Bảo hiểm y tế và Kinh tế y tế: Phần 2

Nối tiếp nội dung của phần 1 Tài liệu Kinh tế y tế và bảo hiểm y tế, phần 2 trình bày các nội dung: Giới thiệu các phương pháp đánh giá kinh tế và phương pháp đánh giá gánh nặng bệnh tật, tài chính y tế, viện phí và bảo hiểm y tế. Đây là một Tài liệu hữu ích dành cho các bạn sinh viên Y khoa và những ai quan tâm đến vấn đề này dùng làm Tài liệu học tập và nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bảo hiểm y tế và Kinh tế y tế: Phần 2 Giíi thiÖu c¸c ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ kinh tÕvµ ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ g¸nh nÆng bÖnh tËt Môc tiªu Sau khi häc xong bµi nµy, sinh viªn cã kh¶ n¨ng: 1. Tr×nh bµy kh¸i niÖm ®¸nh gi¸ kinh tÕ y tÕ. 2. Tr×nh bµy kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña 4 ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ kinh tÕ y tÕ. 3. TÝnh to¸n vµ ®−a ra quyÕt ®Þnh cña bµi tËp ph©n tÝch chi phÝ - hiÖu qu¶, chi phÝ - lîi Ých 4. Tr×nh bµy kh¸i niÖm vµ c¸c b−íc tÝnh to¸n ®¸nh gi¸ g¸nh nÆng bÖnh tËt.1. C¸c ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ kinh tÕ y tÕ §èi víi tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, nguån lùc nãi chung vµ nguån lùcdµnh cho y tÕ nãi riªng lµ lu«n lu«n khan hiÕm. Nguån lùc cã thÓ lµ tiÒn b¹c,con ng−êi, trang thiÕt bÞ vµ thêi gian… vµ tÊt c¶ nh÷ng nguån lùc nµy ®Òu cãthÓ dïng ®Ó phôc vô nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau trong ®ã cã môc ®Ých t¨ngc−êng vµ b¶o vÖ søc khoÎ cho mäi ng−êi d©n. VÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c nhµ ho¹ch®Þnh chÝnh s¸ch, thiÕt lËp kÕ ho¹ch vµ tÊt c¶ c¸n bé y tÕ lµ ph¶i lµm sao ®Ó södông nguån lùc s½n cã mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. C¸c c©u hái th−êng ®−îc ®−ara bao gåm: §−a ra lo¹i h×nh dÞch vô y tÕ g× cho phï hîp? Sè l−îng cña c¸c dÞchvô y tÕ lµ bao nhiªu? Cung øng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô y tÕ ®ã nh− thÕ nµo?… C¸cph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ kinh tÕ y tÕ cã vai trß cùc kú quan träng gióp tÊt c¶chóng ta gi¶i quyÕt bµi to¸n nµy. §¸nh gi¸ kinh tÕ y tÕ lµ ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh, ®o l−êng, ®Þnh gi¸ vµ sos¸nh chi phÝ vµ kÕt qu¶ cña nhiÒu ph−¬ng ¸n sö dông nguån lùc kh¸c nhau. + X¸c ®Þnh: Lo¹i chi phÝ, kÕt qu¶ g×? + §o l−êng: Ph−¬ng ph¸p ®Þnh tÝnh, ®Þnh l−îng? + §Þnh gi¸: Chi phÝ lµ bao nhiªu? + So s¸nh: C¸c ph−¬ng ¸n? §¸nh gi¸ kinh tÕ y tÕ lµ c«ng cô ®¾c lùc träng qu¸ tr×nh x©y dùng kÕ ho¹chvµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch y tÕ. §¸nh gi¸ kinh tÕ y tÕ cã t¸c dông c¶i thiÖn vµn©ng cao tÝnh c«ng b»ng trong c«ng t¸c ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n vµ t¹o rahiÖu qu¶ trong ph©n bæ nguån lùc y tÕ vµ s¶n xuÊt dÞch vô y tÕ.52 §¸nh gi¸ kinh tÕ y tÕ cã thÓ ®−îc chia lµm 3 cÊp ®é: §¸nh gi¸ hiÖu suÊt vÒmÆt l©m sµng, hiÖu suÊt vÒ kü thuËt vµ hiÖu suÊt vÒ ph©n bæ nguån lùc. Chóngta cÇn ph©n biÖt gi÷a c¸c thµnh tè quan träng cña c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n y tÕnh− ®Çu vµo (inputs) vÝ dô nh− thuèc, nh©n viªn y tÕ, qu¸ tr×nh thùc hiÖn(processes) vÝ dô nh− qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ, ®Çu ra (outputs) vÝ dô nh− sè bÖnhnh©n ®−îc ®iÒu trÞ, vµ kÕt qu¶ (outcomes) vÝ dô nh− sè bÖnh nh©n ®−îc ch÷akhái bÖnh, kÐo dµi cuéc sèng… §¸nh gi¸ hiÖu suÊt vÒ mÆt l©m sµng cã thÓ chia ra lµm hai lo¹i: §¸nh gi¸hiÖu suÊt trong ®iÒu kiÖn lý t−ëng nh− phßng thÝ nghiÖm (efficacy) vµ ®¸nh gi¸hiÖu suÊt träng ®iÒu kiÖn thùc tÕ (effectivenness) khi mµ b¸c sÜ hoÆc bÖnh nh©nkh«ng tu©n thñ quy tr×nh ®iÒu trÞ hoÆc ph¶i chÞu ¶nh h−ëng cña nhiÒu yÕu tèkh¸ch quan lµm ¶nh h−ëng quy tr×nh ®iÒu trÞ. Th«ng th−êng, hiÖu suÊt träng®iÒu kiÖn thùc tÕ (effectivenness) thÊp h¬n hiÖu suÊt trong ®iÒu kiÖn lý t−ëngnh− phßng thÝ nghiÖm (efficacy). CÊp ®é thø hai cña ®¸nh gi¸ kinh tÕ y tÕ lµ ®¸nh gi¸ hiÖu suÊt kü thuËt, vÝdô lùa chän gi÷a c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ mét lo¹i bÖnh ®Æc hiÖu nµo ®ã. NÕuc¸c ph−¬ng ph¸p cã cïng kÕt qu¶ th× ch¾c ch¾n ph−¬ng ph¸p nµo cã chi phÝ thÊpnhÊt sÏ ®−îc lùa chän vµ ph−¬ng ph¸p nµy gäi lµ ph©n tÝch chi phÝ tèi thiÓu(cost-minimization analysis). NÕu c¸c ph−¬ng ph¸p l¹i ®−a ra c¸c kÕt qu¶ kh¸cnhau th× ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch phøc t¹p h¬n quan t©m ®Õn c¶ chi phÝ vµ hiÖuqu¶ sÏ ®−îc ¸p dông gäi lµ ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch chi phÝ - hiÖu qu¶ (cost -effectiveness analysis). HiÖu suÊt kü thuËt lµ thùc hiÖn ®−îc nhiÒu ho¹t ®éng h¬n víi cïng mét nguån lùc hoÆc thùc hiÖn cïng sè ho¹t ®éng víi nguån lùc Ýt h¬n. §iÒu kiÖn c¬ b¶n cña ®¸nh gi¸ hiÖu suÊt kü thuËt lµ chÊt l−îng cña ho¹t ®éng kh«ng ®−îc thay ®æi. NÕu chÊt l−îng gi¶m vµ sè l−îng ho¹t ®éng t¨ng lªn th× còng kh«ng ®−îc gäi lµ t¨ng hiÖu suÊt kü thuËt mµ chØ ®−îc gäi lµ t¨ng ho¹t ®éng. HiÖu suÊt ph©n bæ lµ ®−a nguån lùc vµo c¸c ho¹t ®éng cã n¨ng suÊt cao h¬n. Trong y tÕ, ®iÒu nµy cã nghÜa lµ sö dông nguån lùc nhÊt ®Þnh ®Ó t¨ng søc khoÎ cho sè ®«ng ng−êi h¬n. CÊp ®é thø 3 cña ®¸nh gi¸ kinh tÕ y tÕ lµ so s¸nh kÕt qu¶ cña nhiÒu lo¹ih×nh can thiÖp cã cho c¸c lo¹i vÊn ®Ò kh¸c nhau (c¸c phu¬ng ¸n ®−îc so s¸nh lµtèi −u so víi c¸c ph−¬ng ¸n kh¸c ®Ó gi¶i quyÕt 1 lo¹i vÊn ®Ò, vÝ dô nh− so s¸nhph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ bÖnh ung th− vµ ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ bÖnh suy thËn ®Ó®−a ra quyÕt ®Þnh nªn dµnh nguån lùc cho ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ nµo nhiÒu h¬n.ViÖc lùa chän nµy nãi ®Õn hiÖu suÊt ph©n bæ. Tuy nhiªn, nÕu kÕt qu¶ ®Çu ra lµkh¸c nhau vµ thuéc nhiÒu lÜnh vùc th× cÇn ph¶i ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p phøct¹p h¬n nh− ph©n tÝch chi phÝ lîi Ých (cost - benefit analysis) vµ ph©n tÝch chiphÝ tho¶ dông (cost - utility analysis). 531.1. Ph©n tÝch chi phÝ tèi thiÓu Khi ®Çu ra hay hiÖu qu¶ cña c¸c can thiÖp lµ t− ...