BỆNH GAN VÀ ĐƯỜNG MẬT

1/ CÁC BIỂU HIỆN THÔNG THƯỜNG CỦA BỆNH ĐƯỜNG MẬT?Bệnh sỏi mật (cholelithiasis) là sự hiện diện của sỏi (gallstones) trong túi mật nhưng không có chứng cớ nhiễm trùng. Trong số những người trưởng thành, 8% đàn ông và 17% phụ nữ có sỏi mật, nhưng tỷ lệ gia tăng với tuổi tác.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BỆNH GAN VÀ ĐƯỜNG MẬT BỆNH GAN VÀ ĐƯỜNG MẬT ( LIVER AND BILIARY TRACT DISEASE )1/ CÁC BIỂU HIỆN THÔNG THƯỜNG CỦA BỆNH ĐƯỜNGMẬT?Bệnh sỏi mật (cholelithiasis) là sự hiện diện của sỏi (gallstones) trong túimật nhưng không có chứng cớ nhiễm trùng. Trong số những ngườitrưởng thành, 8% đàn ông và 17% phụ nữ có sỏi mật, nhưng tỷ lệ gia tăngvới tuổi tác.Cơn đau quặn gan (biliary colic) là cơn đau ở hạ sườn phải hay thượng vị,đôi khi lan lên vai hay xuống bả vai phải. Cơn dau thường kéo dài dưới 6giờ, xảy ra sau một bữa ăn nhiều chất mỡ, và được nghĩ là do sự tắc tạmthời của ống túi mật (cystic duct) bởi một sỏi mật. Trong số những bệnhnhân với cơn đau quặn gan, 30% tiến triển thành viêm túi mật(cholecystitis), một sự tăng trưởng vi khuẩn và nhiễm trùng của túi mậtgây nên bởi tắc ống túi mật.Sỏi ống mật chủ (choledocholithiasis) xảy ra khi sỏi mật vào trong ố ngmật chủ (common bile duct) và có thể gây nên viêm túi mật và viêm tụy(nếu bóng Vater bị tắc nghẽn).Viêm mật quản (cholangitis) là nhiễm trùng nặng của đường mật với cáctriệu chứng đau hạ sườn phải, sốt và run, và vàng da (tam chứng Charcot)và có thể gồm có choáng và những thay đổi trạng thái tâm thần (ngũchứng Reynold).Viêm túi mật khí thủng (emphysematous cholecystitis) gây nên bởi các vikhuẩn sinh khí và được thấy trong trường hợp bất túc huyết quản.Thường xảy ra hơn nơi đàn ông và các bệnh nhân bị đái đường và thườngkèm theo nhiễm khuẩn huyết (sepsis).2/ CÓ PHẢI TẤT CẢ CÁC SỎI MẬT ĐỀU GÂY ĐAU? CÓ PHẢIVIỆC KHÔNG CÓ SỎI CÓ THỂ LOẠI BỎ CHẨN ĐOÁN VIÊMTÚI MẬT?Trong số các bệnh nhân với sỏi mật, 80% không có triệu chứng. 15% đến30% các bệnh nhân không có triệu chứng phát triển các triệu chứng trongvòng 15 năm.Trong số các viêm túi mật, 10% không thứ phát sỏi mật vàđược gọi là viêm túi mật không do sỏi (acalculus cholecystitis). Đây cóthể là một chẩn đoán khó bởi vì những bệnh nhân này thường có nhữngbệnh nội khoa xảy ra đồng thời, như bệnh đái đường, bỏng, đa chấnthương, AIDS, hay nhiễm khuẩn huyết (sepsis).3/ TỶ LỆ MẮC BỆNH SỎI MẬT Ở CÁC NƯỚC PHƯƠNG TÂY?Trong những công trình nghiên cứu được thực hiện ở Hoa Kỳ và Ý,khoảng 10-20% những người trưởng thành có sỏi mật. Chỉ khoảng 20-30% những người với sỏi mật phát triển triệu chứng ; nguy cơ phát triểntriệu chứng hay biến chứng là khoảng 2-4% mỗi năm.4/ TỶ LỆ SỎI MẬT Ở CÁC NƯỚC TÂY PHƯƠNG ĐỐI VỚI PHỤNỮ VÀ ĐÀN ÔNG 60 TU ỔI? Phụ nữ : 50%. Đàn ông : 15% 5/ NH ỮNG NGƯỜI NÀO CÓ NGUY CƠ CAO NHẤT BỊ SỎIMẬT? Sỏi mật thường xảy ra hơn với người có tuổi tác và có chỉ số khối  lượng cơ thể (body mass index) gia tăng. Phụ nữ bị sỏi mật hai lần nhiều hơn so với đ àn ông.  Dân da đỏ và người Mỹ gốc Tây ban Nha ở Hoa Kỳ có nguy cơ b ị  sỏi mật cao hơn. Các phụ nữ Bắc Âu cũng có tổ bẩm cao bị sỏi mật (50% vào lúc 50  tuổi).6/ TẠI SAO SỎI MẬT THƯỜNG XẢY RA HƠN NƠI NGƯỜI BỊCHỨNG BÉO PHÌ? Tỷ lệ bị sỏi mật nơi các phụ nữ béo phì (obese woman) đ ược ước  tính là 2-3% mỗi năm, với khoảng 2/3 những sỏi này không có triệu chứng. Nguy cơ bị sỏi mật đối với các phụ nữ không bị chứng béo phì, gia tăng hai lần nơi các phụ nữ với chỉ số khối lượng cơ thể (body mass index) < 30kg/m2 và 7 lần nơi các phụ nữ với chỉ số khối lượng cơ thể > 45kg/m2. Nơi những người béo phì, có sự siêu bảo hòa rõ rệt cholesterol trong mật. Chứng béo phì cũng được liên kết với sự giảm tính di động của túi mật. Cả hai yếu tố này có thể làm dễ sự tạo thành sỏi túi mật.7/ LIỆT K Ê CÁC LOẠI SỎI MẬT? Cholesterol : 70-80% của tất cả các sỏi mật ở các nước Phương  Tây ; các yếu tố nguy cơ là nữ giới, béo phì, tuổi trên 40, và sinh nhiều con. Sắc tố (pigmented) : 20 -30%  bilirubinate calcium đen : các yếu tố nguy cơ là xơ gan, các hội  chứng tan huyết mãn tính. các muối calcium nâu : có thể được tạo nên trong các ống mật ; liên  kết với nhiễm trùng hệ đường mật.8/ CÓ PHẢI TẤT CẢ CÁC SỎI MẬT ĐỀU ĐƯỢC TẠO RA NHƯNHAU?Không. Sỏi cholesterol thường được tìm thấy nơi các bệnh nhân phụ nữ,béo mập, 40 tuổi, trong thời kỳ sinh sản. Những bệnh nhân châu Á vànhững bệnh nhân với nhiễm ký sinh trùng, bệnh gan mật mãn tính, haytình trạng dung huyết mãn tính (ví dụ thiếu máu hồng cầu liềm (sicklecell anemia), chứng hồng cầu hình cầu (spherocytosis) có khả năng bị sỏisắc tố (pigment stones) hơn.9/ BÙN MẬT (BILIARY SLUDGE) LÀ GÌ?Bùn mật (biliary sludge) được cấu tạo bởi các chất kết tủa vi thểcholesterol hay calcium b icarbonate. Lúc chiếu siêu âm, bùn mật xuấthiện dưới dạng các echo có biên độ thấp, không có bóng cản(postacoustic shadow). Bùn mật cũng có thể được chẩn đoán bằng cáchkhám dưới kính hiển vi một mẫu nghiệm mật tươi. Trong vài tình huốnglâm sàng, bùn mật có thể tiến triển thành sỏi mật. Bùn mậ ...