Báo cáo nghiên cứu khoa học ĐÔI ĐIỀU VỀ MINH VĂN TRÊN ÔNG BÌNH VÔI

Sau thời gian khá dài quan sát hiện vật, chúng tôi bắt đầu viết bài này từ tháng 4/2005 nhưng những dấu hỏi, những ngạc nhiên ở một tay mơ ngoại đạo khi gặp một số chữ Nho có trong minh văn trên ông bình vôi, nhất là khi xem các tài liệu của (và cả qua những lần tiếp xúc với) vài chuyên gia đầu ngành, kể cả hai cổ thụ trụ cột có uy tín hàng đầu... đã làm hình thành hai bài sơ lược bước đầu về một số điểm chung mà các bạn đã...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " ĐÔI ĐIỀU VỀ MINH VĂN TRÊN ÔNG BÌNH VÔI " 81Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 5 (82). 2010 COÅ VAÄT VIEÄT NAM ÑOÂI ÑIEÀU VEÀ MINH VAÊN TREÂN OÂNG BÌNH VOÂI Nguyễn Quảng Minh, Nguyễn Mộng Hưng* Sau thôøi gian khaù daøi quan saùt hieän vaät, chuùng toâi baét ñaàu vieát baøinaøy töø thaùng 4/2005 nhöng nhöõng daáu hoûi, nhöõng ngaïc nhieân ôû moät taymô ngoaïi ñaïo khi gaëp moät soá chöõ Nho coù trong minh vaên treân oâng bìnhvoâi, nhaát laø khi xem caùc taøi lieäu cuûa (vaø caû qua nhöõng laàn tieáp xuùc vôùi) vaøichuyeân gia ñaàu ngaønh, keå caû hai coå thuï truï coät coù uy tín haøng ñaàu... ñaõ laømhình thaønh hai baøi sô löôïc böôùc ñaàu veà moät soá ñieåm chung maø caùc baïn ñaõñoïc treân Taïp chí Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån cuûa chuùng ta [2008, soá 5(70), tr.75-87, soá 6(71), tr. 83-92; 2009, soá 1(72), tr. 71-93]. Cuõng nhö ôû hai baøi treân,chuùng toâi seõ coá gaéng noùi veà minh vaên treân oâng bình voâi - moät ñeà taøi coønhoaøn toaøn nguyeân sô - theo caùc nguyeân taéc ñaõ ñeà ra: ñoïc ñuùng, hieåu ñuùng,giaûi nghóa roõ treân cô sôû toaøn dieän, heä thoáng lieân ngaønh vaø ña ngaønh vôùi tinhthaàn thaáy gì noùi naáy; nhö vaäy phaàn chuû quan cuõng khaù nhieàu. Duø coù moät ñôøi soáng taâm linh phong phuù vôùi nhieàu tuïc leä laâu ñôøi vaøkieâng cöõ nhuoám maøu saéc meâ tín nhöng oâng bình voâi cuûa chuùng ta vaãn thuoäcloaïi “vaät reû tieàn mau hoûng”, nghóa laø chæ duøng trong vaøi naêm roài boû (ñemñeå ôû nôi linh thieâng). “Noùi cho ñuùng laø töø hoài nhoû cho ñeán naêm toâi [PhanKhoâi] hai möôi laêm tuoåi, baø toâi cheát, nhaø toâi coù ba bình voâi keá vò nhau”(Phan Khoâi 1957). Hôn nöõa, “...ngöôøi baûn xöù raát thích aên traàu ñeán möùc hieámgaëp ñöôïc moät ngöôøi khoâng aên traàu...” (H. Gilbert 1911: 382) vaø “Phuï nöõ aêntraàu thöôøng xuyeân (khoaûng 64%). Moät vaøi baø nhai traàu lieân tuïc, mieáng naøytieáp noái mieáng khaùc, suoát ngaøy. Nam giôùi cuõng aên traàu nhöng ít hôn (xaáp xæ46%)” (G.C. Hickey 1964: 126).(1) Trong hoaøn caûnh vöøa nhieàu vöøa roäng ñoù,haàu nhö nhaø naøo cuõng coù bình voâi, töø Baéc vaøo Nam, töø trong Ñaïi Noäi ra ñeánnôi nhaø tranh vaùch ñaát, töø thoân queâ ñeán thaønh thò... Ngaøy nay, ôû Vieät Nam,nhaø baûo taøng, nhaø tröng baøy coå vaät, quyù vò söu taàm coå vaät, tieäm baùn ñoà coånaøo cuõng coù ít nhaát moät vaøi oâng bình voâi. Nhöng khoâng phaûi oâng bình voâi naøo cuõng coù minh vaên. Nhöõng oângduøng trong daân, thöôøng chæ thaáy veõ hoa laù caùch ñieäu. Chæ moät vaøi trongnhöõng oâng thuoäc doøng quyeàn quyù môùi coù chöõ vaø cuõng chæ xuaát hieän khoaûngtöø theá kyû 18 trôû veà sau. Phaûi chaêng soá lieäu veà bình voâi coù minh vaên trongnhöõng söu taäp sau coù theå minh chöùng phaàn naøo cho möùc hieám nhöõng oângloaïi naøy? 1. Trong boä Technique du peuple annamite(2) in laàn ñaàu naêm 1909, inlaïi naêm 2009, chuùng toâi nhaët ra ñöôïc 14 oâng bình voâi töø treân 4.000 hình veõ,taát caû ñeàu thuoäc doøng daân daõ, chæ 1 oâng coù minh vaên, tyû leä 7,14%.* Thaønh phoá Haø Noäi.82 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 5 (82). 2010 2. Söu taäp Cleùment Huet(3) ôû Baûo taøng Hoaøng gia veà ngheä thuaät vaølòch söû (Museùe royal d’arts et d’histoire), Bruxelles, Bæ coù 28 oâng bình voâi, 1maûnh töø 1 oâng vôõ; tra cöùu taøi lieäu thaáy coøn thieáu 10 oâng nhöng vaãn coøn hìnhchuïp. Nhö vaäy, toång soá coù theå tôùi 39 oâng (38 oâng nguyeân vaø 1 maûnh vôõ);trong soá naøy chæ 2 oâng coù minh vaên (1 coøn ôû kho vaø 1 thaát laïc), tyû leä 5,12%(thoáng keâ cuûa ngöôøi vieát thöù nhaát vôùi söï giuùp ñôõ cuûa baø Miriam Lambrecht,phuï traùch khoái AÙ chaâu cuûa Baûo taøng, ngaøy 30/8/2006). 3. Baûo taøng Ngheä thuaät vaø caùc neàn vaên minh (Museùe d’art et descivilisations) ôû Quai Branly, Paris, Phaùp(4) coù 9 oâng bình voâi vaø chæ 1 oângcoù minh vaên, tyû leä 11,11% (thoáng keâ trong kho Baûo taøng cuûa ngöôøi vieát thöùnhaát, ngaøy 23/5/2007). 4. Baûo taøng Coå vaät Cung ñình Hueá vaøo ñaàu thaùng 9 naêm 2007 coù taátcaû 42 oâng bình voâi, trong ñoù coù 8 oâng coù minh vaên, tyû leä 19,04% (thoáng keâcuûa ngöôøi vieát thöù nhaát döïa theo taøi lieäu do TS Traàn Ñöùc Anh Sôn, nguyeânGiaùm ñoác Baûo taøng cung caáp). 5. Baûo taøng Phuï nöõ Nam Boä, TP Hoà Chí Minh coù 52 oâng, khoâng oângnaøo coù minh vaên, tyû leä 0% (ghi nhaän taïi kho Baûo taøng cuûa ngöôøi vieát thöùnhaát, ngaøy 27/9/2007).(5) Tính chung, tyû leä laø 7,69% (12/156); trong cuoäc soáng, tyû leä coù minh vaêncoøn thaáp hôn nhieàu, ñaëc bieät khi chuùng ta ñi xuoâi xuoáng phía nam. Keát luaän chuùng toâi taïm ruùt cho mình laø: 1) OÂng bình voâi doøng daân daõnhaát laø ôû Nam Trung Boä vaø Nam Boä haàu nhö khoâng c ...