Báo cáo: Trào ngược dạ dày thực quản - Điều trị và xu hướng phát triển thuốc - DS. Thái Khắc Minh

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản là một trong những bệnh phổ biến trong dân số. Theo một nghiên cứu của Hoa kỳ thì có khoảng 44% người trưởng thành bị trào ngược ít nhất là một lần mỗi tháng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo: Trào ngược dạ dày thực quản - Điều trị và xu hướng phát triển thuốc - DS. Thái Khắc Minh Trào Ngược Dạ Dày Thực Quản: Điều Trị và Xu Hướng Phát Triển Thuốc  DS. Thái Khắc Minh – Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh – Việt Nam  1. Đặt vấn đề Bệnh trào ngược dạ dày thực quản là một trong những bệnh phổ biến trong dân số. Theo một nghiên cứu của Hoa kỳ thì có khoảng 44% người trưởng thành bị trào ngược ít nhất là một lần mỗi tháng.1 Ở Việt nam, chưa có thống kê về tỷ lệ bệnh này trong dân số nhưng nó là một bệnh thường gặp ở những bệnh nhân có các triệu chứng dyspepsia (như đầy hơi, đầy bụng, ăn không tiêu, đau thượng vị, ợ nóng, trớ…) với tần suất là 15,4%, cao hơn tần suất của loét dạ dày (8,2%) và loét tá tràng (6,7%).2 Bệnh ngày càng có xu hướng gia tăng và triệu chứng trào ngược điển hình có thể không phải là than phiền chính của bệnh nhân trong nhiều trường hợp nên bệnh dễ bị bỏ sót. Nếu không điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh trào ngược dạ dày - thực quản mạn tính có thể gây biến chứng như viêm, loét thực quản, thậm chí là ung thư thực quản. 2. Trào ngược dạ dày - thực quản Thực quản có nhiệm vụ đưa thức ăn xuống dạ dày. Nơi tiếp giáp giữa thực quản và dạ dày có cơ vòng dưới thực quản giữ nhiệm vụ ngăn ngừa sự trào ngược từ dạ dày vào thực quản. Các chất chứa trong dạ dày là rất acid và chứa nhiều men tiêu hóa protein. Sự chảy ngược của các chất trong dạ dày vào thực quản gọi sự trào ngược hay hồi lưu dạ dày thực quản. Trào ngược là một hiện tượng sinh lý bình thường nhất là sau khi ăn no. Một nghiên cứu cho thấy có đến 20% dân số Hoa kỳ ít nhất là một lần trong tuần bị ợ chua, ợ nóng, đây là triệu chứng thường gặp nhất của trào ngược.3 Tuy nhiên, trào ngược sẽ là vấn đề bệnh lý nếu hiện tượng này xảy ra thường xuyên (≥ 2 lần trong tuần) và kéo dài. Bệnh lý này gọi là bệnh trào ngược dạ dày - thực quản hay hồi lưu dạ dày - thực quản (gastroesophageal reflux disease – viết tắt là GERD ở Hoa Kỳ hay GORD ở Anh Quốc). Sau đây xin gọi tắt bệnh này là bệnh trào ngược. Bệnh nhân bị mắc bệnh trào ngược thường than phiền về các triệu chứng như nóng, đau âm ỉ ở sau xương ức, vùng thượng vị và phổ biến nhất là triệu chứng ợ nóng, ợ chua. Triệu chứng khó chịu này đôi lúc làm cho bệnh nhân nhầm lẫn với các triệu chứng của cơn nhồi máu cơ tim hay cơn đau thắt ngực. Các triệu chứng khác của bệnh trào ngược gồm có ợ, khó nuốt, nuốt đau, cảm giác tắt nghẽn, ợ có nước, nất cục, đầy bụng, buồn nôn, và các triệu chứng của đường hô hấp như là hen suyễn, viêm phổi tái phát thường xuyên, ho lâu ngày, thở khò khè không liên tục do hít acid và/hoặc do kích thích thần kinh phế vị, đau tai, khàn giọng, viêm thanh quản, viêm họng. Ở Việt nam, bệnh nhân thường chỉ đến khám bệnh vì các triệu chứng không điển hình của bệnh trào ngược, thường gặp nhất là vì đau thượng vị và đầy bụng. Các triệu chứng ợ nóng và ợ chua thường không tự kể mặc dù gặp trong 63% trường hợp.2 Bệnh thường gặp và nặng hơn ở người già và nam giới. Trang 1 Tình trạng trào ngược có thể diễn ra vào ban ngày (trạng thái bệnh nhân tỉnh táo) và ban đêm (trạng thái bệnh nhân nằm ngủ). Bệnh nhân mắc bệnh trào ngược về đêm thì nguy hiểm hơn rất nhiều bệnh nhân trào ngược vào ban ngày, đặc biệt là nguy hiểm đến vùng hầu và thanh quản. Khi ngủ, dịch trào ngược có khả năng gây nguy hiểm nhiều hơn là do các phản ứng tự nhiên bảo vệ hầu và thanh quản như tiết nước bọt, phản ứng nuốt đều giảm mạnh. Thêm vào đó, khi đứng thì trọng lực có thể giúp dịch trào ngược nhanh chóng trở về dạ dày nhưng khi trạng thái nằm ngủ thì yếu tố trọng lực bị loại trừ. Bệnh trào ngược về đêm cũng dẫn đến sự bất thường về giấc ngủ. Do mất ngủ ban đêm nên cơ thể buồn ngủ, ngầy ngật vào ban ngày (chứng ngủ ngày) gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Ngoài ra, bệnh nhân trào ngược về đêm có mối liên hệ mật thiết với các cơn hen suyễn. Các cơn hen trên bệnh nhân trào ngược được giải thích là do các chất chứa trong dạ dày đi vào vùng hầu họng và được hít vào đường dẫn khí gây nên. Tùy theo tư thế, thời điểm bị trào ngược mà chia làm bốn dạng trào ngược dạ dày – thực quản là trào ngược sau bữa ăn, trào tư thế đứng, trào ngược tư thế nằm và trào ngược cả 2 tư thế đứng và nằm. Quan sát cho thấy tỷ lệ bệnh nhân có tổn thương niêm mạc thực quản cũng thay đổi tuỳ theo dạng trào ngược dạ dày – thực quản và giảm dần theo thứ tự là cả 2 tư thế (82% bệnh nhân), tư thế nằm (62%), tư thế đứng (53%) và sau bữa ăn (39%).4 Tỷ lệ bệnh nhân có các triệu chứng trào ngược về đêm chiếm 10% tổng dân số Hoa kỳ.5 Tình trạng trào ngược kéo dài có thể dẫn đến viêm hoặc loét thực quản và cũng có thể dẫn đến các biến chứng phức tạp như bào mòn thực quản, tắt nghẽn thực quản thậm chí là thủng thực quản. Khoảng 20-30% bệnh nhân bị loét thực quản nghiêm trọng là người cao tuổi (>65 tuổi). Ngoài việc gây viêm và loét thực quản, sự tiếp xúc kéo dài của niêm mạ ...