Báo cáo nghiên cứu khoa học: Một số dẫn liệu bước đầu về họ Na (Annonaceae), Họ Thầu dầu (Euphorbiaceae) và họ Đậu (Fabaceae) ở Bắc Quỳnh Lưu, Nghệ A

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả: 2. Đỗ Ngọc Đài, Nguyễn Văn Giang, Nguyễn Tiến Cường, Phạm Hồng Ban, Một số dẫn liệu bước đầu về họ Na (Annonaceae), Họ Thầu dầu (Euphorbiaceae) và họ Đậu (Fabaceae) ở Bắc Quỳnh Lưu, Nghệ An.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Một số dẫn liệu bước đầu về họ Na (Annonaceae), Họ Thầu dầu (Euphorbiaceae) và họ Đậu (Fabaceae) ở Bắc Quỳnh Lưu, Nghệ A"Báo cáo nghiên cứu khoa học: Một số dẫn liệu bước đầu về họ Na(Annonaceae), Họ Thầudầu (Euphorbiaceae) vàhọ Đậu (Fabaceae) ở Bắc Quỳnh Lưu, Nghệ A T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIII, sè 1A-2009tr−êng §¹i häc Vinh Mét sè dÉn liÖu b−íc ®Çu vÒ hä Na (ANNONACEAE), Hä ThÇu dÇu (Euphorbiaceae) vµ hä §Ëu (Fabaceae) ë b¾c quúnh l−u, NghÖ AN §ç Ngäc § i (a), NguyÔn V¨n Giang (b), NguyÔn TiÕn C−êng (c), Ph¹m Hång Ban (c) Tãm t¾t. Qua ®iÒu tra nghiªn cøu ban ®Çu vÒ hä Na (Annonaceae), hä ThÇu dÇu (Euphorbiaceae) vµ hä §Ëu (Fabaceae) ë B¾c Quúnh L−u, NghÖ An ®· x¸c ®Þnh ®−îc 117 loµi, 52 chi, trong ®ã hä Na 35 loµi, 11 chi; hä ThÇu dÇu 51 loµi, 25 chi; hä §Ëu 31 loµi, 16 chi. C¸c chi cã sè loµi cao lµ Mallotus, Polyalthia: 7 loµi, Croton, Desmodium, Uvaria: 6 loµi; Artabotrys, Desmos, Ormosia, Euphorbia, Melodorum: 4 loµi. Hä Na, hä ThÇu dÇu vµ hä §Ëu cã nhiÒu loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ vµ cho nhiÒu c«ng dông nh−: 40 loµi c©y lµm thuèc, 19 loµi cho tinh dÇu, 13 loµi c©y lÊy gç, 7 loµi cho l−¬ng thùc vµ thùc phÈm, 5 loµi lµm c¶nh. I. §Æt vÊn ®Ò Trong c¸c hä thùc vËt bËc cao cã m¹ch ë n−íc ta còng nh− trªn thÕ giíi, häThÇu dÇu (Euphorbiaceae), hä §Ëu (Fabaceae) vµ hä Na (Annonaceae) lµ nh÷ng hälín vµ phæ biÕn. Trong c¸c khu rõng nhiÖt ®íi cã kho¶ng tõ 6.000-8.000 loµi c©y häThÇu dÇu, kho¶ng 18.000 loµi c©y hä §Ëu vµ kho¶ng 2.300 c©y hä Na [7]. Trªn c¬ së,nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu trong n−íc vµ trªn thÕ giíi ®· c«ng bè gÇn ®©y, NguyÔnNghÜa Th×n (1997) ®· thèng kª c¸c hä ®a d¹ng nhÊt cña hÖ thùc vËt ViÖt Nam trong®ã hä ThÇu dÇu cã 422 loµi, hä §Ëu cã 400 loµi, hä Na 200 loµi (chØ ®øng sau häOrchidaceae: 800 loµi [7]). §©y còng lµ nh÷ng hä bao gåm ®Çy ®ñ c¸c d¹ng sèng tõ c©ygç lín ®Õn c©y th¶o hay d©y leo. NhiÒu loµi c©y trong c¸c hä nµy cã ý nghÜa to lín ®èivíi nÒn kinh tÕ quèc d©n bëi chóng cho nhiÒu c«ng dông kh¸c nhau, nh− cho gç, lµmthuèc, cho tinh dÇu, lµm c¶nh, lµm thøc ¨n… V× vËy, viÖc nghiªn cøu c¸c loµi thùc vËt hä ThÇu dÇu, hä §Ëu vµ hä Na còngnh− toµn bé c¸c loµi trong hÖ thùc vËt cµng trë nªn cÊp thiÕt h¬n. Trong bµi b¸o nµy,chóng t«i ®−a ra mét sè dÉn liÖu b−íc ®Çu vÒ hä §Ëu, hä ThÇu dÇu vµ hä Na ®Ó lµmc¬ së cho viÖc khai th¸c vµ sö dông hîp lý nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn ë khu vùcnghiªn cøu. II. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu Thu mÉu vµ xö lÝ mÉu: TiÕn hµnh thu mÉu theo ph−¬ng ph¸p cña NguyÔnNghÜa Th×n [7]. C«ng viÖc nµy ®−îc tiÕn hµnh tõ th¸ng 6 n¨m 2007 ®Õn th¸ng 12n¨m 2007. C¸c ®Þa ®iÓm thu mÉu lµ: Vïng nói ®¸ v«i Quúnh ThiÖn, Hßn Voi, VùcMÊu (Quúnh Vinh), x· T©n Th¾ng. Chóng t«i thu ®−îc 300 mÉu, ®Þnh loµi ®−îc 117loµi. MÉu ®−îc l−u tr÷ t¹i Phßng tiªu b¶n Thùc vËt, Khoa Sinh häc, Tr−êng §¹i häcVinh. §Þnh lo¹i: Sö dông ph−¬ng ph¸p h×nh th¸i so s¸nh vµ dùa vµo c¸c kho¸ ®Þnhlo¹i, c¸c b¶n m« t¶ trong c¸c tµi liÖu [1], [6], [3], [8], [2]. ChØnh lý tªn khoa häc dùa vµo tµi liÖu [5].NhËn bµi ngµy 24/9/2008. Söa ch÷a xong 09/12/2008. 13 mét sè dÉn liÖu b−íc ®Çu.., TR13-19n. ® i, v. Giang, t. C−êng, h. ban III. KÕt qu¶ nghiªn cøu v th¶o luËn 3.1. §a d¹ng vÒ loµi thùc vËt Qua ®iÒu tra ban ®Çu vÒ hä Na (Annonaceae), hä ThÇu dÇu (Euphorbiaceae)vµ hä §Ëu (Fabaceae) ë B¾c Quúnh L−u, NghÖ An, chóng t«i ®· x¸c ®Þnh ®−îc 117loµi, 52 chi. Trong ba hä ®−îc ®iÒu tra th× hä ThÇu dÇu chiÕm −u thÕ vÒ sè chi còngnh− sè loµi víi 25 chi chiÕm 48,08% vµ 51 loµi chiÕm 43,59%; tiÕp ®Õn lµ hä Na cã 11chi chiÕm 21,15% vµ 35 loµi chiÕm 29,91%; thÊp nhÊt lµ hä §Ëu víi 16 chi chiÕm30,77% vµ 31 loµi chiÕm 26,50%. §iÒu nµy còng hoµn toµn phï hîp víi c¸c kÕt qu¶nghiªn cøu cña t¸c gi¶ NguyÔn NghÜa Th×n [8], ®−îc thÓ hiÖn qua b¶ng 1. B¶ng 1: Thµnh phÇn loµi thùc vËt hä Na, ThÇu DÇu, §Ëu ë B¾c Quúnh L−u D¹ng C«ngTT Taxon Tªn ViÖt Nam th©n dông Fam. 1. Annonaceae Artabotrys sp. 1. D©y c«ng chóa L Artabotrys hongkongensis Hance 2. Mãng rång hång c«ng L E,Or Artabotrys pallens Ast 3. C«ng chóa t¸i L E,Or Artabotrys vinhensis Ast 4. C«ng chóa vinh L E Dasymaschalon rostr ...