Báo cáo nghiên cứu khoa học ĐẠI NAM THỰC LỤC CHÍNH BIÊN ĐỆ LỤC KỶ PHỤ BIÊN, QUYỂN 19

Sau Đại Nam thực lục chính biên, Đệ lục kỷ viết về đời Đồng Khánh, Quốc Sử Quán triều Nguyễn trước Cách mạng tháng Tám 1945 còn kịp biên soạn hai bộ Đại Nam thực lục nữa tức Chính biên, Đệ lục kỷ phụ biên viết về hai đời Thành Thái, Duy Tân và Chính biên, Đệ thất kỷ viết về đời Khải Định.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " ĐẠI NAM THỰC LỤC CHÍNH BIÊN ĐỆ LỤC KỶ PHỤ BIÊN, QUYỂN 19 "138 Taïp chí Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån, soá 2 (85) . 2011 TÖ LIEÄU ÑAÏI NAM THÖÏC LUÏC CHÍNH BIEÂN ÑEÄ LUÏC KYÛ PHUÏ BIEÂN, QUYEÅN 19 Cao Töï Thanh* Sau Ñaïi Nam thöïc luïc chính bieân, Ñeä luïc kyû vieát veà ñôøi Ñoàng Khaùnh, Quoác Söû Quaùn trieàu Nguyeãn tröôùc Caùch maïng thaùng Taùm 1945 coøn kòp bieân soaïn hai boä Ñaïi Nam thöïc luïc nöõa töùc Chính bieân, Ñeä luïc kyû phuï bieân vieát veà hai ñôøi Thaønh Thaùi, Duy Taân vaø Chính bieân, Ñeä thaát kyû vieát veà ñôøi Khaûi Ñònh. Hai boä söû naøy chæ coù baûn cheùp tay chöõ Haùn hieän ñöôïc löu giöõ ôû Tröôøng Vieãn Ñoâng Baùc coå Phaùp taïi Paris, chöa ñöôïc phieân dòch neân ít ngöôøi bieát tôùi, tuy nhieân hoïc giôùi Vieät Nam ñaõ coù baûn sao aûnh cuûa hai boä söû naøy töø 2003 (xem Traàn Ñöùc Cöôøng “Phaùt hieän môùi seõ ñöôïc coâng boá: Phaàn tieáp theo troïn boä cuûa Ñaïi Nam thöïc luïc chính bieân”, taïïp chí Nghieân cöùu lòch söû, thaùng 3/2004 vaø Cao Töï Thanh “Vaøi neùt veà boä Ñaïi Nam thöïc luïc chính bieân Ñeä luïc kyû phuï bieân”, taïp chí Xöa vaø Nay, số 345, thaùng 4/2010). Ñaïi Nam thöïc luïc chính bieân, Ñeä luïc kyû phuï bieân Vua Thaønh Thaùi (1889-1907). ñöôïc leänh khôûi thaûo töø thaùng 11 naêm Khaûi Ñònh Nguoàn: www.webvkal.com. thöù 7 (1922), khoâng thaáy coù Bieåu daâng saùch nhöcaùc boä Ñaïi Nam thöïc luïc khaùc neân chöa roõ ñöôïc hoaøn thaønh vaøo thôøi ñieåmnaøo, chæ bieát ñaõ bieân soaïn xong trong ñôøi Baûo Ñaïi, vì theo Baûng keâ chöùcdanh nhöõng ngöôøi bieân soaïn thì ngöôøi ñöùng ñaàu nhoùm thöù hai laø “Hieäp taùÑaïi hoïc só laõnh Thöôïng thö Boä Giaùo duïc quoác daân kieâm sung Ngöï tieàn vaênphoøng Toång lyù ñaïi thaàn sung Cô Maät Vieän ñaïi thaàn, thaàn Phaïm Quyønh”(nhoùm thöù nhaát coù Hoà Ñaéc Trung, Voõ Lieâm laøm Toång taøi, Cao Xuaân Tieáulaøm Toaûn tu). Taát caû goàm 29 quyeån, 19 quyeån ñaàu vieát veà ñôøi Thaønh Thaùi,10 quyeån sau vieát veà ñôøi Duy Taân, moãi quyeån moät naêm, toång coäng 28 naêmtöø 1889 ñeán 1916 (vì naêm Thaønh Thaùi thöù 19 vaø naêm Duy Taân thöù 1 cuønglaø moät naêm 1907). Cho neân, maëc duø nhìn chung khoâng phaûn aûnh ñöôïc lòchsöû treân toaøn boä laõnh thoå Vieät Nam döôùi hai trieàu Thaønh Thaùi, Duy Taân maøchæ giôùi haïn treân ñòa baøn Trung Baéc, thaäm chí sau khi Nha Kinh Löôïc BaécKyø bò giaûi theå, quyeàn haønh chính trò vaø haønh chính ôû mieàn Baéc taäp trungheát vaøo tay Thoáng söù Baéc Kyø (Reùsident geùneùral du Tonkin) naêm 1897 thìchæ coøn co cuïm laïi chuû yeáu trong phaïm vi caùc hieän töôïng, laõnh vöïc vaø quaù* Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 139Taïp chí Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån, soá 2 (85) . 2011trình lòch söû treân ñòa baøn mieàn Trung, Ñaïi Nam thöïc luïc chính bieân, Ñeä luïckyû phuï bieân vaãn coù theå cung caáp nhieàu tö lieäu hay laï cho nhöõng ngöôøi quantaâm tôùi lòch söû Vieät Nam cuoái theá kyû XIX ñaàu theá kyû XX treân ñòa baøn mieànTrung töùc “Kinh sö” vaø “Taû Höõu tröïc kyø”, beân caïnh ñoù hoaøn caûnh bieân soaïnvaø thaønh phaàn tham döï nhö treân coøn ñöa tôùi cho boä söû naøy moät soá khaùc bieätso vôùi buùt phaùp söû hoïc truyeàn thoáng. Taát caû nhöõng ñieàu noùi treân cho thaáyvieäc phieân dòch hai boä söû noùi treân trong ñoù noåi baät laø Ñaïi Nam thöïc luïcchính bieân, Ñeä luïc kyû phuï bieân laø ñieàu caàn thieát ñeå goùp phaàn ñaùp öùng nhucaàu khoâng chæ cuûa hoïc giôùi maø coøn caû cuûa xaõ hoäi hieän nay. Ñöôïc söï khuyeán khích cuûa taïp chí Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån ôû Hueá,chuùng toâi xin trích giôùi thieäu baûn dòch toaøn vaên quyeån 19 trong ñoù coù ñoaïncheùp veà vieäc pheá truaát vua Thaønh Thaùi. Caàn noùi ngay raèng baûn dòch naøychöa phaûi ñaõ hoaøn chænh, chaúng haïn vaãn coøn moät soá teân rieâng tieáng Vieät,tieáng Phaùp… maø chuùng toâi chöa coù thôøi gian tra cöùu. Cho neân ngoaøi mongmuoán ñöôïc cung caáp theâm moät soá tö lieäu lòch söû cho ngöôøi ñoïc tham khaûo,chuùng toâi cuõng muoán qua ba ...