Báo cáo Những tồn tại, vướng mắc phát sinh trong quá trình áp dụng các phương thức bồi thường khi nhà nước thu hồi đất

Theo quy định của pháp luật hiện hành thì các phương thức bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất bao gồm:(1) - Bồi thường đất bằng việc giao đất mới; - Bồi thường đất bằng tiền; - Bồi thường đất bằng việc thực hiện chính sách tái định cư; - Các cơ chế hỗ trợ khác: hỗ trợ di chuyển và hỗ trợ tái định cư; hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm, hỗ trợ ổn định đời sống và ổn định sản xuất... Trong quá trình triển khai các phương thức bồi thường nêu trên...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo " Những tồn tại, vướng mắc phát sinh trong quá trình áp dụng các phương thức bồi thường khi nhà nước thu hồi đất " nghiªn cøu - trao ®æi TS. NguyÔn ThÞ Nga * heo quy định của pháp luật hiện hành thực tế không có cơ chế để đảm bảo cho quyT thì các phương thức bồi thường khi Nhànước thu hồi đất bao gồm:(1) định đó được thực hiện. Khẳng định như vậy bởi các lí do sau: - Bồi thường đất bằng việc giao đất mới; Thứ nhất, đối với việc Nhà nước thu hồi - Bồi thường đất bằng tiền; đất nông nghiệp của người dân đang sử dụng - Bồi thường đất bằng việc thực hiện chính ổn định, lâu dài để sử dụng vào các mục đíchsách tái định cư; của Nhà nước: Có thể khẳng định rằng trong - Các cơ chế hỗ trợ khác: hỗ trợ di chuyển các loại đất bị Nhà nước thu hồi của ngườivà hỗ trợ tái định cư; hỗ trợ chuyển đổi nghề dân để phục vụ cho mục đích quốc phòng, annghiệp và tạo việc làm, hỗ trợ ổn định đời ninh, lợi ích quốc gia, công cộng và vì mụcsống và ổn định sản xuất... tiêu phát triển kinh tế thì loại đất bị thu hồi Trong quá trình triển khai các phương nhiều nhất đó là đất nông nghiệp. Đơn cử,thức bồi thường nêu trên cho người có đất bị trên địa bàn thành phố Hà Nội, trong 08 năm,Nhà nước thu hồi trên thực tế, cơ quan làm từ năm 2001 - 2008 đã triển khai hơn 2300 dựnhiệm vụ thực hiện việc bồi thường và giải án, các dự án đó đều liên quan đến thu hồi đấtphóng mặt bằng đã gặp nhiều trở ngại và khó và giải phóng mặt bằng. Cụ thể, thành phố đãkhăn. Nhiều quy định mới chỉ thể hiện ở chủ bàn giao cho chủ đầu tư 1300 dự án vớitrương mà thực tế áp dụng không có hiệu quả. khoảng 6300 ha đất bị thu hồi, trong đó cóCó thể nhận thấy rõ qua những bất cập sau đây: 80% diện tích thu hồi là đất nông nghiệp, ảnh 1. Phương thức bồi thường bằng việc giao hưởng tới 180.000 hộ dân. Trong hai nămđất mới 2009, 2010, khối lượng giải phóng mặt bằng Điều 42 Luật đất đai năm 2003 và Điều 6 tăng gấp nhiều lần, trung bình mỗi năm khoảngNghị định số 197/2004/NĐ-CP quy định: từ 1000 - 1500 ha đất.(2) Theo đó, số hộ nôngNgười bị thu hồi loại đất nào thì được bồi dân bị “mất” đất cũng ngày càng tăng, bàithường bằng việc giao đất mới có cùng mục toán về chính sách việc làm cho nhữngđích sử dụng đất. người có đất bị thu hồi sẽ ngày càng trở nên Với quy định phương thức bồi thường nan giải. Một trong các phương thức bồi“đất bằng đất” nêu trên, chúng tôi cho rằng thường khi Nhà nước thu hồi đất nôngđối với một số loại đất, quy định này mangtính hình thức nhiều hơn là mang tính thực * Giảng viên Khoa pháp luật kinh tếtiễn; nghĩa là pháp luật quy định nhưng trên Trường Đại học Luật Hà Nội14 t¹p chÝ luËt häc sè 5/2011 nghiªn cøu - trao ®æinghiệp là được bồi thường bằng đất có cùng đồng bằng di dân lên các tỉnh trung du vàmục đích, nghĩa là được bù đắp bằng diện miền núi - nơi mà quỹ đất nông nghiệp dựtích đất nông nghiệp khác để tiếp tục sử dụng. trữ, hoặc quỹ đất trống, đồi núi trọc được Tuy nhiên, quy định này nếu áp dụng khi quy hoạch phát triển nông nghiệp có thể còn.Nhà nước thu hồi đối với đất nông nghiệp Song, đây lại không phải là điều mà ngườitrồng lúa nước là hoàn toàn không có cơ sở dân mong muốn và lựa chọn, bởi di chuyểnthực tế, quy định này thực chất chỉ tồn tại ở chỗ ở là xáo trộn cuộc sống, hơn nữa quỹ đấtdạng chủ trương và hình thức mà thôi. giao mới sẽ không thể có vị trí khai thácKhẳng định như vậy là vì hiện nay, quỹ đất thuận lợi và khả năng canh tác tốt bằng đấtnông nghiệp, đặc biệt là đất trồng lúa nước mà Nhà nước thu hồi. Như vậy, với phươngvới nguyên tắc giao, cho thuê theo hiện trạng thức bồi thường “đất bằng đất” trong trườngvà căn cứ vào số lượng nhân khẩu hiện có tại hợp này hoàn toàn chỉ mang tính hình thứcđịa phương để cơ quan nhà nước có thẩm mà không áp dụng được trong thực tế. Đa sốquyền phân chia cho các hộ gia đình và cá người nông dân phải chấp nhận (chứ khôngnhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp sử dụng phải là lựa chọn) phương thức bồi thườngổn định, lâu dài (với thời hạn 20 năm hoặc “đất bằng tiền” mặc dù nhu cầu của họ rất50 năm) thì quỹ đất nông nghiệp này ở các cần đất để canh tác.địa phương dường như đã được phân chia Thứ hai, đối với việc Nhà nước thu hồihết, không còn đất trống hoặc đất dự trữ. đất nông nghiệp được bồi thường bằng đấtCùng với q ...