Báo cáo Vấn đề tình tiết hình sự trong bộ luật Hình sự

Vấn đề "tình tiết hình sự" trong bộ luật Hình sự Chẳng hạn, theo pháp luật phong kiến Việt Nam, hành vi sinh con thứ ba trở lên không phải là hành vi pháp luật, tuy nhiên, theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành, hành vi này bị coi là vi phạm pháp luật.(5) Đối với hành vi đạo đức, điều này cũng hoàn toàn tương tự.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo " Vấn đề "tình tiết hình sự" trong bộ luật Hình sự " nghiªn cøu - trao ®æi NguyÔn V¨n H−¬ng * 1. Kh¸i qu¸t chung nguy hiÓm cña téi ph¹m. Nh÷ng t×nh tiÕt ®ã Tõ “t×nh tiÕt” ®−îc sö dông réng r i kh«ng cã thÓ l t×nh tiÕt thuéc vÒ h nh vi ph¹m téi,chØ trong ng«n ng÷ h ng ng y, trong c¸c lÜnh thuéc vÒ ®èi t−îng t¸c ®éng cña téi ph¹m,vùc kh¸c nhau cña ®êi sèng x héi m cßn thuéc vÒ nhËn thøc, th¸i ®é cña ng−êi ph¹m®−îc sö dông réng r i c¶ trong lÜnh vùc ph¸p téi ®èi víi viÖc ph¹m téi, thuéc vÒ nh÷ng ®ÆcluËt. Kh¸i niÖm “t×nh tiÕt h×nh sù” chóng t«i ®iÓm riªng biÖt, phÈm chÊt c¸ nh©n cña ng−êinªu trong b i viÕt n y chØ bao gåm nh÷ng t×nh ph¹m téi... Nh÷ng t×nh tiÕt ®ã cã thÓ ®−îc quytiÕt cã ý nghÜa h×nh sù ®−îc quy ®Þnh trong Bé ®Þnh l t×nh tiÕt gi¶m nhÑ hoÆc t¨ng nÆng TNHSluËt h×nh sù (BLHS). BLHS n¨m 1999 bao gåm (kho¶n 1 §iÒu 46 v kho¶n 1 §iÒu 48 BLHS).344 ®iÒu luËt th× ® cã 12 ®iÒu luËt víi 25 lÇn MÆt kh¸c, theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 46sö dông thuËt ng÷ n y. BLHS n¨m 1999 (còng BLHS th× “... To ¸n cã thÓ coi c¸c t×nh tiÕtnh− BLHS n¨m 1985) cßn d nh riªng hai ®iÒu kh¸c l t×nh tiÕt gi¶m nhÑ...”. Nh− vËy, ®Ó hiÓuluËt quy ®Þnh vÒ c¸c t×nh tiÕt gi¶m nhÑ v t¨ng v vËn dông ®óng th× cÇn cã mét kh¸i niÖmnÆng tr¸ch nhiÖm h×nh sù (TNHS). chung thèng nhÊt vÒ c¸c t×nh tiÕt trong BLHS. Nh− vËy, “t×nh tiÕt h×nh sù” bao gåm Nghiªn cøu c¸c t×nh tiÕt trong BLHS, ®Æcnh÷ng néi dung g×? Trong BLHS, c¸c t×nh tiÕt biÖt c¸c t×nh tiÕt quy ®Þnh t¹i §iÒu 46 v §iÒugi¶m nhÑ TNHS (§iÒu 46) v c¸c t×nh tiÕt 48 BLHS, chóng t«i t¹m ®−a ra kh¸i niÖmt¨ng nÆng TNHS (§iÒu 48) víi sù quy ®Þnh “t×nh tiÕt h×nh sù” nh− sau: “T×nh tiÕt h×nh sù”ch−a ®Çy ®ñ ® cã tíi 66 t×nh tiÕt, ch−a kÓ l nh÷ng biÓu hiÖn cña téi ph¹m bao gåmtrong c¸c ®iÒu luËt vÒ c¸c téi ph¹m cô thÓ cßn nh÷ng biÓu hiÖn cña h nh vi ph¹m téi, nh÷ngquy ®Þnh nhiÒu t×nh tiÕt ®Þnh khung h×nh ph¹t ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm cña ng−êi ph¹m téi,kh¸c nhau. nh÷ng ho n c¶nh, t×nh huèng, ®èi t−îng cã H nh vi ®−îc x¸c ®Þnh l téi ph¹m th× ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc thùc hiÖn téic¸c t×nh tiÕt, biÓu hiÖn cña nã ph¶i ®−îc l m ph¹m qua ®ã ph¶n ¸nh tÝnh nguy hiÓm cña téirâ ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh chÊt, møc ®é nguy hiÓm ®Ó ph¹m, TNHS cña ng−êi ph¹m téi ph¶n ¸nhxö lÝ mét c¸ch tho¶ ®¸ng. H¬n n÷a, khi quyÕt quan ®iÓm cña Nh n−íc ta vÒ téi ph¹m còng®Þnh h×nh ph¹t, to ¸n “... c©n nh¾c tÝnh chÊt nh− chÝnh s¸ch h×nh sù cña Nh n−íc.v møc ®é nguy hiÓm cho x héi cña h nh vi 2. Ph©n lo¹i “t×nh tiÕt h×nh sù”ph¹m téi, nh©n th©n ng−êi ph¹m téi, c¸c t×nh Ng−êi ta cã thÓ cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹itiÕt gi¶m nhÑ v t¨ng nÆng TNHS” (§iÒu 45 c¸c “t×nh tiÕt h×nh sù”:BLHS). C©n nh¾c tÝnh chÊt v møc ®é nguyhiÓm cho x héi cña téi ph¹m thùc chÊt l viÖc * Gi¶ng viªn Khoa t− ph¸pxem xÐt v ®¸nh gi¸ c¸c t×nh tiÕt t¹o nªn tÝnh Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi18 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2003 nghiªn cøu - trao ®æi + C¨n cø v o c¸c biÓu hiÖn cña téi ph¹m ®Þnh téi danh) l ho¹t ®éng nhËn thøc, l qu¸thuéc c¸c yÕu tè cÊu th nh téi ph¹m (CTTP), tr×nh xem xÐt, x¸c ®Þnh h nh vi nguy hiÓmcã thÓ ph©n biÖt: cho x héi ® thùc hiÖn cã l téi ph¹m hay - T×nh tiÕt thuéc mÆt kh¸ch quan cña téi kh«ng (nÕu cã l téi g×) trªn c¬ së ®èi chiÕuph¹m téi; c¸c t×nh tiÕt thùc tÕ cña h nh vi víi c¸c dÊu - T×nh tiÕt thuéc kh¸ch thÓ cña téi ph¹m; hiÖu cña CTTP, t×m ra sù phï hîp gi÷a h nh vi - T×nh tiÕt thuéc mÆt chñ quan cña téi nguy hiÓm cho x héi ® thùc hiÖn víi CTTPph¹m; cô thÓ trong BLHS. NÕu c¸c dÊu hiÖu trong - T×nh tiÕt thuéc chñ thÓ cña téi ph¹m v CTTP cô thÓ ®−îc tho¶ m n th× h nh vi nguynh©n th©n ng−êi ph¹m téi. hiÓm cho x héi ® thùc hiÖn l h nh vi ph¹m + C¨n cø v o ý nghÜa, tÇm quan träng cña téi v h nh vi ®ã mang téi danh m CTTP ®ãc¸c t×nh tiÕt ®èi víi CTTP cô thÓ v hËu qu¶ ph¶n ¸nh.ph¸p lÝ khi c¸c t×nh tiÕt tho¶ m n dÊu hiÖu T×nh tiÕt ®Þnh téi l t×nh tiÕt thùc tÕ cña vôCTTP còng nh− c¸c ®iÒu luËt quy ®Þnh, cã thÓ ¸n cô thÓ ®−îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh ng−êiph©n biÖt th nh: ph¹m téi trong vô ¸n ®ã ® ph¹m téi g×. §ã l - T×nh tiÕt ®Þnh téi; nh÷ng t×nh tiÕt tho¶ m n dÊu hiÖu ®Þnh téi ® - T×nh tiÕt ®Þnh khung; ®−îc quy ®Þnh trong luËt.(2) - T×nh tiÕt gi¶m nhÑ hoÆc t¨ng nÆng TNHS; C¸c “t×nh tiÕt h×nh sù” lu«n g¾n víi sù - T×nh tiÕt lo¹i trõ TNHS; kiÖn ph¹m téi, ph¶n ...