Báo cáo nghiên cứu khoa học KIẾN TRÚC CHÙA HUẾ: GIÁ TRỊ CỦA MỘT DI SẢN GIỮA LÒNG THÀNH PHỐ DI SẢN (Những khảo sát về kiến trúc chùa Huế xưa và nay)

Ngày 07/5/2010, tại thành phố Huế đã diễn ra cuộc hội thảo “Di sản văn hóa Phật giáo với vấn đề phát triển du lịch ở Thừa Thiên Huế” do Phân viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam tại Huế tổ chức, với sự tham gia của nhiều nhà nghiên cứu văn hóa, chức sắc tôn giáo và báo chí. Trong số báo này, NC&PT dành phần lớn chuyên mục Văn hóa-Lịch sử để đăng 6 bài tham luận của các nghiên cứu viên trẻ thuộc Phân viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam tại Huế. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " KIẾN TRÚC CHÙA HUẾ: GIÁ TRỊ CỦA MỘT DI SẢN GIỮA LÒNG THÀNH PHỐ DI SẢN (Những khảo sát về kiến trúc chùa Huế xưa và nay) " 3Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (80). 2010 VAÊN HOÙA - LÒCH SÖÛ KIEÁN TRUÙC CHUØA HUEÁ: GIAÙ TRÒ CUÛA MOÄT DI SAÛN GIÖÕA LOØNG THAØNH PHOÁ DI SAÛN (Nhöõng khaûo saùt veà kieán truùc chuøa Hueá xöa vaø nay) Nguyễn Phước Bảo Đàn* LTS. Ngaøy 07/5/2010, taïi thaønh phoá Hueá ñaõ dieãn ra cuoäc hoäi thaûo “Di saûn vaên hoùa Phaät giaùo vôùi vaán ñeà phaùt trieån du lòch ôû Thöøa Thieân Hueá” do Phaân vieän Vaên hoùa Ngheä thuaät Vieät Nam taïi Hueá toå chöùc, vôùi söï tham gia cuûa nhieàu nhaø nghieân cöùu vaên hoùa, chöùc saéc toân giaùo vaø baùo chí. Trong soá baùo naøy, NC&PT daønh phaàn lôùn chuyeân muïc Vaên hoùa-Lòch söû ñeå ñaêng 6 baøi tham luaän cuûa caùc nghieân cöùu vieân treû thuoäc Phaân vieän Vaên hoùa Ngheä thuaät Vieät Nam taïi Hueá. Do tính chaát cuûa moät cuoäc hoäi thaûo, caùc tham luaän naøy môùi chæ döøng laïi ôû vieäc nhaän dieän vaø baøn luaän nhöõng neùt ñaëc tröng, caùc ñieåm nhaán quan troïng khi nhìn veà di saûn vaên hoùa Phaät giaùo Hueá, töø ñoù ñöa ra nhöõng yù töôûng khai thaùc caùc giaù trò ñaëc saéc cuûa Phaät giaùo Hueá ñeå phaùt trieån du lòch. Ñaây laø ñoùng goùp raát ñaùng ghi nhaän cuûa nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc nghieân cöùu khoa hoïc treû ñoái vôùi moät di saûn vaên hoùa quyù baùu nhöng chöa ñöôïc ngaønh du lòch tænh nhaø quan taâm ñuùng möùc. Coâng vieäc naøy khoâng chæ ñoùng goùp theâm nhöõng ñòa chæ quan troïng cho caùc tour du lòch ñeán Hueá maø coøn giuùp cho baïn ñoïc hieåu bieát theâm veà nhöõng neùt ñaëc tröng cuûa vaên hoùa Hueá. 1. Ñaët vaán ñeà - Nhaän ñònh 1: “Kieán truùc laø chaân dung cuûa moät giai ñoaïn lòch söû nhaát ñònh, noù laø söï toånghôïp giöõa tri thöùc, nhu caàu sinh hoaït, trình ñoä thaåm myõ, tieán boä kyõ thuaät ôû moãihoaøn caûnh vaø moâi tröôøng cuï theå. Noùi khaùc ñi, kieán truùc chính laø moät taùc phaåmmyõ thuaät toång hôïp maø con ngöôøi saùng taïo neân. Kieán truùc daân gian, kieán truùccoäng ñoàng laøng xaõ, kieán truùc cung ñình laø ba doøng chaûy cuøng chieàu coù nhieàu sanseû nhöng coù ranh giôùi, bôûi quy öôùc vaø söï thöøa nhaän cuûa ngöôøi ñôøi”.(1) - Nhaän ñònh 2: “Trong khoâng gian moät kinh ñoâ thô moäng, nuùi ñoài thaáp vaø soâng bìnhlaëng, neùt ñeïp cuûa Hueá chæ laø caùi ñeïp tinh teá, khoâng ñoà soä, khoa tröông. Ngaycaû kieán truùc cung ñình so vôùi nhöõng nöôùc khaùc vaãn raát khieâm toán, thì chuøaHueá caøng khoâng theå laø nhöõng chuøa ñoà soä. ÔÛ Hueá chöa töøng coù nhöõng ngoâichuøa traêm gian nhö chuøa Daâu, hoaëc nhöõng ngoâi chuøa maø phu phen phuïcdòch xaây caát haøng vaïn ngöôøi suoát maáy naêm trôøi nhö chuøa Quyønh Laâm ôûÑoâng Trieàu, chuøa Saøi Nghieâm ôû Chí Linh, chuøa Hoà Thieân ôû Kinh Baéc. Kieántruùc Hueá vaãn bình dò, thaân thieát, gaàn guõi vôùi daân gian”.(2) - Nhaän ñònh 3: “Caùi duy nhaát cuûa chuøa Hueá, coù leõ laø khoaûng caùch vaøng giöõa Chuøa vaø Phaân vieän Vaên hoùa Ngheä thuaät Vieät Nam taïi Hueá.*4 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 3 (80). 2010Chuùng. Nghóa laø haàu heát caùc ngoâi chuøa ñeàu khoâng quaù xa caùch vôùi con ngöôøiñeå trôû neân bieät laäp, cuõng khoâng quaù gaàn ñeå nhieãm nhöõng oàn aøo tuïc luïy. Noùphaûng phaát moät chuùt “coâ vaân maïn maïn ñoä thieân khoâng”, nhöng vaãn raát ñôøivôùi ñeâm ñeâm hoa quyønh nôû muoän…”.(3) 1.1. Töø nhaän ñònh thöù nhaát: dieän maïo, chaân dung, laãn neùt ñaëc tröngñònh hình thaønh baûn saéc cuûa kieán truùc Hueá chính laø caùi ranh giôùi mongmanh, khoù coù theå phaân ñònh giöõa: 1) Kieán truùc daân gian (nhaø ôû, nhaø vöôøn…);2) Kieán truùc coäng ñoàng (ñình, chuøa…); 3) Kieán truùc cung ñình (cung ñieän, phuûñeä…), nhöõng nhaân toá caáu thaønh di saûn vaên hoùa Hueá, cho Hueá caùi höông danhlaø thaønh phoá vöôøn, thaønh phoá thô, xöù sôû cuûa nhöõng ngoâi chuøa, kinh ñoâ Phaätgiaùo, hay ñaát thieàn kinh... 1.2. Treân nhöõng maûng caáu thaønh chaân dung cuûa kieán truùc Hueá, tuyraèng mong manh trong ranh giôùi phaân ñònh, nhöng cuõng coù theå nhaän dieänraát raïch roøi: 1) Coù maûng kieán truùc laø chöùng nhaân moät thôøi kyø lòch söû, duømuoán hay khoâng ñaõ chaám döùt sinh meänh lòch söû cuûa mình, vaø hoài sinh vôùimoät cuoäc soáng khaùc trong loøng xaõ hoäi hieän ñaïi (cung ñieän, ñeàn ñaøi, laêngtaåm...); 2) Coù maûng kieán truùc giöõ vai troø keát noái quaù khöù-hieän taïi (vaø caûtöông lai) nhö kieán truùc coäng ñoàng vaø daân gian (ñình, chuøa, nh ...