Báo cáo nghiên cứu khoa học Triết lý chính trị của Mạnh Tử

Mạnh tử là ng-ời luận tính thiện sớm nhất Trung Quốc, đ-a ra lời bình phán đối với bản chất nhân tính, biểu hiện thái độ lạc quan của mình đối với xu h-ớng phát triển nhân tính(1). Cao tử, một triết gia cùng thời với Mạnh tử quan niệm tính ng-ời không thiện, không ác, do giáo hoá, hoàn cảnh mà hoá thiện, hóa ác. Mạnh tử và Cáo tử đã có những cuộc tranh luận sôi nổi về bản tính con ng-ời. Những cuộc tranh luận này đ-ợc chép trong sách Mạnh tử. Cáo tử bảo: “T-...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " Triết lý chính trị của Mạnh Tử "54 Bïi Ngäc S¬n* M¹nh tö lµ ng−êi luËn tÝnh thiÖn sím ¹nh tö lµ mét ®¹i biÓu M nhÊt Trung Quèc, ®−a ra lêi b×nh ph¸n xuÊt s¾c cña nho gia sau ®èi víi b¶n chÊt nh©n tÝnh, biÓu hiÖn Khæng tö. M¹nh tö tªn lµ th¸i ®é l¹c quan cña m×nh ®èi víi xu M¹nh Kha, tù lµ Tö D−, h−íng ph¸t triÓn nh©n tÝnh(1).dßng dâi Lç C«ng, ng−êi Êp Tr©u. ¤ngsèng vµo kho¶ng 372-289 TrCN. Tõ nhá, Cao tö, mét triÕt gia cïng thêi víiM¹nh tö ®· ®−îc hÊp thô nh÷ng lÔ gi¸o M¹nh tö quan niÖm tÝnh ng−êi kh«ngphong kiÕn tõ gia ®×nh. Lín lªn, M¹nh thiÖn, kh«ng ¸c, do gi¸o ho¸, hoµn c¶nhtö theo häc Tö t−. M¹nh tö häc xong, ®i mµ ho¸ thiÖn, hãa ¸c. M¹nh tö vµ C¸o tö ®· cã nh÷ng cuéc tranh luËn s«i næi vÒchu du c¸c n−íc TÒ, L−¬ng, Tèng, §»ng b¶n tÝnh con ng−êi. Nh÷ng cuéc tranhvíi mong muèn c¸c n−íc nµy thùc hµnh luËn nµy ®−îc chÐp trong s¸ch M¹nh tö.chÝnh s¸ch cai trÞ cña m×nh nh−ngkh«ng thµnh c«ng. ¤ng lui vÒ cïng víi C¸o tö b¶o: “T− chÊt bÈm sinh cñam«n ®Ö cña m×nh xÕp ®Æt thø tù trong con ng−êi gäi lµ tÝnh.” M¹nh tö hái: “T−Kinh Thi, Kinh Th−, thuËt c¸i ý cña chÊt bÈm sinh cña con ng−êi gäi lµ tÝnhKhæng tö lµ ra b¶y thiªn s¸ch M¹nh gièng nh− mµu s¾c cña tÊt c¶ mäi thøtö.M¹nh tö khëi ®Çu triÕt lý chÝnh trÞ gäi lµ tr¾ng ch¨ng ? C¸o tö ®¸p: “§óng nh− thÕ”. M¹nh tö nãi: “Mµu tr¾ng cñacña m×nh víi luËn thuyÕt vÒ b¶n tÝnh l«ng vò còng gièng nh− mµu tr¾ng cñacon ng−êi. tuyÕt, mµu tr¾ng cña tuyÕt còng gièng 1. LuËn vÒ tÝnh thiÖn nh− mµu tr¾ng cña b¹ch ngäc ch¨ng ?” C¸o tö ®¸p: “§óng nh− thÕ”. M¹nh tö nãi VÊn ®Ò b¶n tÝnh con ng−êi thiÖn hay tiÕp: “ThÕ th× tÝnh chã còng gièng nh− tÝnh¸c ®−îc tranh luËn kh¸ s«i næi thêi tr©u, tÝnh tr©u còng gièng nh− tÝnh ng−êiChiÕn Quèc. Xung quanh cuéc tranh ch¨ng”. (M¹nh tö, C¸o tö, th−îng).luËn nµy ®· xuÊt hiÖn c¸c thuyÕt: “TÝnh C¸ch quan niÖm cña C¸o tö vµ M¹nhthiÖn”, “tÝnh ¸c”, “tÝnh kh«ng thiÖn tö vÒ tÝnh lµ kh¸c nhau. TÝnh trongkh«ng ¸c”, “tÝnh võa thiÖn võa ¸c”... quan niÖm cña C¸o tö cã nghÜa lµ b¶nTrong ®ã, næi bËt lµ thuyÕt tÝnh thiÖn n¨ng tù nhiªn cña con ng−êi- tøc lµcña M¹nh tö vµ sau nµy cã thuyÕt tÝnh nh÷ng xu h−íng tù nhiªn mµ con ng−êi¸c cña Tu©n tö. sinh ra vèn cã. Ch¼ng h¹n, ®ãi th× ¨n, M¹nh tö lµ ng−êi ®−a ra quan ®iÓm kh¸t th× uèng... §óng lµ b¶n n¨ng cña convÒ tÝnh thiÖn sím nhÊt, ®ång thêi x©ydùng hÖ thèng t− t−ëng nh©n tÝnh luËn. * Khoa LuËt- §¹i häc quèc gia Hµ Néi 55TriÕt lÝ chÝnh trÞ cña M¹nh Töng−êi th× kh«ng cã thiÖn cã ¸c v× b¶n ph−¬ng §«ng th× ch¶y qua ph−¬ng §«ng,n¨ng nµo còng gióp con ng−êi tån t¹i. kh¬i cho nã chay qua ph−¬ng T©y th× nãNÕu nh− coi tÝnh ng−êi lµ b¶n n¨ng th× ch¶y qua ph−¬ng T©y; tÝnh ng−êi kh«ngkh«ng ®Æt ra vÊn ®Ò thiÖn, ¸c: kh«ng cã ph©n biÖt thiÖn víi bÊt thiÖn, còng nh−b¶n n¨ng thiÖn, b¶n n¨ng ¸c. n−íc kh«ng ph©n biÖt ®«ng víi t©y. M¹nh tö b¸c l¹i nh÷ng lËp luËn trªn cña Trong khi ®ã, M¹nh tö l¹i quan niÖm C¸o tö vµ cho r»ng tÝnh ng−êi lµ thiÖn:kh¸c vÒ tÝnh: “MiÖng l−ìi cña con ng−êi “§· ®µnh dßng n−íc kh«ng ph©n biÖt®èi víi mü vÞ, m¾t ®èi víi s¾c ®Ñp, tai ®èi ®«ng, t©y; nh−ng h¸ nã ch¼ng ph©n biÖtvíi ©m nh¹c, mòi ®èi víi mïi th¬m, tay trªn, d−íi sao ? TÝnh ng−êi vèn thiÖn®èi víi sù tho¶i m¸i an nhµn, nh÷ng sù còng nh− tÝnh cña n−íc lµ ch¶y xuèngyªu thÝch ®ã ®Òu lµ thiÖn tÝnh, nh−ng phÝa d−íi thÊp vËy. Kh«ng mét ng−êinhËn ®−îc hay kh«ng lµ do vËn mÖnh nµo sinh ra mµ tù nhi ...