Báo cáo nghiên cứu khoa học THƠ ĐĂNG LÃM CỦA NGUYỄN DU CUỘC HOÀN NGUYÊN VÀ ĐỐI THOẠI SIÊU VIỆT THỜI ĐẠI

Nếu nh- lộ trình đi sứ của Nguyễn Du qua cả Giang Tây, thì trong Bắc hành tạp lục hẳn sẽ có đủ cả thơ đề vịnh của ông về ba ngôi lầu nổi tiếng nhất miền Nam Trung Quốc(1). Nguyễn Du đã đề vịnh tới hai bài về cụm danh thắng lầu Hoàng Hạc và một bài về lầu Nhạc D-ơng. Điều đó đã khiến chúng tôi chú ý khi đọc Bắc hành tạp lục của ông. Trong bài viết này, từ góc nhìn văn hóa và văn học, qua thao tác phân tích - so sánh, chúng tôi...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " THƠ ĐĂNG LÃM CỦA NGUYỄN DU CUỘC HOÀN NGUYÊN VÀ ĐỐI THOẠI SIÊU VIỆT THỜI ĐẠI " Ph¹m ¸nh Sao Tr−êng §¹i häc KHXH & NV - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi Hoµng H¹c vµ nh÷ng bµi th¬ ®Ò vÞnh vÒ Õu nh− lé tr×nh ®i sø cña N lÇu nµy cña NguyÔn Du còng nh− danh NguyÔn Du qua c¶ Giang t¸c cña c¸c nhµ th¬ næi tiÕng Trung Quèc T©y, th× trong B¾c hµnh ®êi §−êng nh− Th«i H¹o, Lý B¹ch v.v...t¹p lôc h¼n sÏ cã ®ñ c¶ th¬ ®Ò vÞnh cña«ng vÒ ba ng«i lÇu næi tiÕng nhÊt miÒn LÇu Hoµng H¹c tõ l©u ®· trë nªn næiNam Trung Quèc(1). NguyÔn Du ®· ®Ò tiÕng ë Trung Quèc. Sù næi tiÕng cña danhvÞnh tíi hai bµi vÒ côm danh th¾ng lÇu th¾ng nµy liªn quan tíi nh÷ng thµnh tùuHoµng H¹c vµ mét bµi vÒ lÇu Nh¹c v¨n hãa phi vËt thÓ, trong ®ã næi bËt nhÊtD−¬ng. §iÒu ®ã ®· khiÕn chóng t«i chó ý lµ nh÷ng danh t¸c ®Ò vÞnh vÒ chóng, ®Æckhi ®äc B¾c hµnh t¹p lôc cña «ng. Trong biÖt lµ cña c¸c nhµ th¬ ®êi §−êng. Do sùbµi viÕt nµy, tõ gãc nh×n v¨n hãa vµ v¨n giao l−u v¨n hãa, v¨n häc l©u dµi, chÆt chÏhäc, qua thao t¸c ph©n tÝch - so s¸nh, gi÷a hai n−íc Trung - ViÖt mµ danh tiÕngchóng t«i muèn kh¼ng ®Þnh chuyÕn ®i sø cña lÇu nµy còng næi bËt ®èi víi ng−êi ViÖtcña NguyÔn Du kh«ng chØ lµ chuyÕn Nam. ChuyÖn ng−êi tiªn c−ìi h¹c vµngc«ng c¸n cña mét vÞ sø thÇn, mµ cßn lµ xuèng nghØ ë ®©y tr−íc khi bay lªn tiªncuéc “hoµn nguyªn” vµ ®èi tho¹i víi m«i giíi; hay chuyÖn Lý B¹ch ®Õn du ngo¹ntr−êng v¨n hãa, v¨n häc ®· ¶nh h−ëng lÇu nµy, nh×n c¶nh ®Ñp muèn ®Ò th¬,trùc tiÕp vµ gãp phÇn h×nh thµnh nhiÒu nh−ng khi thÊy “Th«i H¹o ®Ò thi t¹ithÕ hÖ trÝ thøc x−a cña ViÖt Nam, trong th−îng ®Çu”, ®µnh ph¶i “®Çu bót” b¸i®ã cã «ng. §Ó tr¸nh cho bµi viÕt kh«ng bÞ phôc v.v..., gÇn nh− ai còng biÕt. Ngay c¶dµn tr¶i, chóng t«i ®· tËp trung sù chó ý lêi ®¸nh gi¸ cña Nghiªm Vò, nhµ thi häctíi kh«ng gian v¨n hãa tiªu biÓu lµ lÇu næi tiÕng ®êi Tèng vÒ bµi th¬ Hoµng H¹cnghiªn cøu trung quèc sè 6(76)-2007 65Ph¹m ¸nh saol©u cña Th«i H¹o(2) lµ “§−êng nh©n thÊt m×nh nh− thÕ nµo thùc sù lµ vÊn ®Ò cã ýluËt ®Ö nhÊt”(3) (Bµi th¬ thÊt ng«n luËt thi nghÜa s©u s¾c. Sù quan s¸t cña chóngsè mét ë ®êi §−êng), còng ch¼ng ph¶i lµ t«i, b−íc ®Çu xin ®−îc dõng l¹i ë mét®iÒu xa l¹. NguyÔn Du lµ trÝ thøc tiÕp kh«ng gian v¨n hãa tiªu biÓu, ®ã lµ kh«ngnhËn nguån tri thøc nµy mét c¸ch trùc gian mµ ë ®ã, mäi tao nh©n mÆc kh¸chtiÕp; do vËy, ch¾c ch¾n «ng cã nh÷ng hiÓu “buéc” ph¶i béc lé c¸i t«i cña m×nh tr−ícbiÕt ®Çy ®ñ vµ c¶m nhËn s©u s¾c h¬n vò trô, nh©n sinh. Kh«ng gian v¨n hãachóng ta vÒ sù næi tiÕng ®ã. ThÕ nh−ng, siªu thêi gian ®ã chÝnh lµ lÇu Hoµng H¹c.dï biÕt sù næi tiÕng cña c¶ mét nÒn v¨n §¨ng l©u vÞnh c¶nh tõ tr−íc ®êihãa vµ v¨n häc héi tô ë ng«i lÇu nµy, vËy §−êng ®· trë thµnh øng xö v¨n hãa vµmµ NguyÔn Du vÉn b×nh ®¼ng ®èi tho¹i vµ thÓ hiÖn tµi n¨ng v¨n ch−¬ng cña v¨nkh¼ng ®Þnh ®−îc b¶n ng· cña m×nh. nh©n Trung Quèc; kh«ng nh÷ng thÕ, do Tõ gãc nh×n v¨n hãa, chóng t«i thÊy, sù giao l−u v¨n hãa - v¨n häc tõ rÊt sím®©y lµ hiÖn t−îng giao l−u ®Æc biÖt. gi÷a hai n−íc Trung - ViÖt, nªn v¨nNguyÔn Du ®· tiÕp nhËn thµnh tùu v¨n nh©n ViÖt Nam còng tù nhiªn h×nh thµnh ph−¬ng thøc øng xö v¨n hãa vµhãa vµ v¨n häc Trung Quèc trªn ®Êt m« thøc t− duy cña kiÓu lo¹i v¨n häcn−íc m×nh vµ trong dÞp ®i sø nµy, «ng cã nµy. Ch¼ng thÕ mµ t¹i lÇu Hoµng H¹c,c¬ héi ®−îc thÓ hiÖn kh¶ n¨ng v¨n kh«ng chØ ghi kh¾c dÊu tÝch th¬ v¨n cñach−¬ng cña b¶n th©n ngay trªn m¶nh v¨n nh©n Trung Quèc, mµ cßn l−u l¹i rÊt®Êt ®−îc coi lµ nguån m¹ch cña dßng nhiÒu th¬ ca cña sø thÇn - thi nh©n ViÖts«ng thi ca võa l©u ®êi võa réng lín. Sù Nam trong c¸c dÞp ®i sø. LÇu Hoµng H¹ctrë l¹i víi m¶nh ®Êt céi nguån mµ chóng còng nh− mét sè lÇu g¸c, ®µi t¹ kh¸c trët«i t¹m gäi lµ “sù hoµn nguyªn” cña thµnh ®iÓm hÑn, n¬i tao phïng héi ngéNguyÔn Du, mÆc dï ...