Báo cáo Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước pháp quyền từ góc độ triết học

Ý tưởng của Hồ Chí Minh về nhà nước pháp quyền Từ năm 1919, trong Yêu sách tám điểm, Hồ Chí Minh đã đề nghị: “Cải cách nền pháp lí ở Đông Dương bằng cách cho người dân bản xứ cũng được quyền hưởng những đảm bảo về mặt pháp luật như người Âu châu” và “Thay chế độ ra các sắc lệnh bằng chế độ ra các đạo luật”.(1) Điều đó chứng tỏ Hồ Chí Minh yêu cầu thay chế độ quân chủ chuyên chế hiện tại ở Đông Dương bằng chế độ dân chủ và sự cần...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo "Tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước pháp quyền từ góc độ triết học " nghiªn cøu - trao ®æi TS. NGUYỄN MẠNH TƯỜNG * 1. Ý tưởng của Hồ Chí Minh về nhà viện Pháp để giúp cho Nghị viện biết đượcnước pháp quyền những nguyện vọng của người bản xứ”. Từ năm 1919, trong Yêu sách tám điểm, Từ tháng 5 năm 1941, trong “ChươngHồ Chí Minh đã đề nghị: “Cải cách nền trình Việt Minh”, về vấn đề chính quyền,pháp lí ở Đông Dương bằng cách cho Hồ Chí Minh chỉ rõ: Trong tình hình hiệnngười dân bản xứ cũng được quyền hưởng tại, không nên nói công nông binh liên hiệpnhững đảm bảo về mặt pháp luật như người và lập chính quyền Xô Viết. Vì nếu vẫn giữÂu châu” và “Thay chế độ ra các sắc lệnh quan điểm lập Xô Viết công nông binh thìbằng chế độ ra các đạo luật”.(1) Điều đó không thể đoàn kết được mọi lực lượng dânchứng tỏ Hồ Chí Minh yêu cầu thay chế độ tộc và trên thực tế công, binh của Việt Namquân chủ chuyên chế hiện tại ở Đông đều từ nông dân mà ra, còn mang nặng đặcDương bằng chế độ dân chủ và sự cần thiết điểm tiểu nông. Do vậy, “sau khi đánh đuổivừa phải thay đổi phương thức cai trị, vừa được đế quốc phát xít Nhật, sẽ thành lậpphải thay đổi cơ chế làm luật ở thuộc địa. một chính phủ nhân dân của nước Việt NamChế độ cai trị bằng các đạo luật đã phản ánh dân chủ cộng hoà,... Chính phủ nhân dântrong tư tưởng của Người về một mô hình của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà donhà nước pháp quyền dân chủ thay thế nhà quốc dân đại hội cử ra”.(2) Từ tháng 10nước quân chủ chuyên chế. Nhà nước đó năm 1944, trước tình thế khẩn trương củavừa làm ra các đạo luật, vừa quản lí đất cách mạng, Hồ Chí Minh nhận thấy: Trướcnước, quản lí xã hội bằng các đạo luật. Đó hết cần có chính phủ đại biểu cho sự chânlà cách nhìn mới của Hồ Chí Minh. Bởi vì, thành đoàn kết và hành động nhất trí củaQuốc hội có đủ thẩm quyền ban hành các toàn thể quốc dân, gồm tất cả các đảng pháicác đạo luật (Toàn quyền Đông Dương chỉ cách mệnh, các đoàn thể ái quốc trong nướcđược phép ra các nghị định và quyền ra các bầu ra - đó là nhà nước đại đoàn kết toànsắc lệnh thuộc về Tổng thống). Tổng thống dân. Người cho rằng: “Một cơ cấu như thếvà Toàn quyền Đông Dương là những mới đủ lực lượng và oai tín, trong thì lãnhngười thực thi pháp luật ở chính quốc và ở đạo công việc cứu quốc, ngoài thì giaothuộc địa. Với cách nhìn đó, Người đã thiệp với các hữu bang”.(3) Từ hình thứcthẳng thắn nêu lên dự liệu ở yêu sách thứ 8:Có “đoàn đại biểu thường trực của người * Giảng viên chính Khoa lí luận chính trịbản xứ, do người bản xứ bầu ra tại Nghị Trường Đại học Luật Hà Nộit¹p chÝ luËt häc sè 8/2011 65 nghiªn cøu - trao ®æinhà nước công nông binh chuyển sang hình xã hội. Chỉ đến khi đất nước thống nhất thuthức nhà nước đại biểu cho khối đoàn kết về một mối thì mô hình nhà nước phápcủa toàn thể quốc dân là bước chuyển sáng quyền của dân, do dân, vì dân mới có điềusuốt của Hồ Chí Minh, phản ánh được nét kiện để thực hiện trên cả nước.đặc thù của thực tiễn dân tộc và phù hợp với Như vậy, trải qua các giai đoạn phátsự chuyển hướng chiến lược của cách mạng triển của cách mạng với các mô hình nhàViệt Nam. nước từ nhà nước Xô Viết công nông binh, Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, nhà nước đại đoàn kết toàn dân đến nhànhất là trong thời kì kháng chiến, khi mà các nước dân chủ nhân dân và tiếp theo nhàthành viên Chính phủ là đại biểu của Quốc nước pháp quyền của dân, do dân, vì dândân đảng và các đảng phái khác đã không có luôn phù hợp với tiến trình vận động vàkhả năng đảm đương những nhiệm vụ lịch phát triển của thực tiễn cách mạng Việtsử được dân tộc trao cho, hoặc là tự từ bỏ vị Nam. Nhà nước pháp quyền là mô hình nhàtrí hoặc là trốn ra nước ngoài thì hình thức nước có nhiều khả năng đem lại tự do, hạnhnhà nước được Hồ Chí Minh lựa chọn cho phúc thực sự cho nhân dân.cách mạng Việt Nam là nhà nước dân chủ 2. Quan niệm của Hồ Chí Minh về nhànhân dân. Nhà nước ấy sẽ thực thi chế độ xã nước pháp quyền của dân, do dân, vì dânhội do nhân dân lao động làm chủ. Trong Tuyên ngôn độc lập, Hồ Chí Minh Có thể nói rằng trong tư duy Hồ Chí tuyên bố trước nhân dân thế giới rằng nướcMinh từ rất sớm đã nảy sinh ý tưởng về mô Việt Nam đã trở thành một quốc gia độc lập,hình nhà nước của số đông và nhà nước cần tự chủ. Quyền độc lập, tự chủ của dân tộcphải thực hiện chế độ dân chủ hay chế độ cai xuất phát từ đạo lí và chính nghĩa đượctrị bằng các đạ ...