Báo cáo nghiên cứu khoa học GIÁ TRỊ VÀ Ý NGHĨA DI SẢN TƯ TƯỞNG CỦA PHAN BỘI CHÂU TRONG NGHIÊN CỨU CHỦ THUYẾT PHÁT TRIỂN VIỆT NAM HIỆN NAY

Quan niệm về phát triển ở Việt Nam Trong phạm vi lý thuyết, ta có rất nhiều vấn đề cần bàn bạc. Chủ thuyết phát triển tuy chưa hình thành một khuynh hướng lý luận (dù có người đã bàn bạc đến), song mặc nhiên người ta phải quan tâm. Xã hội tưởng như đứng yên một chỗ, song thực tế thì nó đang biến chuyển. Các lý thuyết cắt nghĩa ở sự biến chuyển ấy, hình dung ra các bước đi hiện tại và tương lai, tất nhiên là có nằm trong chủ thuyết phát triển. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " GIÁ TRỊ VÀ Ý NGHĨA DI SẢN TƯ TƯỞNG CỦA PHAN BỘI CHÂU TRONG NGHIÊN CỨU CHỦ THUYẾT PHÁT TRIỂN VIỆT NAM HIỆN NAY " 3 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 5 (82). 2010 VAÊN HOÙA - LÒCH SÖÛGIAÙ TRÒ VAØ YÙ NGHÓA DI SAÛN TÖ TÖÔÛNG CUÛA PHAN BOÄI CHAÂU TRONG NGHIEÂN CÖÙU CHUÛ THUYEÁT PHAÙT TRIEÅN VIEÄT NAM HIEÄN NAY Chương Thâu* I. Quan nieäm veà phaùt trieån ôû Vieät Nam Trong phaïm vi lyù thuyeát, ta coù raát nhieàu vaán ñeà caàn baøn baïc. Chuûthuyeát phaùt trieån tuy chöa hình thaønh moät khuynh höôùng lyù luaän (duø coùngöôøi ñaõ baøn baïc ñeán), song maëc nhieân ngöôøi ta phaûi quan taâm. Xaõ hoäitöôûng nhö ñöùng yeân moät choã, song thöïc teá thì noù ñang bieán chuyeån. Caùc lyùthuyeát caét nghóa ôû söï bieán chuyeån aáy, hình dung ra caùc böôùc ñi hieän taïi vaøtöông lai, taát nhieân laø coù naèm trong chuû thuyeát phaùt trieån. ÔÛ Vieät Nam chuùng ta, quan nieäm veà chuû thuyeát phaùt trieån coù leõ chöatöøng ñöôïc ñaët ra moät caùch nghieâm tuùc. Coù hai maët cuûa moät vaán ñeà. Tröôùcnhaát laø phaûi thaáy raèng chuùng ta töø laâu, khoâng thieân veà vaên minh vaät chaát,maëc daàu cuoäc soáng vaät chaát luoân luoân ñeo ñuoåi chuùng ta. Ta coù söï tìm toøi, söïñuùc keát kinh nghieäm ñeå laøm cho cuoäc soáng ñöôïc caûi thieän hôn leân, ñöôïc tuaàntöï nhi tieán. Do ñoù maø nhöõng saùng kieán, nhöõng caûi tieán haøng ngaøy trong cuoäcsoáng - raát phong phuù vaø cuõng coù yù nghóa to lôùn - ñeàu khoâng ñöôïc quan taâmñuùng möùc. Chuùng ta luoân luoân giöõ gìn cöù ñeå cho cuoäc soáng cöù tieán daàn daàn.Thuyeát tieäm tieán laø moät lyù thuyeát aên saâu vaøo taâm lyù daân toäc. Maët khaùc, cuõng do caùi hoïc kinh vieän maø ta chòu aûnh höôûng cuûa Haùnhoïc. Caùc nhaø thöùc giaû beân Trung Quoác cuõng nhö beân ta luoân luoân coù ñaàu oùcphuïc coå. Nhöõng gì cuûa ngöôøi xöa ñaõ nghó, ñaõ laøm, ñeàu laø tuyeät vôøi, khoâng theåthay ñoåi, thaäm chí khoâng theå chæ trích ñöôïc. Maø caùi coå ñaây phaûi laø nhöõngthöù coå sô, chöù nhöõng thôøi ñaïi caän coå hay trung coå thì ñaõ keùm laém roài, khoângtheå laøm göông maãu ñöôïc. Nho sinh Vieät Nam tröôùc ñaây vieát moät baøi bìnhluaän veà vaên hay veà söû, neáu nhaéc ñeán caùc thôøi ñaïi tröôùc, ñaõ coù saün moät caâudaën doø, baøy veõ: Thuaán Nghieâu tam ñaïi thì khen Haùn Ñöôøng trôû xuoáng thì leøn cho ñau! Caùc vò danh nhaân thôøi coå aáy, ñaõ baøy veõ cho con ngöôøi (thôøi aáy vaø caùc ñôøisau) nhöõng ñieàu phaûi tu döôõng, phaûi suy nghó…, toùm laïi laø veà ñaïo soáng giöõa xaõhoäi coå sô. Maø nhöõng lôøi daïy doã veà caùi ñaïo aáy thì quaû laø ñuùng ñaén, thieát thöïc,coù theå öùng duïng vôùi ñôøi soáng haøng ngaøy (phaàn hình nhi haï) vaø coù theå vöôn leânôû taàm trieát lyù xaõ hoäi (phaàn hình nhi thöôïng). ÔÛ nhöõng hoaøn caûnh nhaát ñònhcuûa ñôøi soáng xaõ hoäi, ñôøi soáng taâm linh, thì quaû thöïc caùi ñaïo aáy raát laø khaû thuû.Laøm theo ñöôïc caùi ñaïo nhö theá, con ngöôøi môùi caûm thaáy mình ñöôïc vieân maõn,* Thaønh phoá Haø Noäi.4 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 5 (82). 2010ñöôïc tieáp caän söï thöïc ñeïp ñeõ vaø göông maãu. Do ñoù, maø ta chæ caàn laøm theá naøocho ñuùng vôùi ñaïo, ñeå caùi ñaïo ñöôïc saùng toû, chöù khoâng phaûi nghó caùch gì laømkhaùc vôùi caùi ñaïo nöõa. La Sôn Phu Töû Nguyeãn Thieáp ôû nöôùc ta, ñaõ noùi moät caâuchaéc nòch: “Chæ lo caùi ñaïo khoâng haønh, chöù khoâng lo caùi ñaïo khoâng saùng”. Ñaõnhö vaäy, thì laøm sao coù theå noùi ñöôïc vaán ñeà phaùt trieån. Do vaäy maø ngöôøi Vieät Nam töø laâu khoâng daùm coù saùng taïo. Chuùng tachæ bieát phuïc coå, chaáp haønh caùi chaân lyù ñöôïc xem laø ngaøn ñôøi saùng suoát. Tamô hoà vôùi caùi vaên minh vaät chaát, ngöôøi daân bình thöôøng thì mô hoà vôùi caùimôùi laï, ngöôøi caàm quyeàn, ngöôøi chæ ñaïo tö töôûng thì cho ñoù laø nhöõng thöùtaø thuyeát vu daân. Caùi nhìn chung laø höôùng veà beân trong, chæ bieát nuùi soângcuûa ta laø ñeïp, lòch söû ta laø anh huøng, truyeàn thoáng cuûa ta laø vaên hieán. Beâncaïnh ta coù moät nöôùc roäng lôùn, coù neàn vaên hoùa phong phuù, saâu saéc, nhönglaïi luoân luoân tìm caùch ñoàng hoùa ta, neân ñieàu quan troïng laø ta phaûi tìmcaùch ñoái phoù vôùi hoï. Veà maët chính trò, quaân söï, ta ñaõ coù theå ñoái ñaàu vôùi hoï,nhieàu laàn thaéng lôïi, khieán cho caùi moäng xaâm laêng cuûa hoï bò deïp ñi. Bò deïpñi, nhöng caùi möu kia thì khoâng bao giôø chaám döùt ñöôïc, neân caùi caàn cuûachuùng ta laø phaûi luoân luoân nghó ñeán söï ñoái ñaàu Nam-Baéc. Ta phaûi chòu laø AnNam, nhöng phaûi khaúng ñònh laø Nam Vieät hay Vieät Nam - khoâng phaûi imñi (An) maø phaûi vöôn leân (Vieät). Vì theá maø ta chæ b ...