Báo cáo nghiên cứu khoa học Trung quốc trên con đường cải cách, mở cửa và hội nhập nhìn từ dòng chảy lịch sử

Trung Quốc trên con đ-ờng cải cách…nguyễn văn v-ợngI. Châu á tr-ớc trào l-u “Cận đại hoá”(1)Một học giả nghiên cứu về hiện đại hoá của Trung Quốc là La Vinh Cừ đã suy đoán về 3 làn sóng lớn trong tiến trình hiện đại hoá thế giới, đó là: “Làn sóng hiện đại hoá thế giới lần thứ nhất là từ cuối thế kỷ XVIII đến giữa thế kỷ XIX, bắt đầu từ cách mạng công nghiệp Anh, sau đó tiến trình công nghiệp hoá lan rộng ra Tây Âu. Lần thứ hai là từ nửa cuối thế kỷ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " Trung quốc trên con đường cải cách, mở cửa và hội nhập nhìn từ dòng chảy lịch sử " Trung Quèc trªn con ®−êng c¶i c¸ch… nguyÔn v¨n v−îng Nh− vËy, nÕu theo suy ®o¸n trªn th× I. Ch©u ¸ tr−íc trµo l−u “CËn CNTB víi vò khÝ lµ hiÖn ®¹i ho¸ ®· ¸p ®Æt®¹i ho¸”(1) vµo ch©u ¸ trong lµn sãng hiÖn ®¹i ho¸ thÕ Mét häc gi¶ nghiªn cøu vÒ hiÖn ®¹i ho¸ giíi lÇn thø hai. Thêi cËn ®¹i, ch©u ¸ cßncña Trung Quèc lµ La Vinh Cõ ®· suy ch−a “giËt m×nh tØnh ngñ” vµ ®ang ch×m®o¸n vÒ 3 lµn sãng lín trong tiÕn tr×nh ®¾m trong x· héi phong kiÕn víi chÕ ®éhiÖn ®¹i ho¸ thÕ giíi, ®ã lµ: chuyªn chÕ trung −¬ng tËp quyÒn, th× ë ch©u ¢u, CNTB ®· ra ®êi ngay trong lßng “Lµn sãng hiÖn ®¹i ho¸ thÕ giíi lÇn thø chÕ ®é phong kiÕn, giai cÊp t− s¶n ngµynhÊt lµ tõ cuèi thÕ kû XVIII ®Õn gi÷a thÕ cµng lín m¹nh th«ng qua c¸c cuéc ph¸tkû XIX, b¾t ®Çu tõ c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp kiÕn ®Þa lý vµ c¸c phong trµo chÝnh trÞ.Anh, sau ®ã tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ lan Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓnréng ra T©y ¢u. cña CNTB, víi nhu cÇu vÒ thÞ tr−êng vµ LÇn thø hai lµ tõ nöa cuèi thÕ kû XIX ®Õn nguån lao ®éng, CNTB ®· b¾t ®Çu qu¸®Çu thÕ kû XX, c«ng nghiÖp ho¸ lan réng ra tr×nh th¸m hiÓm, më c¸c cuéc ph¸t kiÕnch©u ¢u, sang c¶ B¾c Mü, ®ång thêi s¶n ®Þa lý vµ sau ®ã lµ ¸p ®Æt v¨n minhxuÊt ®−îc t¨ng c−êng ë “thÕ giíi phi ph−¬ng ph−¬ng T©y vµo nh÷ng vïng ®Êt hä võaT©y”(2), kÐo theo sù khëi ®Çu hiÖn ®¹i ho¸ t×m thÊy. Mét trong nh÷ng khu vùc mµcña “thÕ giíi phi ph−¬ng T©y”. ng−êi ph−¬ng T©y sím ®Æt ch©n ®Õn lµ ch©u ¸. §Õn ®©y, lÞch sö ch©u ¸ nãi riªng LÇn thø ba b¾t ®Çu tõ cuèi thÕ kû XX. vµ lÞch sö thÕ giíi nãi chung b−íc sangNã lµ thêi kú ph¸t triÓn thÞnh ®¹t cña c«ng trang míi, thêi ®¹i mµ “n«ng th«n ph¶inghiÖp thÕ giíi, ®· l«i cuèn tÊt c¶ c¸c quèc phôc tïng thµnh thÞ, ph−¬ng §«ng phôgia trªn thÕ giíi tham gia vµo qu¸ tr×nh thuéc vµo ph−¬ng T©y”, víi søc m¹nh cñac«ng nghiÖp ho¸”(3).Nghiªn cøu Trung Quèc sè 8(96) - 2009 65nguyÔn v¨n v−îngm×nh, giai cÊp t− s¶n ph−¬ng T©y ®· “l«i hiÖn ®¹i ho¸ vµ kh−íc tõ ph−¬ng T©y ho¸;cuèn ®Õn c¶ nh÷ng d©n téc d· man nhÊt thø ba, ®ãn nhËn c¶ hiÖn ®¹i ho¸ vµvµo trµo l−u v¨n minh….nh÷ng träng ph¸o ph−¬ng T©y ho¸(6). Tuy nhiªn, theo quanb¾n thñng tÊt c¶ nh÷ng bøc V¹n lý tr−êng ®iÓm cña chóng t«i th× c¶ 3 khuynh h−íngthµnh vµ buéc nh÷ng ng−êi d· man nhÊt nµy ®Òu diÔn ra ë c¸c n−íc ch©u ¸ nh−ngcòng ph¶i hµng phôc”(4). ChÝnh do nh÷ng vµo nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau. Vµo thêit¸c ®éng kh¸ch quan tõ bªn ngoµi víi sù gian nµy, v¨n minh ph−¬ng T©y ®−îc hiÓux©m l−îc cña chñ nghÜa thùc d©n ph−¬ng nh− mét nÒn v¨n minh tiªn tiÕn, g¾n víiT©y, kÕt hîp víi nhu cÇu néi t¹i chñ quan nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt, víicña tõng n−íc ch©u ¸, ®· dÉn tíi yªu cÇu tÝnh −u th¾ng cña nÒn s¶n xuÊt c«ngph¶i tiÕn hµnh c¶i c¸ch ®Ó t×m ®−êng héi nghiÖp vµ c¸c ph−¬ng tiÖn tiªu dïng hiÖnnhËp. ®¹i. Do vËy, còng cã quan ®iÓm cho r»ng Sù bµnh tr−íng cña chñ nghÜa thùc d©n “c«ng nghiÖp ho¸” qu¸ tr×nhph−¬ng T©y thêi cËn ®¹i còng ®em ®Õn cho (industralisation) ®−îc hiÓu ®ång nghÜang−êi ch©u ¸ nh÷ng th¸ch thøc vµ nguy víi “ph−¬ng T©y ho¸” (westernisation) vµc¬, ®ång thêi còng t¹o cho ch©u ¸ nh÷ng “hiÖn ®¹i ho¸” (modernisation)(7). Cã thÓthêi c¬ vµ c¬ héi ®Ó héi nhËp. ChÝnh tõ kh¼ng ®Þnh r»ng, tr−íc nguy c¬ cña chñnh÷ng thêi c¬ vµ nguy c¬ ®ã nªn vµo gi÷a ...