Bệnh cây chuyên khoa - Chương 9

CHƯƠNG 9. BỆNH VIRUS HẠI CÂY ĂN QUẢ VÀ CÂY CÔNG NGHIỆP.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh cây chuyên khoa - Chương 9 Chương IX B NH VIRUS H I CÂY ĂN QU VÀ CÂY CÔNG NGHI P1. B NH VIRUS H I CAM CHANH Nhóm các b nh virus và Phytoplasma h i cam chanh có t i hơn 50 b nh khác nhau.Thi t h i c a b nh tr nên r t n ng n trên các vư n cam, chanh. Làm cho năng su t vàph m ch t cam, chanh, bư i gi m ñi rõ r t, ch t lư ng qu th p m t giá tr hàng hoá. M t s b nh ph bi n cam, chanh như: 1 Citrus leaf rugose virus (CLRV) Bromoviridae có California (M ) và Australia. 2 Citrus leprosis virus (CiLV) Rhabdoviridae có Achentina, Brazil. 3 Citrus tatter leaf virus (CTFV) Capillovirus có nhi u nư c nhưng không có thông tin v b nh này khu v c ðông Nam Á, s i dài 650 x 19mm. 4 Citrus tristeza virus (CTV) Closteroviridae phân b r ng trên th gi i. 5 Citrus variegation virus (CVV) Bromoviridae phân b r ng trên th gi i. Virus tristeza h i cam, chanh (Citrus tristeza virus - CTV) Closteroviridae Citrus tristeza virus (CTV) ñư c phát hi n ñ o Java (Indonesia) t năm 1928, sauñó vài năm là Achentina, Brazin, cũng ñã phát hi n ra b nh này. B nh ñã làm tàn l ihàng tri u cây cam và ñã làm nh hư ng l n ñ n ngh tr ng cam nh ng nư c này. Các tác gi Menghini, Fawcett và Wallace ñã công b các tài li u ñ u tiên v b nht năm 1939 - 1946. ð n năm 1964, Kitayama và c ng s ñã xác ñ nh b nh do virus cód ng s i dài phân b trong bó m ch phloem c a cây b nh. B nh virus tristeza r t ph bi n các vùng tr ng cam ð a Trung H i, Tây Ban Nha,mi n nam nư c Pháp, B c Phi. Chúng cũng còn là nguyên nhân ñe do các vùng s n xu tcam khác Florida, California (Hoa Kỳ), Achentina, Brazin và các nư c Nam M . B nhph bi n Trung Qu c, n ð , Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Philippines, Australia và bán ñ o ðông Dương trong ñó có Vi t Nam. Tri u ch ng b nh: Virus tristeza thư ng làm cho lá cam m t màu xanh tươi bình thư ng, không lángbóng và có màu xanh xám hay nh t màu. Có gi ng khi m c b nh, lá gi m h n lư ng di pl c chuy n sang màu vàng nh t, lá nh , hơi cong, dày và ñ ng th ng. Sau m t th i gian bb nh, cam b r ng lá, toàn b cây còi c c.Trư ng ñ i h c Nông nghi p 1 – Giáo trình B nh cây chuyên khoa------------------------------------------------ 185 Ta có th quan sát th y các v t lõm trên thân (Stempitting) và cành. Cây cam bb nh thư ng s m có qu , song khi b nh phát tri n n ng, cây tàn l i d n thì qu hay br ng non, v qu vàng xanh, nư c qu nh t. N u quan sát ph n g c thân và ph n sát m t ñ t th y r tơ c a cây b nh thư ng bth i m c. Cây sinh trư ng m nh vào v xuân hè nên b nh ít phát tri n song sang v hè thub nh phát tri n lâu lan m nh và bi u hi n tri u ch ng rõ r t. Nguyên nhân gây b nh: Virus tristeza là virus có hình s i m m, r t dài, kích thư c 2000 x 12nm. Virus có nhi u ch ng lo i có tính ñ c r t khác nhau. Virus có ch ng như c ñ c phbi n vùng ðông Nam châu Á (H.J. Su). Ch ng tristeza phát hi n Thái Lan có ñ ñ ccao. Ch ng tristeza h i trên cây cam ng t và cam chua ít ñ c h i hơn (Seedling yellowstrain); m t s ch ng khác có ñ ñ c cao hơn thư ng gây hi n tư ng l i vàng cam nhưSweet organe stempiting strain và Pummetlc stemputting strain. Cam Seville là gi ng btàn phá nhanh chóng. B nh ñư c truy n b i loài r p như Toxoptera citricidus (Meenghini, 1946), Aphiscitricola, Aphis spiraecola, Toxoptera auramu, môi gi i có thành ph n bi n ñ ng tuỳ t ngvùng. Virus không truy n qua h t gi ng nhưng có th truy n qua hom gi ng, cành chi t,m t ghép. Vi t Nam, t 1970 - 1993 phát hi n b nh b ng cây ch th (Vũ Kh c Như ng, HàMinh Trung, Ngô ð c Vương) và cũng ñã ch p ñư c nh virus trên kính hi n vi ñi n t(Nguy n Văn M n, Ph m Quý Hi p, 1982). Ch p nh b ng hi n vi ñi n t m u virus (thu nh p các t nh phía Nam và phía B cVi t Nam), th ELISA các m u cam nhi m b nh, v.v… ñ u phát hi n virus v i t lnhi m r t cao trên m u cam b nh c a C n Thơ, ð ng Nai, Th D u M t, Qu ng Ngãi, HàN i, Hà Tây, Thái Nguyên, Ngh An, Qu ng Ninh, v.v… (Vũ Tri u Mân, Nguy n KimGiao và ctv, 1988; 1994). V i t l nhi m tristeza t 10 ñ n 100% s m u phân tích, ph bi n là t 20 - 50%.Cam nh p n i t nư c ngoài cũng có t l nhi m tương t sau m t th i gian tr ng. Bi n pháp phòng tr : Ngư i ta nghiên c u s d ng gi ng ch ng b nh và ch u b nhñ ngăn c n b nh tràn lan. Dùng các phương pháp di t mô gi i truy n b nh và ch n l c,b o v chéo v sinh trên ru ng. Hi n nay ngư i ta ñã và ñang s d ng phương pháp nhân cây s ch b nh b ng vighép t o ra s lư ng l n cây kho ñ tr b nh h i.2. B NH CHÙM NG N CHU I (Banana bunchy top virus - BBTV) Nanovirus. B nh ñ u tiên ñư c ghi nh n Fiji năm 1889. Hi n nay, b nh phân b kh p châu Á,châu Phi, châu ð i dương, chưa th y b nh ñư c công b Nam M , Trung M . ValikiTrư ng ñ i h c Nông nghi p 1 – Giáo trình B nh cây chuyên khoa----------- ...