Báo cáo nghiên cứu khoa học TẤM BIA 'HOA LÂM TAM BẢO THỊ' (1656) - MỘT TƯ LIỆU ĐÁNG TIN CẬY VỀ LÝ CÔNG UẨN VÀ VÙNG MAI LÂM

Đang tập hợp tư liệu cho bài viết Chìa khóa để hiểu rõ hơn gốc tích Lý Công Uẩn thì chúng tôi gặp bản dập tấm bia này. Thấy đây là một tài liệu quí hiếm nên giới thiệu cùng các nhà nghiên cứu để có thêm chứng cứ và cùng quan tâm. Bản dập tấm bia đã được tiến hành vào đầu thế kỉ trước và hiện lưu trữ tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm trong tình trạng còn khá nguyên vẹn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " TẤM BIA “HOA LÂM TAM BẢO THỊ” (1656) - MỘT TƯ LIỆU ĐÁNG TIN CẬY VỀ LÝ CÔNG UẨN VÀ VÙNG MAI LÂM " TẤM BIA “HOA LÂM TAM BẢO THỊ” (1656) - MỘT TƯ LIỆU ĐÁNG TIN CẬY VỀ LÝ CÔNG UẨN VÀ VÙNG MAI LÂM Nguyễn Hùng Vĩ-Nguyễn Văn Thanh Đang tập hợp tư liệu cho bài viết Chìa khóa để hiểu rõ hơn gốc tích LýCông Uẩn thì chúng tôi gặp bản dập tấm bia này. Thấy đây là một tài liệu quíhiếm nên giới thiệu cùng các nhà nghiên cứu để có thêm chứng cứ và cùng quantâm. Bản dập tấm bia đã được tiến hành vào đầu thế kỉ trước và hiện lưu trữ tạiViện Nghiên cứu Hán Nôm trong tình trạng còn khá nguyên vẹn. Thời gian dậpthuộc đợt một, chừng 1918 đến 1925. Kí hiệu lưu trữ là 2985/2986. Bia hoàn toànkhông có dấu hiệu tẩy xóa hoặc khắc lại. Thác bản 2 mặt, khổ 54 x 90 cm, gồm 43 dòng chữ Hán và Nôm, toàn văncó 1222 chữ (một số chữ viết kiểu tiểu chú, chữ rất nhỏ, mờ, khó đọc), có hoa văn,có chữ húy TRỪ. Niên đại: Thịnh Đức thứ 4 (năm 1656). Hoa văn trán bia mặt trước khắc lưỡng long triều nhật. Mặt trời tỏa 10 tiasáng hình ngọn lửa thẳng, rực rỡ. Diềm trên đầu bia cũng hoa văn lửa xếp vòngcung. Hai diềm bên khắc hình ảnh chim (đứng, bay, liệng, đậu), hoa sen cách điệu,hoa dây và hoa cúc. Diềm dưới là các cánh sen cách điệu kết thành băng ngang.Tên bia khắc chữ khải phong cách Lê mềm mại, đóng khung trên trán bia. Mặt sau, trán bia khắc đôi phượng chầu mặt trời dáng uyển chuyển, sinhđộng. Mặt trời tỏa 10 ngọn lửa sáng cong lên. Diềm hai bên và diềm trán khắc liêntục chim các tư thế, hoa sen, hoa dây, hoa cúc, phượng hoàng. Diềm chân là cánhhoa sen kết thành băng ngang. Hoa văn sắc nét, chạm trổ công phu, tỉ mỉ. Người soạn: Họ Đồng, tên hiệu Chuyết Phu; quê quán: xã Thiết Úng huyệnĐông Ngàn; chức vị: Tán trị thừa chính sứ các xứ Sơn Tây chí sĩ; tước Lai Xuyênbá. Người viết chữ: Nguyễn Sĩ Duyên; học vị: Trúng thư toán khoa Mậu Dần,hoa văn học sinh; chức vị: tước Văn Lâm nam. Người viết chữ: Đỗ Văn Vị; chức vị: Đô lại Bộ công; tước Văn Hươngnam. Nội dung: Mặt trước, phiên âm: HOA LÂM TAM BẢO THỊ Trùng san Hoa Lâm Tam bảo thị bi tịnh minh. Tự hữu thử thiên địa dĩ hữu thử thị khu tư. Hoa Lâm cổ tích thị nhất khu nãitiền Lý triều Thánh Thiện tổ khảo tỉ chi danh h ương dã. Khảo tỉ lăng miếu tại thịchi đông. Trinh Tiết phạm cung tại thị chi tây. Phương dân tôn phụng linh ứngmặc phù, nhi thị cư tự miếu chi trung. Thị trung quan lộ vãng lai nhân nhân tụ hội,chân đệ nhất hảo xứ dã. Tự cổ chi nhân nhật trung vi thị mỗi nguyệt lục phi ên, chísóc vọng nhật nhân giai cúng dàng hiển tích, tố hiệu vi Tam Bảo chi thị. Nhântuần nhật cửu, kinh lịch niên đa cửu nhi tệ trùng nhi tu chung nhi phục thủy giả.Tất hữu chủng thiện đê nhân đại quyền lực, đại kỳ lão, vi năng hội kiến, phươngkim tứ phương ninh mịch, vạn thiện lạc vi. Hâm tiện Ch ưởng giám Tổng thái giámĐô đốc đồng tri Duệ quận công Lê Giản Kiến, bản Cai Từ Sơn phủ, Đông Ngànhuyện, Hoa Lâm xã, quan viên Đỗ Văn Bảng, Đỗ Đình Luận, Nguyễn Chân Gián,Nguyễn Văn Quảng, Trịnh Trí Trị, Nguyễn Văn Căn, Tướng thần Nguyễn QuangNhâm, Xã trưởng Hoàng Xuân Vi, Thôn trưởng Nguyễn Tuấn Vinh, Hoàng VănĐạt, Đỗ Văn Hạc, Đỗ Công Tri, Nguyễn Thu Vi, Nguyễn Văn Cơ, Hoằng VănQuảng, Vương Văn Do, Đỗ Văn Kỷ, Nguyễn Văn Đốc đẳng, cập tín sãi NguyễnVăn Việt tự Phúc Nhân, Nguyễn Văn Tốt tự Phúc Hà, Nguyễn Văn Tú tự Phúc Đạođẳng, thân lai vị bản xã hữu quảng khai cổ tích Tam bảo thị, khất nhưng thi nhưtiền đẳng nhân nhưng cúng thí vi Tam bảo như cựu. Vưu sở xứng giả bản xứ Tántrị Thừa chánh sứ ti Tham chính Thụy (?) nam Lê Đức Vọng, cập bản phủ Tri phủThọ lộc nam Nguyễn Hằng Liêm, bản Huyện Tri huyện Trịnh Ngọc Liễn, Huyệnthừa Tuấn Ngạn tử Nguyễn Ngọc Ngô đẳng, nha môn quan lại tịnh h ành thiệnchính chuẩn phê, nhưng thí vi tam bảo thị như tiền tu qui. Thả Hữu thừa ti Cai lạiNguyễn Khắc Sĩ thừa hệ đệ niên biểu tâm lễ tịnh chuẩn trừ phó dữ bản thị sãi vãichí sóc vọng nhật cúng dàng Tam bảo thiêu hương trại nguyện. Thượng chúc bảnquốc,thánh đế minh vương vạn thọ vô cương; Hạ chúc thiên hạ thái bình ức niênhữu vĩnh. Dĩ chí nội ngoại thần liêu, cập xã dân sãi vãi thiện nam tín nữ cộng viPhật quả thiện duyên hàm hựu xuân đài thọ vực. Vạn linh bảo hộ tam bảo chứngminh, nãi ư Bính Thân niên tứ nguyệt thập cửu nhật, lương thời ngoan thạch vi bi. Thuyên công lặc thành, lập vu trung thị, thùy vu vĩnh thế, nhân minh vuthạch, hậu thế tri chi, dĩ thọ kỳ truyền, vân. Minh viết: Huyện danh Đông Ngàn. Xã hiệu Hoa Lâm. Cựu hữu thành thị. Đảo sơnchi khống. Đức giang chi khâm. Đoài tự tất kính. Chấn miếu di khâm. Năng cổ nhiphục. Duy thiện kỳ tâm. Vi thiện thu phúc. Bất hiển diệc lâm. Thử công thử đức.Vạn cổ bi âm. Thịnh đức tứ niên tứ nguyệt cốc nhật. Tứ Mậu Thìn khoa Tiến sĩ xuất thân đặc ...