−îc ph¸t th«n víi n«ng nghiÖp l¹c hËu cßn khutriÓn ®uæi v−ît, −u tiªn ph¸t triÓn c«ng vùc thµnh thÞ cã c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i.nghiÖp, thµnh thÞ, ®Æc biÖt lµ thùc hiÖn Kh¸i niÖm c¬ cÊu nhÞ nguyªn hay c¬ cÊuchÕ ®é hé tÞch hé khÈu tõ n¨m 1958 ®· hai khu vùc ®−îc nhµ kinh tÕ häc næilµm gia t¨ng sù ph©n c¸ch gi÷a thµnh tiÕng, ng−êi ®¹t gi¶i N« Ben kinh tÕ, tiÕnthÞ vµ n«ng th«n, n«ng nghiÖp vµ c«ng sü Arthur Lewis chÝnh thøc ®−a ra trongnghiÖp, d©n n«ng nghiÖp vµ d©n phi c«ng tr×nh nghiªn cøu “Ph¸t triÓn kinhn«ng nghiÖp. Tõ c¶i c¸ch më cöa (1978) tÕ trong ®iÒu kiÖn cung cÊp v« h¹n®Õn nay, n«ng nghiÖp n«ng th«n Trung nguån lao ®éng”(1). Theo Lewis, ë c¸cQuèc ®· diÔn ra nh÷ng thay ®æi s©u s¾c, n−íc ®ang ph¸t triÓn nãi chung ®Òu tånc¬ cÊu kinh tÕ x· héi n«ng th«n ®· chuyÓn t¹i hai khu vùc kinh tÕ cã tÝnh chÊt kh¸cdÞch theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i nhau, mét khu vùc lµ truyÒn thèng, khuho¸. Tuy nhiªn, quan hÖ gi÷a c«ng nghiÖp vùc kh¸c lµ t− b¶n, cßn gäi lµ bé phËnvµ n«ng nghiÖp, thµnh thÞ vµ n«ng th«n ë hiÖn ®¹i. H¹t nh©n cña qu¸ tr×nh chuyÓnTrung Quèc vÉn mÊt c©n ®èi, c¬ cÊu nhÞ ®æi c¬ cÊu lµ vÊn ®Ò chuyÓn dÞch søc laonguyªn thµnh thÞ n«ng th«n vÉn næi cém ®éng d− thõa cña n«ng nghiÖp sang khuvµ c¶n trë lín tíi tiÕn tr×nh hiÖn ®¹i ho¸. vùc hiÖn ®¹i. Bëi v×, trong c¬ cÊu kinh tÕPh¸t triÓn hµi hoµ thµnh thÞ vµ n«ng th«n nhÞ nguyªn, khu vùc truyÒn thèng cãlµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng nguån lao ®éng ®−îc cung cÊp v« h¹n(2).cña quan niÖm ph¸t triÓn khoa häc ®−îc Tøc, khu vùc n«ng nghiÖp truyÒn thèng,thÕ hÖ l·nh ®¹o thø t− cña §CS Trung l¹c hËu, lu«n d− thõa vÒ søc lao ®éng,Quèc ®−a ra. cßn khu vùc kia lµ c«ng nghiÖp vµ ®« thÞ 1. Qu¸ tr×nh h×nh th nh, ®Æc tr−ng hiÖn ®¹i, cã n¨ng suÊt lao ®éng cao. C¸ccña c¬ cÊu nhÞ nguyªn th nh thÞ n«ng häc gi¶ th−êng gäi ®ã lµ c¬ cÊu kinh tÕth«n ë Trung Quèc x· héi nhÞ nguyªn hoÆc c¬ cÊu nhÞ 1.1. Kh¸i niÖm nguyªn thµnh thÞ n«ng th«n hoÆc c¬ cÊu C¸c n−íc n«ng nghiÖp th−êng diÔn rasù t¸ch biÖt, ph©n c¸ch gi÷a thµnh thÞ * Th¹c sÜ. ViÖn Nghiªn cøu Trung Quèc nghiªn cøu trung quèc sè 5(69)-200620hai khu vùc. C¸c n−íc n«ng nghiÖp l¹c l−¬ng thùc, Nhµ n−íc hoµn toµn khènghËu muèn ph¸t triÓn thµnh n−íc c«ng chÕ thÞ tr−êng l−¬ng thùc vµ n«ng s¶nnghiÖp hiÖn ®¹i th× ph¶i gi¶i quyÕt vÊn bÊt lîi cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ®Ò c¬ cÊu nhÞ nguyªn thµnh thÞ n«ng n«ng d©n. Tõ n¨m 1958, phong trµoth«n ph©n c¸ch nãi trªn. c«ng x· nh©n d©n b¾t ®Çu vµ lan réng toµn Trung Quèc, v« h×nh chung ®· h¹n C¬ cÊu nhÞ nguyªn thµnh thÞ n«ng chÕ viÖc sö dông c¸c t− liÖu s¶n xuÊt c¬th«n ph¶n ¸nh sù ph©n c¸ch, kh«ng hµi b¶n nh− ®Êt ®ai, søc lao ®éng. §Æc biÖt,hoµ gi÷a hai khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng tõ n¨m 1958 khi Trung Quèc thùc hiÖnth«n, c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, d©n “§iÒu lÖ ®¨ng ký hé khÈu n−íc CHNDsè n«ng nghiÖp vµ d©n sè phi n«ng Trung Hoa”, cïng víi mét sè chÝnh s¸chnghiÖp. Khu vùc thµnh thÞ c«ng nghiÖp vÒ phóc lîi, viÖc lµm, ®· dÇn t¹o nªn haihiÖn ®¹i, n¨ng suÊt lao ®éng cao; khu tËp ®oµn: d©n n«ng nghiÖp vµ d©n phivùc n«ng th«n d«i d− nhiÒu lao ®éng, n«ng nghiÖp. N«ng d©n bÞ h¹n chÕn¨ng suÊt lao ®éng thÊp vµ thiÕu vèn. nghiªm ngÆt ra thµnh phè m−u sinh vµHai khu vùc víi c¬ cÊu x· héi, giai tÇng bu«n b¸n. Hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch hékh¸c nhau, hÖ thèng qu¶n lÝ,…kh¸c khÈu, l−¬ng thùc, nhµ ë, phóc lîi,...®·nhau. gièng nh− “nh÷ng tÊm ch¾n” ng¨n c¶n 1.2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh ...