Báo cáo TÍCH HỢP VIỄN THÁM VÀ GIS THÀNH LẬP BẢN ĐỒ HOANG MẠC HÓA Ở VIỆT NAM

KHÁI NIỆM VỀ HOANG MẠC HÓA Trong văn kiện:“Công ước chống hoang mạc hóa’’ của Liên hợp quốc được thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh của Liên hợp quốc về môi trường và phát triển tại Rio de Janeiro năm 1992, hoang mạc hóa (HMH) có nghĩa là sự suy thoái đất đai tại các vùng khô hạn, bán khô hạn, vùng ẩm nửa khô hạn do các nguyên nhân khác nhau, trong đó có biến đổi khí hậu và các hoạt động của con người gây ra. Khái niệm sa mạc hóa (SMH) lâu nay vẫn được...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo "TÍCH HỢP VIỄN THÁM VÀ GIS THÀNH LẬP BẢN ĐỒ HOANG MẠC HÓA Ở VIỆT NAM " HỘI THẢO ỨNG DỤNG GIS TOÀN QUỐC 2011 TÍCH HỢP VIỄN THÁM VÀ GIS THÀNH LẬP BẢN ĐỒ HOANG MẠC HÓA Ở VIỆT NAM Nguyễn Ngọc Thạch, Phạm Xuân Cảnh Abstract: Desertification has identified more than 100 formal definitions. The most widely accepted of these is that of the United Nations Convention to Combat Desertification which defines it as land degradation in arid, semi-arid and dry sub-humid areas resulting from various factors, including climatic variations and human activities. The environmental studies involved many parameters and variables, which depend on each other, these variables could be related to water, land, atmosphere and people. So an integrated approach using remote sensing and GIS is the best methodology to take in consideration all aspects of environmental study, which is the case in this study in Ninh Thuan province. Criteria for desertification assessment must take in consideration the local conditions of the study area. These conditions should be investigated through field observations, with the help of remote sensing tools. Seven types of desertification considered in this study are as follows: Soil degradation, wind erosion, soil pollution, soil salinization, break rocky, toxic soil…with various criteria of desertification, which are distributed over whole country. Methodology for Desertification Assessment and Mapping is the assessment of desertification, which was fixed in difference category. This could be achieved only by the use of GIS tools. This methodology also makes the combination of criteria by function of spatial modelling. The final result of each desertification map has to form one with range of 0-5 values five degrees of desertification: none, slight, moderate, severe. The method of mapping will be explained for each type of desertification separately. The goal of this research is to enable areas affected by desertification to be associated with the generation of knowledge and techniques related to remote sensing and GIS that can solve the specifics problems in field of desertification control. Thus, to contribute a better natural resources management and development. Keywords: Desertification, remote sensing, GIS, Ninh Thuan province.1. KHÁI NIỆM VỀ HOANG MẠC HÓA Trong văn kiện:“Công ước chống hoang mạc hóa’’ của Liên hợp quốc được thông quatại Hội nghị thượng đỉnh của Liên hợp quốc về môi trường và phát triển tại Rio de Janeironăm 1992, hoang mạc hóa (HMH) có nghĩa là sự suy thoái đất đai tại các vùng khô hạn, bánkhô hạn, vùng ẩm nửa khô hạn do các nguyên nhân khác nhau, trong đó có biến đổi khí hậuvà các hoạt động của con người gây ra. Khái niệm sa mạc hóa (SMH) lâu nay vẫn được nhắc đến, thực chất là quá trình HMH,trong đó, SMH chỉ là một quá trình, tạo nên một loại hình đặc biệt song tương đối phổ biến làsa mạc hoặc hoang mạc cát . Về văn bản chính thức của nhà nước sử dụng thuật ngữ dịch là SMH phù hợp với Côngước quốc tế chống SMH của LHQ (dịch sang tiếng Việt) [1]. Tuy nhiên thuật ngữ tiếng Anhchỉ có một là Desertification. Vì vậy thuật ngữ HMH được sử dụng để phù hợp với quan niệmchung trên thế giới, tránh gây ra hiểu nhầm với khái niệm SMH điển hình xảy ra ở các vùngkhô hạn trên thế giới. Như vậy: thực tế hoang mạc hóa là quá trình suy thoái đất, làm mất đi năng suất sinhhọc của đất bởi các nhân tố do con người và biến đổi khí hậu. Hoang mạc hóa ảnh hưởng đến406 HỘI THẢO ỨNG DỤNG GIS TOÀN QUỐC 2011một phần ba bề mặt Trái đất và hơn 1 tỷ người. Hơn thế, hoang mạc hóa còn dẫn đến nhữnghậu quả tàn phá nặng nề gây tổn thất về về kinh tế và xã hội. Theo FAO-UNEF các quá trình HMH chủ yếu bao gồm: 1. Quá trình thoái hóa thảm thực vật 2. Quá trình xói mòn do nước 3. Quá trình thổi mòn do gió 4. Quá trình mặn hóa 5. Quá trình suy giảm chất hữu cơ trong đất 6. Quá trình kết von, đá ong 7. Quá trình tích lũy độc tố trong đất Tóm lại: mặc dù có nhiều khái niệm khác nhau về SMH hay HMH nhưng đều có nhậnđịnh chung đó là quá trình suy thoái đất (thoái hóa đất) dẫn đến giảm sức sản xuất của đất mộtcách nghiêm trọng hoặc thậm chí làm mất đi sức sản xuất sinh học của đất. Nguyên nhân chủyếu do đặc điểm biến đổi khí hậu theo xu hướng làm suy thoái các điều kiện tự nhiên củavùng (đặc điểm khí hậu, lượng mưa, đất đai, địa hình, thảm thực vật ..) và do chính tác độnghoạt động của con người (dân cư và phân bố, các kiểu sử dụng đất, các chính sách quản lý đấtđai..). Quá trình này xảy ra liên tục, qua nhiều giai đoạn không chỉ diễn ra ở vùng khô hạn,bán khô hạn mà ngay cả vùng có lượng mưa khá lớn, cuối cùng dẫn đến suy giảm mạnh hoặctriệt tiêu sức sản xuất của đất. Biểu hiện quá trình này rất đa dạng tùy điều kiện từng vùng vàsự tác đông của con người phổ biến như tăng cường sự khô hạn, thiếu hụt ẩm, tích lũy muốitrong đất, suy giảm độ phì đất, độ che phủ thực vật, thay đổi giống loài, sự bành trướng củacác bãi cát, xâm lấn của cồn cát di động…2. VẤN ĐỀ HOANG MẠC HÓA Ở VIỆT NAM Ở Việt Nam, tổng diện tích đất liên quan đến sa mạc hóa lên tới khoảng 9,3 triệu ha, nơicó khoảng 22 triệu người dân sinh sống. HMH ở Việt nam diễn ra có tính cục bộ, ở nhiềuvùng với mức độ nghiêm trọng khác nhau. Có thể đánh giá sơ bộ là 45% diện tích đất trốngđồi trọc đang bị HMH. Qua nghiên cứu của các nhà khoa học Viện Khoa học Kỹ thuật nông nghiệp duyên hảiNam Trung bộ, tình trạng thoái hóa đất và HMH tại vùng duyên hải Nam Trung b ...