Báo cáo Thấy gì từ những đổi mới của cơ quan bảo hiến ở Thái Lan

Vài nét về hệ thống pháp luật Thái Lan Là một quốc gia duy nhất ở Đông Nam Á chưa bao giờ bị các cường quốc châu Âu chiếm làm thuộc địa hay nô dịch hoá, Thái Lan có bề dày lịch sử của chính phủ độc tài và hệ thống pháp luật chịu sự ảnh hưởng của truyền thống Civil Law và của Nhật Bản từ cuối thế kỉ XIX.(1) Về mặt lịch sử, cội nguồn cổ xưa của pháp luật Thái Lan trước thế kỉ XIII bị ảnh hưởng mạnh bởi Bộ luật Hindu của Manu. Vài...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo "Thấy gì từ những đổi mới của cơ quan bảo hiến ở Thái Lan "Nhµ n-íc vµ ph¸p luËt n-íc ngoµi TS. NguyÔn ThÞ ¸nh V©n * 1. Vài nét về hệ thống pháp luật Thái Lan Phần dưới đây của bài viết sẽ xem xét Là một quốc gia duy nhất ở Đông Nam những bước phát triển chủ yếu của cơ quan bảoÁ chưa bao giờ bị các cường quốc châu Âu hiến ở Thái Lan, từ đó đưa ra một vài gợi mởchiếm làm thuộc địa hay nô dịch hoá, Thái cho việc xây dựng cơ quan bảo hiến ở Việt Nam.Lan có bề dày lịch sử của chính phủ độc tài 2. Cơ quan bảo hiến của Thái Lanvà hệ thống pháp luật chịu sự ảnh hưởng của trong quá khứtruyền thống Civil Law và của Nhật Bản từ Trong lịch sử, chức năng bảo hiến ở Tháicuối thế kỉ XIX.(1) Lan đã được trao cho những cơ quan khác Về mặt lịch sử, cội nguồn cổ xưa của pháp nhau trong bộ máy tư pháp, lập pháp và hànhluật Thái Lan trước thế kỉ XIII bị ảnh hưởng pháp. Hiến pháp đầu tiên của Thái Lan, Hiếnmạnh bởi Bộ luật Hindu của Manu. Vài thế kỉ pháp năm 1932 không có điều khoản nào quysau đó, Bộ luật được sửa đổi và cùng với định về quyền giám sát bằng thủ tục tư phápnhững quy phạm được phát triển từ những đối với tính hợp hiến của các văn bản phápquyết định của Vua trong thực tiễn quản lí đã luật và của các hành vi của chính phủ (judiciallàm nên hệ thống pháp luật Thái Lan. Giai review). Vấn đề này đã gây tranh cãi trongđoạn từ cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX, suốt hơn một thập kỉ đầu của lịch sử hiếncải cách pháp luật ở Thái Lan đã lên đến cực pháp Thái Lan. Sau đó, toà án đã được chínhđiểm và kết quả là sự ra đời của các bộ luật quyền quân sự trao cho cơ hội để phát triểndân sự - thương mại, tố tụng dân sự, tố tụng khái niệm “judicial review” và coi đó nhưhình sự và hình sự được soạn thảo dựa trên một yếu tố trọng tâm của nền quản lí hợpcác nguyên tắc hình mẫu của châu Âu trong hiến. Toà án tối cao của Thái Lan lần đầu tiênđó Bộ luật dân sự - thương mại được xây khẳng định quyền “judicial review” của mìnhdựng dựa trên kinh nghiệm của châu Âu lục vào năm 1946, khi Toà tuyên Luật tội phạmđịa và Nhật Bản và Bộ luật hình sự kế thừa chiến tranh năm 1945 là vi hiến. Phán quyếtkinh nghiệm của Pháp và Bỉ còn hệ thống toà của toà bị Nghị viện Thái Lan lên án là đãán được tổ chức theo mô hình của Pháp. (2) làm lung lay nền tảng dân chủ và vì vậy, Nghị Hiện tại, hệ thống toà án Thái Lan được viện đã ngay lập tức thành lập một uỷ ban đểtổ chức độc lập với chính phủ, trong đó thẩm xem xét lại vụ việc này. Kết quả là các nhàphán xét xử độc lập, tuân thủ Hiến pháp và soạn thảo Hiến pháp năm 1946 đã thiết lậppháp luật dưới danh nghĩa Vua Thái Lan.(3) nên Uỷ ban tư pháp về Hiến pháp (JudicialCác toà án trong hệ thống thuộc một trong bốn Committee for the Constitution, gọi tắt là Uỷnhóm: toà án hiến pháp, toà án hành chính, toà * Giảng viên chính Trung tâm luật so sánhán tư pháp và toà án quân sự.(4) Trường Đại học Luật Hà Nộit¹p chÝ luËt häc sè 5/2011 55Nhµ n-íc vµ ph¸p luËt n-íc ngoµiban tư pháp) với quyền “judicial review” tuyệt qua nhưng theo một số nhà bình luận, vấn đềđối. Như vậy, quyền “judicial review” đã chuyển cơ bản không hề thay đổi, đó là cơ quan bảotừ tay Toà án tối cao sang Uỷ ban tư pháp. hiến Thái Lan vẫn là tổ chức chính trị đúng Sau khi Uỷ ban tư pháp ra đời, nếu toà án hơn là một bộ phận của ngành tư pháp.(9)thấy luật nào đó vi hiến, toà sẽ ngừng xét xử Thậm chí các cán bộ xét xử của cơ quan nàyvà gửi ý kiến lên Uỷ ban này để Uỷ ban ra không phải là những người làm việc toàn thờiphán quyết về tính hợp hiến của luật đó.(5) gian mà chỉ là những cán bộ kiêm nhiệm, làmTuy nhiên, Hiến pháp năm 1946 lại trao cho việc toàn thời gian ở các cơ quan khác như làNghị viện Thái Lan quyền giải thích hiến Chủ tịch Thượng nghị viện, chưởng lí, hoặcpháp, theo đó các câu, từ trong hiến pháp như chánh toà của các toà án khác.đã được Nghị viện giải thích chỉ có hiệu lực Tuy nhiên, Hiến pháp năm 1997 cố gắngkhi giành được sự tán thành của một nửa số hạn chế sự can thiệp chính trị vào quá trìnhnghị sĩ của cả hai viện.(6) Như vậy, theo Hiến “judicial review” bằng cách thành lập ra Toàpháp năm 1946, quyền giải thích hiến pháp và án hiến pháp độc lập với chức năng giải thíchquyền bảo vệ hiến pháp bị tách rời vì cơ quan hiến pháp. Để tạo điều kiện mở rộng cơ hộibảo hiến ở Thái Lan lúc đó (Uỷ ban tư pháp) cho Toà thực thi trách nhiệm giải thích hiếnkhông có thẩm quyền giải thích hiến pháp. pháp, Hiến pháp năm 1997 đã quy đ ...