Bệnh chuyên khoa-Bệnh hại cây đậu nành

Hiện nay, có ba nguyên nhân chính làm giảm năng suất của cây đậu nành là: sâu, bệnh, và dại. Theo kết quả tổng kết ở nhiều nước trong cây đậu nành trên thế giới H.H Crame cho biết sản lượng đậu nành thế giới giảm 29, 1% do bệnh và do co dại.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh chuyên khoa-Bệnh hại cây đậu nành® ¹i®¹i häc cÇn th¬ - khoa n«ng nghiÖp gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y trùc tuyÕn §êng 3/2, Tp. CÇn Th¬. Tel: 84 71 831005, Fax: 84 71 830814Website: http://www.ctu.edu.vn/knn email: dminh@ctu.edu.vn, vtanh@ctu.edu.vn BÖnh BÖnh chuyªn khoa Ch−¬ng 4: BÖnh h¹i c©y ®Ëu nµnh CHÖÔNG IV BEÄNH HAÏI CAÂY ÑAÄU NAØNHVAØI NEÙT VEÀ TÌNH HÌNH BEÄNH HAÏI ÑAÄU NAØNH Hieän nay, coù ba nguyeân nhaân chính laøm giaûm naêng suaát cuûa caây ñaäu naønh laø: saâu, beänhvaø coû daïi. Theo keát quûa toång keát ôû nhieàu nöôùc troàng ñaäu naønh treân theá giôùi, H. H. Crame(1967) cho bieát saûn löôïng ñaäu naønh treân theá giôùi giaûm 29,1% (töông ñöông 19,06 trieäu taán)do saâu (4,5%), beänh(11,1%) vaø coû daïi (13,5%). Thaønh phaàn beänh haïi ñaäu naønh cuõng khaù phong phuù, ña soá laø do naám gaây ra. Taïi VieätNam, keát quûa dieàu tra cô baûn beänh haïi caây troàng ôû mieàn Baéc trong hai naêm 1967 vaø 1968 chobieát ñaõ xaùc ñònh döôïc 17 loaïi beänh haïi ñaäu naønh; Keát quûa ñieàu tra ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Longtrong boán vuï, töø Heø-Thu 1978 ñeán Heø-Thu 1980, cho bieát coù treân 20 loaïi beänh haïi ñaäu naønh;Hieän nay, toång keát treân caû nöôùc coù khoaûng 30 loaïi beänh. Trong ñoù, coù caùc beänh phoå bieán vaøthöôøng gaây haïi nhö: Ræ, Ñoám phaán, Heùo ruû, Heùo caây con, Chaám ñoû laù, Khaûm xanh vaø Böôùureå. A. CAÙC BEÄNH DO NAÁM (Fungal diseases) BEÄNH TREÂN LAÙ BEÄNH RÆ (RUST)I. TÌNH HÌNH VAØ SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA BEÄNH. Ñaây laø moät beänh raát phoå bieán ôû caùc vuøng troàng ñaäu naønh, gaây haïi vôùi caùc möùc ñoä khaùcnhau, treân haàu heát caùc gioáng ñang canh taùc. Beänh coù theå xuaát hieän trong taát caû muøa vuï taïiñoàng baèng soâng Cöûu Long, nhöng beänh thöôøng phaùt trieån maïnh vaøo vuï Heø-Thu, khi coù möanhieàu, lôùp khoâng khí ôû maët ñaát coù ñoä aåm cao. Beänh thöôøng naëng ôû caùc ruoäng ñaäu naønh xencanh vôùi baép. Beänh coù theå taán coâng töø khi caây môùi coù hai laù keùp cho ñeán luùc traùi chín. Beänh phaùt trieånchaäm vaøo giai ñoaïn töø caây con ñeán tröôùc khi ra hoa, nhöng sau ñoù, beänh seõ phaùt trieån nhanhGiaùo Trình Beänh Caây Chuyeân Khoa 129vaø naëng hôn. Laù coøn non coù söùc choáng chòu beänh cao hôn caùc laù giaø. Ñieàu naày coù theå do ôû laùnon coù chöùa nhieàu ñaïm toång hôïp vaø ñaïm protein hôn ôû laù giaø.II. TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH. Laù, thaân vaø traùi ñeàu bò nhieåm beänh, nhöng beänh xuaát hieän chuû yeáu treân caùc laù giaø (Hình 1). Treân laù, veát beänh môùi xuaát hieän laø nhöõng ñoám troøn nhoû, coù nhieàu maøu saéc khaùc nhau: xanhnhaït, vaøng nhaït, naâu vaøng hoaëc naâu xaùm, laám taám nhö ñaàu kim, raûi raùc ñeàu treân maët laù. Sauñoù, veát beänh phaùt trieån roäng ra khoaûng 1mm, coù daïng troøn hoaëc daïng coù goùc caïnh hoaëc baátdaïng, coù maøu naâu vaøng hoaëc naâu ñoû nhö maøu ræ saét hoaëc naâu ñen. Ñaëc tính veà maøu saéc vaøkích thöôùc veát beänh thöôøng thay ñoåi khaùc nhau, chuû yeáu laø do khaû naêng gaây beänh cuûa naám,gioáng ñaäu naønh vaø ñieàu kieän thôøi tieát. Trieäu chöùng ñaëc bieät laø veát beänh nhoâ leân ôû hai maët laù,thöôøng nhoâ cao ôû maët döôùi laù. Ñaây laø do ñaëc tính thích nghi moâi tröôøng cuûa naám beänh: ôû maëtdöôùi cuûa laù coù nhieät ñoä vaø aåm ñoä thích hôïp cho naám phaùt trieån, ngoaøi ra, möa vaø aùnh naéng gaygaét cuõng khoâng aûnh höôûng tröïc tieáp nhö ôû maët treân cuûa laù. Beänh naëng, caùc veát beänh lieân keátlaïi vôùi nhau, laøm cho laù bò khoâ chaùy töøng maõng hoaëc caû laù, laù ruïng nhieàu, caây maát daàn khaûnaêng quang hôïp. Beänh naëng vaøo giai ñoaïn caây chöa ra hoa, keát traùi, seõ laøm thaát thu hoaøn toaøn.III. TAÙC NHAÂN GAÂY BEÄNH. Taùc nhaân: do naám: -Phakopsora pachyrhizi Sydow -Phakopsora sojae Sawada -Uromyces sojae Sydow Naám gaây beänh thuoäc lôùp Naám Ñaõm (Basidiomycetes). Treân ñoàng ruoäng, naám gaây beänhthöôøng ôû daïng sinh saûn voâ tính, thöôøng gaëp nhaát laø caùc haï-baøo-töû (uredospores) (Hình 2),chuùng taäp hôïp laïi thaønh caùc haï- baøo-quaàn (uredosores) nhoâ leân ôû hai maët laù. Haï-baøo-quaàn coù kích thöôùc: 197-258 x 97-108 micron, ñöôïc thaønh laäp döôùi lôùp bieåu bì laù,sau ñoù, nhoâ leân khoûi beà maët laù. Haï-baøo-töû coù kích thöôùc: 4,7-13 x 2,1-5,6 micron, goàm moät teá baøo khoâng maøu hoaëc vaøngnhaït, daïng baàu duïc khoâng ñeàu (coù ñaàu treân troøn, hôi phình to, ñaàu döôùi thu nhoû laïi), beân tronghieän roõ 1-2 haït daàu. Khi gaëp trôøi reùt, veát beänh coù maøu naâu ñen hoaëc ñen do oå naám ñöôïc thaønh laäp l ...