Báo cáo nghiên cứu khoa học ' SÁCH TRÙ HẢI ĐỒ BIÊN CỦA HỒ TÔN HIẾN CHÉP VIỆC TIỄU TRỪ TỪ HẢI '

Người yêu Truyện Kiều muốn biết sự khác biệt giữa người thực, việc thực cùng người và việc được tiểu thuyết hóa trong truyện. Tìm hiểu về vấn đề này, chúng tôi đã dịch lại phần Liệt truyện của Hồ Tôn Hiến trong Minh sử. Nay tình cờ được đọc cuốn sách do Hồ Tôn Hiến biên soạn, nhan đề là Trù hải đồ biên [đồ hình và biên chép về việc trù hoạch bình định ngoài biển], nên lại được dịp nghiên cứu tiếp. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " SÁCH TRÙ HẢI ĐỒ BIÊN CỦA HỒ TÔN HIẾN CHÉP VIỆC TIỄU TRỪ TỪ HẢI " 96 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 TÖ LIEÄU SAÙCH TRUØ HAÛI ÑOÀ BIEÂN CUÛA HOÀ TOÂN HIEÁN CHEÙP VIEÄC TIEÃU TRÖØ TÖØ HAÛI Hồ Bạch Thảo* Ngöôøi yeâu Truyeän Kieàu muoán bieát söï khaùc bieät giöõa ngöôøi thöïc, vieäc thöïc cuøng ngöôøi vaø vieäc ñöôïc tieåu thuyeát hoùa trong truyeän. Tìm hieåu veà vaán ñeà naøy, chuùng toâi ñaõ dòch laïi phaàn Lieät truyeän cuûa Hoà Toân Hieán trong Minh söû. Nay tình côø ñöôïc ñoïc cuoán saùch do Hoà Toân Hieán bieân soaïn, nhan ñeà laø Truø haûi ñoà bieân [ñoà hình vaø bieân cheùp veà vieäc truø hoaïch bình ñònh ngoaøi bieån], neân laïi ñöôïc dòp nghieân cöùu tieáp. Saùch Truø haûi ñoà bieân goàm 13 quyeån, ñöôïc bieân soaïn raát coâng phu, trong ñoù coù 2 phaàn: ghi cheùp vaø ñoà hình. Phaàn ghi cheùp ñeà caäp ñeán chieán löôïc, chieán thuaät, keå laïi caùc traän ñaùnh giaëc bieån xaûy ra döôùi thôøi Gia Tónh trieàu Minh, cuøng thuyeát minh caùc ñoà hình. Phaàn ñoà hình veõ laïi baûn ñoà caùc phuû, huyeän, thaønh quaùch vuøng duyeân haûi Trung Quoác; cuøng hình veõ caùc loaïi thuyeàn, vuõ khí, quaân cuï. Rieâng phaàn ghi cheùp taïi quyeån 9, nhan ñeà Ñaïi tieäp khaûo [khaûo veà caùc traän thaéng lôùn], trong ñoù coù baøi “Kyù tieãu Töø Haûi baûn maït” [cheùp ñaàu ñuoâi vieäc tieãu tröø Töø Haûi]. Baøi naøy do Toång ñoác Hoà Toân Hieán sai thuoäc caáp laø Phoù söù Mao Khoân soaïn; vì taùc giaû laø ngöôøi trong cuoäc, neân noäi dung cung caáp nhieàu tö lieäu, tình tieát soáng ñoäng hôn chính söû, trong ñoù noùi veà 3 nhaân vaät Truyeän Kieàu laø Vöông Thuùy Kieàu, Töø Haûi vaø Hoà Toân Hieán. Ñaây laø nguoàn tö lieäu quyù baùu, neân xin dòch nguyeân vaên, laïi ñính keøm baûn ñoà do chính Hoà Toân Hieán soaïn; tröôøng hôïp ñòa danh coù trong vaên baûn vaø baûn ñoà thì ñaùnh soá caû hai, phía döôùi baûn ñoà coù theâm phaàn phieân aâm, ñeå baïn ñoïc deã daøng tham khaûo. Baûn dòch Kyù tieãu Töø Haûi baûn maït [Cheùp ñaàu ñuoâi vieäc tieãu tröø Töø Haûi] Vaøo naêm Bính Thìn [1556] thôøi Gia Tónh, Töø Haûi mang quaân Nuïy vaøo cöôùp phaù. Moät caùnh töø cöûa bieån vaøo cöôùp Duy Döông, phía ñoâng khoáng cheá Kinh Khaåu; moät caùnh töø Tuøng Giang vaøo cöôùp phaù Thöôïng Haûi [xem baûn ñoà:-13-]; moät caùnh töø cöûa quan Ñònh Haûi vaøo cöôùp phaù caùc huyeän nhö Töø Kheâ, moãi caùnh coù khoaûng vaøi ngaøn teân. Rieâng Haûi caàm hôn 1 vaïn quaân aùp vaøo Saï Phoá [-1-], sau khi ñoå boä cho huûy ñoát thuyeàn, leänh moïi ngöôøi phaûi töû chieán, roài höôùng ñeán caên cöù cuõ laø Thaïch Laâm. Boä haï cuûa Traàn Ñoâng goàm vaøi ngaøn teân, hôïp binh vôùi Haûi ñaùnh thaønh Saï Phoá [-1-], söï vieäc xaûy ra vaøo ngaøy 19 thaùng 4. New Jersey, Hoa Kyø. * 97 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 Luùc baáy giôø trieàu ñình môùi caùch chöùc Toång ñoác cuõ, vaø giao cho taân Toång ñoác hoï Hoà [Toân Hieán], nguyeân giöõ chöùc Ñeà ñoác thay theá. Ngay vaøo ngaøy moàng 8, Hoà coâng sai tham möu döôùi quyeàn chieâu moä ñöôïc 3.000 quaân, nhöng ñeàu thuoäc loaïi baïc nhöôïc khoâng söû duïng ñöôïc; maø soá quaân thuoäc caùc tænh Töù Xuyeân, Hoà Quaûng, Sôn Ñoâng, Haø Nam do Toång ñoác cuõ tröng ñieàu thì ñaõ cho veà; vieäc hoaõn caáp nay chæ döïa vaøo 1.000 thoå binh Dung Myõ vaø 800 quaân Haø Soùc döôùi quyeàn Tham töôùng Toân Leã. Rieâng quaân Nuïy [Nhaät] taïi nam, baéc Chieát Giang khoâng döôùi soá vaïn. Ñieäp baùo cho bieát caùc tuø tröôûng seõ chia ñöôøng cöôùp phaù caùc chaâu quaän Giang, Hoaøi, Ngoâ, Vieät ñeå chaën quaân tieáp vieän; coøn boïn Töø Haûi töø saøo huyeät Saï Phoá xuoáng Haøng Chaâu [-5-], caøn queùt caùc vuøng Toâ Chaâu [-10-], Hoà Chaâu [-11-] ñeå uy hieáp Kim Laêng, khí theá raát hung döõ. Toång ñoác Hoà Toân Hieán môùi trieäu taäp caùc ty ñeå baøn keá hoaïch, thì chaúng bao laâu quan Ñeà hoïc hoï Nguyeãn [Nguyeãn Ngaïc] ñöôïc leänh thay Toång ñoác Hoà, giöõ chöùc Ñeà ñoác. Hòch ban leänh chöa ñeán nôi, thì nöûa ñeâm hoâm ñoù ñöôïc tin thaønh Saï Phoá [-1-] bò vaây; Toång ñoác Hoà cho quaân ñeán Caûm Phoá, Haûi Dieâm [-12-] laøm theá thanh vieän, rieâng mình töï daãn binh ñeán Ñöôøng Theâ laøm theá yû doác.(1) Thôøi gian ngaén sau ñoù, Töø Haûi nghe tin Toång ñoác môùi hoï Hoà chính laø vieân Ngöï söû ñaõ töøng caàm quaân chieán thaéng taïi Oanh Hoà, Vöông Kinh, khieán trong loøng hôi sôï, neân cho baõi bao vaây taïi Saï Phoá [-1-]. Nghe tin hai töôùng coâng Hoà [Toân Hieán], Nguyeãn [Ngaïc] mang quaân ñeán gaàn, neân [Haûi] khoâng daùm doøm ngoù Haøng Chaâu [-5-], beøn baêng qua Hieäp Thaïch, vöôït Taïo Laâm, ra OÂ Traán; vuøng phía baéc OÂ Traán laø con ñöôøng cuõ tröôùc kia Haûi ñaõ töøng xaâm phaïm Toâ Chaâu [-10-] vaø Hoà Chaâu [-11-]. Luùc baáy giôø Toång ñoác Hoà baét ñöôïc giaùn ñieäp khai raèng giaëc ñònh xaâm nhieãu vuøng Toâ Chaâu [-10-] vaø Hoà Chaâu [-11-], rieâng taïi Oanh Hoà thì ñaùnh 4 maët, beøn sai quaân Haø Soùc töø phuû Gia Höng [-3-] ñeán daøn traän taïi Thaéng Ñoân ñeå ñôïi, laïi duøng thuûy binh taïi Ngoâ Giang ngaên phía tröôùc, thuûy binh Hoà Chaâu [-11-] chaën phía ñuoâi; rieâng Toång ñoác Hoà ñích thaân mang quaân môùi moä döôùi quyeàn cuøng thoå binh ñaùnh taït ngang, töø huyeän Suøng Ñöùc [-8-]. Ñeà ñoác Nguyeãn ñöôïc tin giaëc xuaát hieän taïi OÂ Traán, beøn treân ñöôøng hôïp vôùi quaân kî Haø Soùc tieán ñeán, ñuïng giaëc taïi Taïo Laâm, leänh thieän xaï vöøa ñuoåi vöøa baén, moät vaøi traêm teân giaëc neám thaát baïi muoán ruùt. Nhöng ñaïi quaân giaëc töùc giaän la heùt maø tieán, Ñeà ñoác hoï Nguyeãn trong luùc caáp baùch duøng thuyeàn nheï ruùt vaøo giöõ huyeän lî Ñoàng Höông [-9-]. Rieâng Tham töôùng Toân Leã cuøng boïn tyø töôùng Hoaéc Quaùn Ñaïo, baøy ...