Báo cáo Quan niệm về hiến pháp và xu hướng phát triển của hiến pháp

Thuật ngữ "hiến pháp" có nguồn gốc La tinh - "constitutio", được hiểu là xác định, quy định và trong nhà nước cổ La Mã, được dùng để chỉ các văn bản luật quan trọng của nhà nước. Hiến pháp chỉ được hiểu với ý nghĩa như ngày nay khi các cuộc cách mạng tư sản diễn ra ở châu Âu (từ thế kỉ thứ XIII, XIV đến thế kỉ XVIII, XIX) và khi đó, hiến pháp được xem là văn bản có sứ mệnh xác lập chế độ mới thay thế chế độ cũ, là bản khế ước xã...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo " Quan niệm về hiến pháp và xu hướng phát triển của hiến pháp " nghiªn cøu - trao ®æi TS. Hoµng V¨n Tó * huật ngữ hiến pháp có nguồn gốc La văn bản pháp lí quan trọng nhất của mỗiT tinh - constitutio, được hiểu là xácđịnh, quy định và trong nhà nước cổ La Mã, quốc gia, ấn định chính thể quốc gia, các cơ quan điều khiển quốc gia và những thẩmđược dùng để chỉ các văn bản luật quan quyền của các cơ quan đó.trọng của nhà nước. Hiến pháp chỉ được hiểu Với vị trí và vai trò hết sức quan trọngvới ý nghĩa như ngày nay khi các cuộc cách như vậy, hiến pháp - Thứ nhất, được banmạng tư sản diễn ra ở châu Âu (từ thế kỉ thứ hành bởi chủ thể đặc biệt với quy trình, thủXIII, XIV đến thế kỉ XVIII, XIX) và khi đó, tục đặc biệt. Hiện tồn tại hai dạng chủ thể cóhiến pháp được xem là văn bản có sứ mệnh quyền lập hiến, đó là quốc hội (hay hội nghị)xác lập chế độ mới thay thế chế độ cũ, là bản lập hiến hoặc quốc hội (nghị viện) vừa lậpkhế ước xã hội của mọi người nhằm hướng pháp vừa lập hiến. Quốc hội (hội nghị) lậptới mục tiêu ghi nhận, đề cao các quyền tự hiến là cơ quan dân bầu (riêng hội đồng lậpnhiên của con người, bãi bỏ chế độ chuyên hiến còn có sự tham gia của những thànhchế của vua chúa phong kiến, xác định giới viên theo cơ cấu quyền lợi, cơ cấu xã hộihạn của quyền lực nhà nước, hình thành hoặc các chuyên gia lớn trong lĩnh vực hiếnnhững nguyên tắc tổ chức quyền lực mới. pháp), hoạt động với thời hạn, mục đích cụNếu tính từ bản Hiến pháp Mỹ năm 1787 – thể là soạn thảo và ban hành hiến pháp. Hìnhđược coi là bản hiến pháp thành văn đầu tiên thức này được tổ chức đầu tiên ở Mỹ dướitrong lịch sử lập hiến hiện đại đến nay, lịch sử tên gọi là Hội đồng lập hiến Philadenphiahiến pháp thế giới đã trải qua hàng trăm năm năm 1787 hay ở Italy năm 1947, Bồ Đàovà với sự phát triển ngày càng hoàn thiện Nha năm 1976, Rumani năm 1991 v.v..của các tư tưởng, học thuyết làm hình thành Quốc hội hay hội nghị lập hiến có thể vừa lànên chủ nghĩa hiến pháp (constitutionalism) cơ quan soạn thảo vừa là cơ quan ban hànhthì Hiến pháp đã trở thành tài sản chung của hiến pháp (toàn quyền lập hiến) hoặc chỉ cónhân loại, là biểu tượng của nền dân chủ chức năng soạn thảo, còn việc ban hành sẽhiện đại, gắn liền với tuyên ngôn lập quốc và do cơ quan khác hoặc do kết quả trưng cầu ýđộc lập chủ quyền quốc gia. dân quyết định (thẩm quyền hạn chế). Ở Hiến pháp là đạo luật cơ bản do cơ quan dạng thứ hai, quốc hội đương nhiệm lập hiếnquyền lực nhà nước cao nhất ban hành. Hiến thường lập ra uỷ ban soạn thảo hiến pháppháp quy định tổ chức nhà nước, cơ cấu, gồm các thành phần đa dạng, từ đại diện củachức năng, nhiệm vụ các cơ quan nhà nước ởtrung ương và quyền cơ bản của con người. * Viện nghiên cứu lập phápNhư vậy, xét về mặt nội dung, hiến pháp là Văn phòng Quốc hội64 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2011 nghiªn cøu - trao ®æicơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp cho chính trị-xã hội cũng như hành vi và ý thứcđến đại diện của tổ chức, đảng phái, các pháp luật của công dân. Tính xã hội của hiếnchuyên gia có tên tuổi. Ủy ban này hoạt pháp được thể hiện qua các quy định phảnđộng lâm thời, tự giải tán sau khi trình dự ánh chính xác mối tương quan thực tế của cácthảo hiến pháp lên quốc hội để thảo luận và lực lượng xã hội và hướng tới sự đồng thuậnthông qua. Thông thường, việc thảo luận bao xã hội; là sự ghi nhận và thể hiện những giágiờ cũng gồm hai vòng. Vòng thứ nhất, quốc trị xã hội được toàn xã hội chấp nhận và chiahội thảo luận về dự thảo của ban soạn thảo sẻ như tự do, công bằng, bình đẳng, dân chủ,và quyết định việc đưa dự thảo hiến pháp ra nhân quyền, chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa tậpthảo luận toàn dân. Vòng thứ hai, trên cơ sở thể, chủ nghĩa dân tộc v.v..kết quả thảo luận toàn dân, quốc hội thông Thứ ba, Hiến pháp có đối tượng áp dụngqua hiến pháp hoặc để cử tri phúc quyết (nếu rộng, phạm vi điều chỉnh có thể rộng hoặchiến pháp quy định). hẹp nhưng luôn mang tính cơ bản, ổn định Thứ hai, hiến pháp chỉ điều chỉnh những và điển hình.quan hệ cơ bản, chủ đạo mang tính nguyên Đối tượng áp dụng của hiến pháp là trêntắc và nền tảng nhất nhằm phản ánh, bảo toàn bộ lãnh thổ và đối với nhà nước, mọi tổđảm và bảo vệ những lợi ích sống còn của chức, cá nhân. Phạm vi điều chỉnh của hiếncác lực lượng xã hội làm nền tảng pháp lí pháp hiện có 2 t ...