Bé nói, cha mẹ không hiểu!

Hiện nay, số lượng trẻ chậm nói đến khám tại khoa tâm lý - Bệnh viện Nhi Đồng 2 ngày càng đông. Trong đó không ít trẻ có biểu hiện sử dụng ngôn ngữ tự phát, nói nhiều âm khác nhau nhưng người khác không hiểu điều trẻ nói. Một trong những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này bắt nguồn từ việc các trẻ xem tivi quá sớm và quá nhiều. Trên thực tế, các chuyên gia nghiên cứu về nhi khoa phát triển đều khuyên không nên cho các bé sơ sinh (1tuổi trở xuống) và các bé...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bé nói, cha mẹ không hiểu! Bé nói, cha mẹ không hiểu!Hiện nay, số lượng trẻ chậm nói đến khám tại khoa tâmlý - Bệnh viện Nhi Đồng 2 ngày càng đông. Trong đókhông ít trẻ có biểu hiện sử dụng ngôn ngữ tự phát, nóinhiều âm khác nhau nhưng người khác không hiểu điềutrẻ nói. Một trong những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này bắt nguồn từ việc các trẻ xem tivi quá sớm và quá nhiều. Trên thực tế, các chuyên gia nghiên cứu về nhi khoa phát triển đều khuyên không nên cho các bé sơ sinh (1tuổi trở xuống) và các bé ở tuổi chập chững (1-2 tuổi) xemtivi.Ở lứa tuổi này, bé cần học hỏi trực tiếp từ cha mẹ và môitrường xung quanh, điều này sẽ giúp trẻ phát triển toàn diệnhơn. Trong quá trình tương tác với cha mẹ, người lớn, trẻsẽ dần dần học cách dùng từ để mô tả những gì mà trẻ nhìn- nghe - sờ - cảm thấy cũng như các suy nghĩ của mình, từđó trẻ có những bước nhảy vọt về trí tuệ, tình cảm và hànhvi ứng xử.Rối loạn vốn từNhư chúng ta đã biết lời nói được xem như một chuỗi âmthanh liên tục. Chỉ khi chúng ta có vốn từ, nhận ra trật tựcác từ trong câu rồi kết hợp với ngữ cảnh cũng như các yếutố phi ngôn ngữ khác, chúng ta mới hiểu đúng thông tinvừa tiếp nhận. Ngược lại, nếu chúng ta nghe một câu màchưa được học thứ tiếng đó, chúng ta chỉ có thể đoán ýnghĩa của câu và để hiểu một cách chính xác, nói lại hay sửdụng nó vào tình huống khác dường như không phải dễdàng.Chính vì vậy, khi trẻ em từ sơ sinh đến 2 tuổi xem tivi càngsớm và càng nhiều, vốn từ và âm vị của trẻ dễ bị rối loạn.Trẻ không đi từ việc cảm nhận, bắt chước từng âm, từng từđể tạo thành câu, mà ngược lại, từ đầu trẻ tri giác cả câuvốn dĩ là chuỗi âm thanh vô nghĩa (vì trẻ chưa có vốn từnên không xử lý được thông tin đó).Những trẻ thường xuyên xem quảng cáo, phim hoạt hình,chương trình tiếng nước ngoài càng gặp khó khăn vì tốc độlời nói trẻ nghe được rất nhanh, khác với ngôn ngữ đờithường, lại không nhìn thấy hình miệng cho từng âm nên cóthể nói ngôn ngữ mà trẻ đang tri giác và ghi nhận chỉ là mộtchuỗi âm thanh liên tục. Trẻ không thể phân đoạn dòng âmthanh này thành những đơn vị tách biệt và nhận dạng chúnglà những từ riêng biệt được kết hợp lại. Tivi chỉ phát ra âmthanh một chiều, trẻ thu nhận tất cả không chọn lọc vàkhông phản hồi. Điều này gây khó khăn cho việc hiểu cũngnhư diễn đạt ngôn ngữ ở trẻ về sau.Một tràng âm thanhTrao đổi với chúng tôi, nhiều cha mẹ than phiền con của họnói thứ tiếng gì đó mà họ không thể hiểu, hoặc trẻ có xuhướng tái diễn hoàn toàn những gì mình nghe được nhưmột tràng âm thanh (nhờ việc kết hợp các âm trẻ đã lưu trữtrong bộ não), hay trẻ thích bắt chước ngữ điệu và lời nóicủa các nhân vật trong phim như Tom và Jerry...Trong khi đó, những từ ngữ đơn giản, liên quan đến cuộcsống thường nhật, mối quan hệ trong gia đình thì trẻ dườngnhư không nói hoặc chỉ lặp lại khi người lớn dạy và ép trẻnói. Nhiều trường hợp tệ hơn, trẻ có thể nghe nhưng khôngthể xử lý được điều người khác nói vì không có vốn từ, nêntrẻ không có phản ứng thích hợp với những tình huống đó.Tóm lại, chúng ta thấy rằng việc trực tiếp chơi, phát ranhững âm đơn giản để trẻ bắt chước là cơ hội để trẻ tậpluyện cơ quan tạo âm của trẻ (như môi, răng, lưỡi...) và làmquen với những biểu tượng ngôn ngữ đầu tiên. Những hoạtđộng khác như nói chuyện, đọc truyện, chỉ và gọi tênnhững vật xung quanh sẽ làm phong phú biểu tượng hìnhảnh, vốn từ cho trẻ. Đây là những cách thức cơ bản giúp trẻphát triển ngôn ngữ hiệu quả mà cha mẹ có thể dành chocon, thay vì đặt trẻ trước màn hình tivi hay mua thật nhiềuđĩa CD quảng cáo cho trẻ xem và an tâm tiếp tục công việccủa mình.Chúng ta nhớ rằng sự phát triển ngôn ngữ là yếu tố quantrọng giúp trẻ hoàn thiện các khả năng khác như giao tiếp,nhận thức, bộc lộ cảm xúc, kiểm soát hành vi và ứng xửcủa trẻ. Việc cha mẹ nói chuyện với trẻ khi còn nhỏ sẽ làmphong phú vốn từ của trẻ, và trẻ sẽ có chỉ số thông minhcao hơn so với các bé khác ít được cha mẹ quan tâm, tròchuyện và chơi đùa. ...