Báo cáo Nhân thân bị can và một số khái niệm kề cận

Nhân thân bị can và một số khái niệm kề cận Từ ngày 01/7/2011, cá nhân, tổ chức ở Việt Nam có thể chọn để khiếu nại, hay khiếu kiện từ những giai đoạn rất sơ khởi để nhằm phản kháng quyết định hành chính, hành vi hành chính nếu có căn cứ cho rằng quyết định hành chính hay hành vi hành chính đó là bất hợp pháp, xâm hại trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo " Nhân thân bị can và một số khái niệm kề cận " nghiªn cøu - trao ®æi ThS. Bïi Kiªn §iÖn * 1. Nh©n th©n l kh¸i niÖm ®Æc tr−ng chØ nh©n th©n bao gåm ba tiÓu hÖ thèng. Thø®−îc sö dông khi nãi vÒ b¶n chÊt cña thùc nhÊt l vÞ thÕ x héi cña c¸ nh©n. TiÓu hÖthÓ tù nhiªn, x héi ®Æc biÖt, ®ã l con ng−êi. thèng n y cña nh©n th©n cho biÕt c¸ nh©n ®ãTheo quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin, thuéc vÒ giai cÊp hoÆc tÇng líp n o trong xviÖc nghiªn cøu nh©n th©n con ng−êi cÇn tiÕp héi, c¸c ®Æc ®iÓm x héi - nh©n khÈu häccËn tõ gãc ®é x héi - lÞch sö. Theo ®ã, nh©n cña c¸ nh©n (giíi tÝnh, tuæi, tr×nh ®é häc vÊn,th©n con ng−êi ®−îc hiÓu nh− l s¶n phÈm ho n c¶nh gia ®×nh…), thø hai l chøc n¨ngcña thêi ®¹i nhÊt ®Þnh, ®−îc quy ®Þnh bëi (vai trß) x héi cña c¸ nh©n. TiÓu hÖ thèngnh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ cña hiÖn thùc n y gåm tæng thÓ c¸c d¹ng ho¹t ®éng cña c¸x héi. Sù h×nh th nh nh©n th©n cña mét nh©n trong hÖ thèng c¸c quan hÖ x héi víing−êi chÞu sù t¸c ®éng cña chÝnh sù tån t¹i t− c¸ch l c«ng d©n, th nh viªn cña tËp thÓc¸ nh©n cña ng−êi ®ã, nh÷ng kinh nghiÖm lao ®éng, gia ®×nh…, thø ba l c¸c ®Æc ®iÓmsèng cña hä ®−îc quy ®Þnh bëi néi dung cña ®¹o ®øc - t©m lÝ cña c¸ nh©n. TiÓu hÖ thèngnh÷ng quan hÖ h×nh th nh trong gia ®×nh, n y ph¶n ¸nh mèi quan hÖ cña c¸ nh©n ®èim«i tr−êng b¹n bÌ v nh÷ng ng−êi quen biÕt, víi c¸c gi¸ trÞ x héi, c¸c chøc n¨ng x héitrong tËp thÓ lao ®éng, häc tËp. Nh− vËy, cña m×nh (mèi quan hÖ víi nh n−íc, xnh©n th©n cña ng−êi cô thÓ chÝnh l “t×nh héi, tËp thÓ, tr¸ch nhiÖm c«ng d©n, víih×nh vÒ mäi mÆt cña mét con ng−êi”,(1) l nh÷ng ng−êi xung quanh, víi chÝnh b¶nh×nh thøc riªng biÖt cña sù tån t¹i nh÷ng th©n m×nh…). Quan ®iÓm vÒ nh©n th©n víiquan hÖ x héi. Nãi c¸ch kh¸c, nh©n th©n néi dung nh− ® tr×nh b y l c¬ së quancon ng−êi chÝnh l tæng hîp c¸c ®Æc ®iÓm, träng ®Þnh h−íng cho viÖc nghiªn cøu mét sèdÊu hiÖu ph¶n ¸nh b¶n chÊt x héi cña con kh¸i niÖm ®Æc tr−ng trong khoa häc luËt h×nhng−êi. §iÒu n y ho n to n phï hîp víi quan sù, téi ph¹m häc, khoa häc ®iÒu tra h×nh sù,®iÓm m¸c xÝt khi nãi vÒ b¶n chÊt con ng−êi: t©m lÝ t− ph¸p nh− chñ thÓ cña téi ph¹m,“B¶n chÊt con ng−êi kh«ng ph¶i l c¸i trõu nh©n th©n ng−êi ph¹m téi, nh©n th©n bÞ can,t−îng, cè h÷u cña c¸ nh©n riªng biÖt. Trong nh©n c¸ch ng−êi ph¹m téi.tÝnh hiÖn thùc cña nã, b¶n chÊt con ng−êi l 2. Trong giai ®o¹n ®iÒu tra vô ¸n h×nh sù,tæng ho nh÷ng mèi quan hÖ x héi”. (2) mét ng−êi chØ cã thÓ bÞ c¬ quan ®iÒu tra ra Víi t− c¸ch l tæng thÓ thèng nhÊt c¸c quyÕt ®Þnh khëi tè bÞ can khi cã ®ñ c¨n cø ®Óthuéc tÝnh, tÝnh c¸ch v phÈm chÊt cña ng−êi * Gi¶ng viªn Khoa t− ph¸ptham gia v thÓ hiÖn nh÷ng quan hÖ x héi Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi14 - T¹p chÝ luËt häc nghiªn cøu - trao ®æix¸c ®Þnh hä ® thùc hiÖn téi ph¹m.(3) Nh− ®−îc t¹i ngo¹i nh−ng lu«n cã tr¸ch nhiÖmvËy, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông h×nh ph¶i cã mÆt theo giÊy triÖu tËp cña c¬ quansù, bÞ can chÝnh l ng−êi ® bÞ khëi tè vÒ ®iÒu tra. Trong tr−êng hîp v¾ng mÆt kh«ngh×nh sù.(4) §èi víi lo¹i ng−êi tham gia tè cã lÝ do chÝnh ®¸ng th× cã thÓ bÞ ¸p gi¶i.(5)tông ®Æc biÖt n y, tr−íc khi ra quyÕt ®Þnh Nh− ® kh¼ng ®Þnh ë phÇn tr−íc, viÖckhëi tè bÞ can, c¬ quan ®iÒu tra ® cã thÓ ¸p nghiªn cøu nh÷ng ®Æc ®iÓm cña c¸ nh©ndông biÖn ph¸p ng¨n chÆn nh− b¾t, t¹m gi÷. còng nh− cña c¸c nhãm ng−êi cô thÓ trongSau khi ® bÞ khëi tè vÒ h×nh sù, ng−êi ®ã cã x héi tÊt yÕu ph¶i xuÊt ph¸t tõ b¶n chÊt cñathÓ bÞ c¬ quan ®iÒu tra ¸p dông c¸c biÖn ph¸p con ng−êi nãi chung theo quan ®iÓm m¸c xÝt.ng¨n chÆn kh¸c nh− t¹m giam, cÊm ®i khái Logic t−¬ng tù còng ®−îc sö dông khi xemn¬i c− tró, b¶o lÜnh… v ph¶i tham gia v o xÐt vÊn ®Ò nh©n th©n bÞ can. Theo ®ã, nh©nmét sè biÖn ph¸p ®iÒu tra do c¬ quan ®iÒu tra th©n bÞ can chÝnh l nh©n th©n cña ng−êi côtiÕn h nh khi cÇn thiÕt nh− hái cung bÞ can, thÓ ®−îc bæ sung thªm nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æckh¸m xÐt, ®èi chÊt, nhËn d¹ng… MÆc dï tr−ng kh¸c ® nªu ë phÇn trªn. Nãi c¸chnh÷ng quyÒn h¹n tè tông quy ®Þnh t¹i kho¶n kh¸c, nh©n th©n bÞ can chÝnh l tæng hîp2 §iÒu 34 Bé luËt tè tông h×nh sù sÏ ®−îc c¬ nh÷ng ®Æc ®iÓm, dÊu hiÖu, nh÷ng ®Æc tÝnhquan ®iÒu tra t«n träng v b¶o ®¶m nh−ng râ quan träng cña ng−êi cô thÓ ® bÞ c¬ quan cãr ng nÕu so s¸nh víi c¸c c«ng d©n kh¸c th× thÈm quyÒn khëi tè vÒ h×nh sù, ph¶n ¸nh b¶ncã thÓ dÔ nhËn thÊy thùc tÕ l nhiÒu quyÒn c¬ chÊt x héi cña ng−êi ®ã v ®−îc c¬ quanb¶n cña c«ng d©n ®−îc HiÕn ph¸p v ph¸p ®iÒu tra nghiªn cøu, sö dông phôc vô choluËt ghi nhËn cña bÞ can sÏ bÞ h¹n chÕ nÕu c«ng t¸c ®iÒu tra vô ¸n h×nh sù. Trong lÝ luËn®iÒu ®ã phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt khoa häc ®iÒu tra h×nh sù, c¸c nhãm dÊu hiÖuv xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña c«ng t¸c ®iÒu tra ®Æc tr−ng cña nh©n th©n bÞ can ®−îc chia l mvô ¸n. Nh− vËy, nÕu so s¸nh víi nh÷ng ng−êi hai nhãm sau:kh¸c, bÞ can cã mét sè ®Æc ®iÓm ®Æc tr−ng - Thø nhÊt, nhãm dÊu hiÖu x héi - nh©nsau: khÈu häc (giíi tÝnh, tuæi, tr×nh ®é häc vÊn, - Cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña chñ thÓ nghÒ nghiÖp, vai trß x héi, ho n c¶nh giacña téi ph¹m; ®×nh… cña bÞ can); - H nh vi m ng−êi ®ã thùc hiÖn cã dÊu - Thø hai, nhãm dÊu hiÖu ®¹o ®øc - t©mhiÖu cña mét hoÆc mét sè téi ph¹m ®−îc quy lÝ x héi (quan ®iÓm, quan niÖm cña bÞ can®Þnh trong Bé luËt h×nh sù hiÖn h nh; ®èi víi c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc, x héi kh¸c - Ng−êi ®ã ph¶i tham gia tè tông h×nh sù nhau);víi t− c¸ch l bÞ can theo quyÕt ®Þnh khëi tè Ngo i ra, c¸c t×nh tiÕt cô thÓ nh− tÝnhbÞ can cña c¬ quan ®iÒu tra hoÆc cña viÖn chÊt h nh vi ph¹m téi, ®éng c¬, ...