Bệnh học nội khoa (Tập 2): Phần 2 - GS.TS. Ngô Quý Châu

Tiếp nội dung phần 1, Bệnh học nội khoa (Tập 2): Phần 2 cung cấp cho người học những kiến thức như: Hội chứng Sheehan; Bướu giáp đơn thuần; Bệnh cường giáp; Bệnh suy giáp; Đái tháo đường; Hạ glucose huyết; Hội chứng Cushing; Suy thượng thận mạn tính; Bệnh xuất huyết giảm tiểu cầu vô căn; Hội chứng rối loạn sinh tuỷ; Bệnh lơ xê mi kinh dòng bạch cầu hạt;...Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh học nội khoa (Tập 2): Phần 2 - GS.TS. Ngô Quý Châu Chương 7. NỘI TIẾT Chương 7 NỘI TIẾT ĐÁI THÁO NHẠT Vũ Bích Nga C ỌMỤC TIÊU 1. Trình bày được các triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh đái tháo nhạt. H 2. Trình bày được chẩn đoán xác định đái tháo nhạt. 3. Trình bày được các nguyên nhân gây đái tháo nhạt. Y 4. Trình bày được điều trị bệnh đái tháo nhạt.1. ĐẠI CƯƠNG N BẢ Đái tháo nhạt (ĐTN) là một nhóm bệnh rối loạn cân bằng nước có biểu hiện tiểunhiều trên 3 lít/ngày do thận giảm khả năng tái hấp thu nước mà nguyên nhân xuất pháttừ sự thiếu hụt bài tiết hoặc kháng với hormon chống bài niệu (ADH) của thuỳ sautuyến yên. ẤT Bệnh thường khởi phát tuổi thanh niên, tuổi trung bình là 21 tuổi, nam gặp nhiềuhơn nữ. XU2. CƠ CHẾ BỆNH SINH Bình thường hormon chống bài niệu (ADH) được bài tiết ở thùy sau tuyến yên.Hormon ADH sau khi được bài tiết sẽ đi đến các thụ thể tiếp nhận ADH ở tế bào ốngthận và làm nước được tái hấp thu lại tại các tế bào ống thận. Sự bài tiết ADH tương Àứng với áp lực thẩm thấu (ALTT) máu, khi áp lực thẩm thấu máu tăng trên 285mosmol/kg, hormon ADH được giải phóng, ngược lại khi áp lực thẩm thấu máu giảm Hdưới 285 mosmol/kg, hormon ADH bị ức chế giải phóng làm nước tiểu bị hòa loãng tốiNđa và áp lực thẩm thấu niệu < 100 mosmol/kg. Với nồng độ ADH ở mức 5 pg/ml tươngứng với áp lực thẩm thấu máu 295 mosmol/kg. Với áp lực thẩm thấu máu ở mức 295mosmol/kg thì ngưỡng cảm giác khát bắt đầu xuất hiện và nước tiểu sẽ được cô đặc tốiđa với áp lực thẩm thấu niệu > 1000mosmol/kg. Mức độ khát cũng bắt đầu xuất hiện ởngưỡng áp lực thẩm thấu máu 295 mosmol/kg, mức độ khát tăng theo áp lực thẩm thấumáu và khát là cơ chế phòng vệ của cơ thể chống lại tình trạng ưu trương. Các thụ thể nhận biết áp lực thẩm thấu máu để điều hòa giải phóng ADH đượccho là nằm cạnh các thụ thể kiểm soát ngưỡng khát và độc lập với nhau. Vì vậy nhữngbệnh nhân bị giảm tiết ADH đơn thuần do tổn thương thụ thể nhận biết áp lực thẩm thấu 307BỆNH HỌC NỘI KHOA - TẬP 2máu hoặc do tổn thương thùy sau tuyến yên thì sẽ không bị mất nước nặng vì cơ chếkhát vẫn được hoạt hóa. Ngược lại những người bị tổn thương cả 2 vùng này sẽ khôngkhát hoặc khát ít và có nguy cơ mất nước nặng. Nếu vì lý do nào đó mà thùy sau tuyến yên giảm hoặc không sản xuất ADH thìnước sẽ không được tái hấp thu tại ống thận gây ra đái tháo nhạt thể trung ương. Ngượclại trong đái tháo nhạt thể ngoại vi (do thận) thì ADH vẫn được bài tiết nhưng do thiếuhụt cấu trúc hoặc tổn thương các receptor ở ống thận làm ADH không phát huy được tácdụng tái hấp thu nước tại đây.3. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG C3.1. Triệu chứng lâm sàng Ọ  Tùy nguyên nhân gây bệnh mà khởi phát đột ngột hay từ từ. H  Đái nhiều: được định nghĩa khi lượng nước tiểu 24h > 30 - 50ml/kg ở ngườilớn và > 100ml/kg ở trẻ em (đái nhiều khi lượng nước tiểu 24 giờ: > 100 – 110 ml/kg ởtrẻ em dưới 2 tuổi, > 50ml/kg ở người lớn và trẻ trên 2 tuổi. Số lượng nước tiểu có thể Ydao động từ trên 3 lít/ngày đến 40 lít/ngày tùy theo bệnh nhân, tiểu đêm nhiều, nướctiểu trong. N  Khát dữ dội, uống nhiều cả ngày lẫn đêm: bệnh nhân luôn có cảm giác khát,uống nhiều nước đặc biệt là nước lạnh. BẢ  Bệnh nhân thường mệt nhưng thể trạng chung ít bị ảnh hưởng.  Khám có thể nhịp tim nhanh khi bị mất nước, yếu cơ do mất điện giải kali. ẤT  Khi lượng nước uống vào không đủ với lượng nước mất, bệnh nhân sẽ xuấthiện tình trạng mất nước. Nếu tình trạng mất nước nặng có thể gây sốt, rối loạn tâmthần, mệt lả, tăng natri huyết và tăng áp lực thẩm thấu máu, truỵ mạch và tử vong. XU  Hiếm gặp đái tháo nhạt không có cảm giác khát, nguyên nhân có thể do rốiloạn chức năng của trung tâm khát vùng dưới đồi–yên, hoặc ở bệnh nhân mất ý thứcnhư gây mê trong ph ...