Báo cáo nghiên cứu khoa học CỔ VẬT VIỆT NAM BÀN VỀ NIÊN ĐẠI CÁC MINH VĂN TRÊN ĐỒ GỐM VIỆT NAM

Đôi điều về minh văn trên gốm sứ [1] là một chuyên luận dài (hơn 40 trang), tỷ mỉ và khá phong phú, đề cập đến nhiều nội dung về công việc nghiên cứu minh văn trên gốm sứ từ những nguyên tắc chung đến những vận dụng cụ thể. Đọc bài này, không thể không liên hệ tới công trình Cẩm nang đồ gốm Việt Nam có minh văn [2] của TS Nguyễn Đình Chiến cách đây 10 năm với một nội dung rộng hơn. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " CỔ VẬT VIỆT NAM BÀN VỀ NIÊN ĐẠI CÁC MINH VĂN TRÊN ĐỒ GỐM VIỆT NAM"92 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (74). 2009 COÅ VAÄT VIEÄT NAMBAØN VEÀ NIEÂN ÑAÏI CAÙC MINH VAÊN TREÂN ÑOÀ GOÁM VIEÄT NAM (Nhaân ñoïc baøi “Ñoâi ñieàu veà minh vaên treân goám söù” treân taïp chí Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån soá 70-72) Lê Thành Lân, Trần Ngọc Dũng* Baøi Ñoâi ñieàu veà minh vaên treân goám söù [1] laø moät chuyeân luaän daøi (hôn40 trang), tyû mæ vaø khaù phong phuù, ñeà caäp ñeán nhieàu noäi dung veà coâng vieäcnghieân cöùu minh vaên treân goám söù töø nhöõng nguyeân taéc chung ñeán nhöõngvaän duïng cuï theå. Ñoïc baøi naøy, khoâng theå khoâng lieân heä tôùi coâng trình Caåmnang ñoà goám Vieät Nam coù minh vaên [2] cuûa TS Nguyeãn Ñình Chieán caùchñaây 10 naêm vôùi moät noäi dung roäng hôn. Taát nhieân, caùc taùc giaû cuûa chuyeânluaän naøy ñaõ khoanh laïi, chæ chuù yù ñeán minh vaên, nhöng nhö caùc taùc giaû ñaõvieát, ñoù vaãn laø moät lónh vöïc ña ngaønh, lieân ngaønh. Chuùng toâi cuõng nghó nhövaäy, neân tuy khoâng am töôøng nhieàu veà goám söù noùi rieâng vaø coå vaät noùi chung,chuùng toâi cuõng muoán baøn theâm döôùi goùc nhìn cuûa nieân ñaïi hoïc. Döôùi goùc nhìn naøy chuùng ta coù theå chuù yù ñeán ba khía caïnh: nieân hieäu,nieân thöù vaø ngaøy thaùng. 1. Veà nieân hieäu, chuùng toâi xin baøn ñeán nieân hieäu thöù nhaát cuûavua Leâ Nhaân Toâng treân loï goám Topkapi, Istanbul Theo sôû tröôøng cuûa mình, chuùng toâi xin ñoùng goùp moät chuùt vaøo “cuoäctranh luaän dai daúng… quanh 13 chöõ Nho treân loï söù (sic) Topkapi”. Veà loï goámnaøy, caùc taùc giaû cho bieát ñaõ coù ñeán 28 taøi lieäu ñeà caäp ñeán (soá 72, tr 73), neáukeå chuyeân khaûo treân laø thöù 29, thì baøi cuûa chuùng toâi coù leõ laø baøi vieát thöù 30chaêng? Chuùng toâi tin laø caùc taùc giaû seõ coøn trôû laïi baøn veà baûo vaät naøy, nhaátlaø moät khi caùc oâng nhaän ñöôïc 7 böùc aûnh ñaõ ñaët chuïp töø ngaøy 5/7/2007 (soá 72,tr 77) vaø roõ raøng chuùng ta vaãn ñang coøn chôø ñôïi moät lôøi giaûi thuyeát phuïc veàcaâu hoûi “Buøi thò hí buùt” hay “Buøi Thò Hí buùt” - taùc giaû laø moät ngöôøi hoï Buøihay laø baø Buøi Thò Hí? Trong baûng thoáng keâ cuûa TS Nguyeãn Ñình Chieán, thìhieän vaät ñaàu tieân laø loï goám Topkapi coù nieân ñaïi 1450, phaûi hôn moät theá kyûsau, chuùng ta môùi baét gaëp moät caëp chaân ñeøn 2 phaàn goám hoa lam thôøi Maïccoù nieân ñaïi 1576 [2] (tr 41). Hôn moät theá kyû maø chæ coøn moät coå vaät duy nhaátmaø laïi ñöôïc löu giöõ ôû nöôùc ngoaøi. Caùi khoaûng caùch 126 naêm thieáu vaéng hieänvaät ñoù khieán chuùng ta voâ cuøng nuoái tieác. Bieát bao saûn phaåm cuûa loø goám naøyvaø caùc loø goám khaùc trong khoaûng thôøi gian daøi ñoù ñaõ bò huûy hoaïi theo naêmthaùng do thôøi tieát khí haäu khaéc nghieät vaø bôûi nhöõng cuoäc ñaáu tranh sinhtoàn cam go treân maûnh ñaát naøy. Vieän Coâng ngheä thoâng tin, Haø Noäi.* 93 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (74). 2009 Khoâng baøn veà hoa vaên tuyeät ñeïp, chæ 13 chöõ treân minh vaên cuûa loï goámnaøy ñaõ neâu ñöôïc nhieàu tieâu chí quan troïng: nieân ñaïi, ñòa danh, nhaân danh(ngöôøi vieát minh vaên - ngöôøi thôï laøm goám). Veà caû ba tieâu chí naøy ñeàu töøngcoù lôøi baøn vaø döôøng nhö coøn chöa theå chaám döùt trong ngaøy moät ngaøy hai.Veà nieân hieäu naèm trong 13 chöõ naøy, caùc taùc giaû vieát: “Toùm laïi, thöïc roõ raøng: treân loï laø nieân hieäu 大 和 - Ñaïi Hoøa, trong söûsaùch laø nieân hieäu 太 和 - Thaùi Hoøa. Chuùng toâi nghó, phaûi chaáp nhaän vaø toântroïng di saûn lòch söû naøy; khoâng neân cöôõng böùc ñoïc 大 laø thaùi vaø baét caùc loïnhaùi theo söû saùch vaø vieát laø 太 和 nhö thaáy ôû phoøng tröng baøy cuûa Xí nghieäpGoám Chu Ñaäu hieän nay” (soá 72, tr 79). Vaäy laø, caùc taùc giaû ñaõ thöøa nhaän nieân hieäu ñoù ñuùng ra phaûi laø Thaùi Hoøa,vaø ôû döôùi coù laàn caùc taùc giaû coøn nhaéc ñeán: “naêm Thaùi Hoøa thöù 6 [1448]” (soá72, tr 81). Vaøo naêm 1999, TS Nguyeãn Ñình Chieán ñaõ ghi nieân hieäu naøy laø Ñaïi Hoøa[2] (trang vii, 13); ñaëc bieät, trong Lôøi giôùi thieäu, GS Haø Vaên Taán coøn nhaánmaïnh: “Ta bieát chaéc nieân hieäu cuûa Leâ Nhaân Toâng laø Ñaïi Hoøa chöù khoâng phaûiThaùi Hoøa” [2] (trang x). GS Haø Vaên Taán vaø TS Nguyeãn Ñình Chieán khoângbaøn nhieàu veà ñieàu naøy, nhöng yù kieán thì ñaõ roõ raøng. Nhöõng yù kieán naøy giaùntieáp uûng hoä yù kieán cuûa chuùng toâi cuøng thôøi ñieåm ñoù trong cuoäc tranh luaänneâu döôùi ñaây. Coù moät thöïc teá laø caùc taùc giaû baøi baùo khoâng bieát ñeán cuoäc tranh luaänñaõ xaûy ra vaøo cuoái theá kyû tröôùc veà nieân hieäu naøy. Vaøo naêm 1996, nhaø söûhoïc Nhaät Baûn TS Yao ...