Báo cáo nghiên cứu khoa học Việt Nam trong thế kỷ XX

Hội thảo quốc tế “Việt Nam trong thế kỷ XX” đã được tổ chức trọng thể từ ngày 19 đến 21/9/2000 tại Hà Nội với sự tham gia của 383 nhà khoa học và hoạt động thực tiễn đến từ mọi miền của đất nước và từ 38 quốc gia và vùng lãnh thổ trên khắp 5 châu lục. “Đây là một cuộc Hội thảo có tầm vóc thế kỷ của đất nước chúng ta”1. Những vấn đề được đặt ra tại Hội thảo vẫn còn giữ nguyên giá trị và tính thời sự đối với đất nước ta...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo nghiên cứu khoa học " Việt Nam trong thế kỷ XX " Việt Nam trong thế kỷ XX LÊ HỮU TẦNG GS.TS. Viện Khoa học xã hội Việt Nam Lời Toà soạn: Hội thảo quốc tế “Việt Nam trong thế kỷ XX” đã được tổ chức trọng thể từ ngày 19 đến 21/9/2000 tại Hà Nội với sự tham gia của 383 nhà khoa học và hoạt động thực tiễn đến từ mọi miền của đất nước và từ 38 quốc gia và vùng lãnh thổ trên khắp 5 châu lục. “Đây là một cuộc Hội thảo có tầm vóc thế kỷ của đất nước chúng ta”1. Những vấn đề được đặt ra tại Hội thảo vẫn còn giữ nguyên giá trị và tính thời sự đối với đất nước ta hiện nay. Nhân kỷ niệm 10 năm qua kể từ ngày tổ chức thành công Hội thảo, chúng tôi đăng lại nội dung buổi phỏng vấn giữa Phóng viên Nguyễn Trường Phước (Đài Truyền hình Việt Nam) và Giáo sư, Tiến sĩ Lê Hữu Tầng (Trưởng Ban tổ chức Hội thảo) được phát trực tiếp trên kênh truyền hình VTV1 sáng ngày 23/9/2000 để chúng ta cùng nhớ lại những kết quả chủ yếu của Hội thảo. Nguyễn Trường Phước (NTP). Xin trân trọng giới thiệu với quý khán giả: Giáo sư, Tiến sĩ Lê Hữu Tầng, người có mặt trong trường quay của chúng tôi hôm nay và tham gia buổi bình luận này là Phó Giám đốc Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn quốc gia, Trưởng Ban tổ chức Hội thảo quốc tế “Việt Nam trong thế kỷ XX”. Trước hết, xin chúc mừng Giáo sư về thành công tốt đẹp của cuộc Hội thảo vừa qua. Lê Hữu Tầng (LHT): Xin cám ơn anh. NTP. Thưa Giáo sư, vấn đề Việt Nam đã được bàn cãi, đánh giá rất nhiều không chỉ trong cuộc Hội thảo này, mà trong dư luận nói chung. Trong cuộc Hội thảo này có gì mới trong việc đánh giá Việt Nam? LHT.Cái mới được nói tới tại Hội thảo này rất nhiều, kể cả đối với những sự kiện mà chúng ta đã quen thuộc như Cách mạng tháng Tám, Tuyên bố thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, rồi thắng lợi của chúng ta trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Những thắng lợi đó đã được nói tới từ lâu trên khắp thế giới với rất nhiều lời ca ngợi, khâm phục của bạn bè quốc tế. Nhưng nếu nói đến những sự kiện này trong Hội thảo, chúng tôi muốn lưu ý đến 4 điều: Thứ nhất, lần này, tại Hội thảo, khi đánh giá thắng lợi ấy ở tầm thế kỷ, các bạn có nhận xét rằng: Thế kỷ XX là thế kỷ nhân dân Việt Nam đã góp phần quan trọng vào sự nghiệp giải trừ chủ nghĩa thực dân cũ và mới2. Thứ hai, kẻ thù của chúng ta vẫn nói rằng, Việt Nam tiến hành các cuộc chiến tranh ấy là hiếu chiến. Nhưng chính tại Hội thảo, các nhà khoa học quốc tế đã dẫn ra nhiều sự kiện chứng tỏ rằng không phải nhân dân Việt Nam, mà chính là 2 Chính phủ Pháp và Mỹ đã bỏ lỡ nhiều cơ hội có thể tái lập lại hoà bình do Chủ tịch Hồ Chí minh chủ động đưa ra. Thứ ba, Hội thảo đặc biệt quan tâm đến sự kiện đổi mới của chúng ta. Nhiều đại biểu đã đánh giá rất cao những thành tựu mà chúng ta đã đạt được từ khi bắt đầu đổi mới đến năm 2000. Chẳng hạn, PGS.V.I.Antôsenkô (CHLB Nga) cho rằng: “Sau hơn 10 năm thực hiện công cuộc đổi mới, nhân dân Việt Nam đã thu được những thành tựu đáng kinh ngạc”. Đồng chí Tề Kiến Quốc - Đại sứ nước CHND Trung Hoa tại Việt Nam - thì đánh giá rằng: “Với những thành tựu nổi bật, công cuộc đổi mới của Việt Nam đã có ảnh hưởng vượt tầm quốc gia, gây ấn tượng cho cả thế giới”. Nhà khoa học Ấn Độ Udai Bhanu Sing nói rằng: “Trước kia, Việt Nam đã chống lại và chiến thắng một số cường quốc lớn nhất thế giới, ngày nay lại thích nghi được khá nhanh với môi trường thế giới đang biến đổi nhanh chóng”. Ông gọi đó là “một điều bí ẩn đối với nhiều người, đặc biệt là đối với những người thuộc những nước trước kia đã từng là kẻ thù và bị Việt Nam đánh bại”. Các nhà khoa học Achentina (Jorge Cartro) và Ấn Độ (U.B.Singh) thì nhận xét rằng: “Việt Nam đã từng bước gia nhập nền kinh tế toàn cầu một cách có bản lĩnh”. Đó là những đánh giá rất cao. Nhưng tôi muốn đặc biệt lưu ý đến đánh giá của nhà khoa học và hoạt động chính trị rất nổi tiếng của Bungari là A.Lilốp. Ông nói rằng: “Nhờ những thành tựu của công cuộc đổi mới mà đường lối đổi mới của Việt Nam đã mang ý nghĩa siêu quốc gia”, thậm chí “tương lai của CNXH trên phạm vi thế giới phụ thuộc, ở mức độ quyết định, vào những cuộc cải cách của CNXH ở Trung Quốc và Việt Nam”. Cần phải nói rằng trong những năm tiến hành công cuộc đổi mới, có cái chúng ta đã làm được, cũng có cái chưa làm được. Tại Đại hội VIII, Văn kiện Đại hội có nói rằng: “Con đường đi lên CNXH ở nước ta ngày càng được xác định rõ hơn”. Chúng ta mới chỉ dám nói như thế thôi, chứ chưa bao giờ chúng ta dám nói rằng, những thành tựu của sự nghiệp đổi mới là “đáng kinh ngạc”, cũng chưa bao giờ chúng ta dám nói rằng, “đường lối đổi mới của Việt Nam mang ý nghĩa siêu quốc gia”, thậm chí “tương lai của CNXH trên phạm vi thế giới phụ thuộc, ở mức độ quyết định, vào những cuộc cải cách của CNXH ở Trung Quốc và Việt Nam”. Đấy là những đánh giá của bạn bè quốc tế. Đặc biệt, tại Hội thảo, có một nhận xét rất đáng chú ý của PGS.V.I.Antôsenkô (Nga): Đường lối đổi mới của Đảng Cộng sản Việt Nam xuất phát từ thực tế Việt Nam và được tiến hành từng bước phù hợp với hoàn cảnh và trình độ của chính bản thân mình, không chịu bất cứ một sức ép nào từ bên ngoài và nhất là không ảo tưởng vào một mô hình nào sẵn có. Đây là một trong những nguyên nhân hết sức cơ bản đảm bảo sự thành công cho sự nghiệp đổi mới đất nước”. Trên đây là những nhận xét khách quan, từ bên ngoài, mà đó là những nhận xét của các nhà khoa học, hơn thế nữa, của các nhà khoa học từ những đất nước đã trải qua những cuộc cải cách, ví dụ, từ Liên xô, Bungari và các nước Đông Âu, tức là những nước đã phải nếm chịu những thất bại của công cuộc cải tổ, cho nên những điều các bạn ấy nói là những điều rất tâm huyết. Có thể nói, đó là những bài học xương máu và điều đó khiến cho chúng ta càng thêm tin tưởng vào đường lối đổi mới mà Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đã lựa chọn, mặc dầu chúng ta vẫn đang phải tiếp tục vừa đi, vừa tìm đường. Điều cuối cùng mà tôi muốn nói là trong sự đánh giá lần nà ...