BỆNH HỌC THỰC HÀNH - BỆNH TRỨNG CÁ

Trứng cá là một bệnh thường gặp nhất là ở tuổi dậy thì đến 30-40 tuổi, do tăng tiết tuyến bã kèm theo viêm nhiễm ở hệ thống nang lông tuyến bã. Trên lâm sàng có thể gặp nhiều loại tùy theo mức độ viêm nhiễm, nguyên nhân phức tạp, tiến triển nhiều khi dai dẳng. Tuy không nguy hiểm nhưng về phương diện thẩm mỹ có ảnh hường đến tâm lý xã hội cần được điều trị toàn diện, hợp lý mới mong có kết quả tốt. Bình thường trên da, bên cạnh mỗi nang lông (kể cả...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BỆNH HỌC THỰC HÀNH - BỆNH TRỨNG CÁ BỆNH HỌC THỰC HÀNH BỆNH TRỨNG CÁ (Thân Thích, Tòa Sang, Acne) Trứng cá là một bệnh thường gặp nhất là ở tuổi dậy thì đến 30-40 tuổi,do tăng tiết tuyến bã kèm theo viêm nhiễm ở hệ thống nang lông tuyến bã.Trên lâm sàng có thể gặp nhiều loại tùy theo mức độ viêm nhiễm, nguyênnhân phức tạp, tiến triển nhiều khi dai dẳng. Tuy không nguy hiểm nhưng vềphương diện thẩm mỹ có ảnh hường đến tâm lý xã hội cần được điều trị toàndiện, hợp lý mới mong có kết quả tốt. Bình thường trên da, bên cạnh mỗi nang lông (kể cả râu tóc) đều cómột chùm tuyến, gọi là tuyến bã, tiết ra chất bã nhờn. Chất bã theo nanglông dàn đều lên mặt da, thành một lớp màng mỏng như dầu, có tác dụnglàm cho lớp sừng không thấm nước, luôn dẻo dai, mềm mại, đồng thời cókhả năng chống đỡ với nhiều loại vi khuẩn, nấm, virus… Các vùng tập trungnhiều tuyến bã là da đầu, mặt, trước ngực, giữa hai bả vai, xương cùng, tầngsinh môn. Ở những vùng này có đến 400-500 tuyến/cm. Từ tuổi dậy thì đến25-30 tuổi là thời kỳ tuyến bã hoạt động nhiều nhất. Khi tuyến bã hoạt độngquá mạnh, chất bã tiết ra quá nhiều ứ đọng lại ở đầu lỗ nang lông, kết hợpvới các ntế bào sừng đã tróc ra, tạo thành nang lông, tạo nên một nút nhỏ ởđầu nang lông, gọi là nhân trứng cá. Trứng cá có nhiều loại: + Trứng cá mụn mủ nông. + Trứng cá mụn mủ sâu. + Trứng cá hoại tử. + Trứng cá thành kén. + Trứng cá viêm lan tỏa. + Trứng cá tập trung thành đám. + Trứng cá sẹo lồi. Nguyên nhân Theo YHHĐ, nguyên nhân hiện chưa rõ, có thể có nhiều yếu tố kếthợp như di truyền, rối loạn chức năng thần kinh (lo lắng, buồn phiền, căngthẳng...), rối loạn nội tiết (hay gặp ở tuổi dậy thì, trước tuổi dậy thì không bịtrứng cá, nam giới bị hoạn, nữ giới cắt buồng trứng), rối loạn tiêu hóa (táobón, ăn nhiều đường nhiều mỡ, nhiều gia vị có thể tăng tiết bã...), miễn dịchdị ứng, thường xuyên và cụ thể nhất là yếu tố nhiễm khuẩn ngay tại vùngnang lông tuyến bã (tụ cầu, liên cầu Denlodex Folltcularull và nhất làPrapiolli bacleriulìl acnés). Các ổ nhiễm khuẩn khu trú (amidan, xoang,răng, ruột dư, túi mật...) cũng có thể làm tăng bệnh. Theo YHCT thì mụn trứng cá phần lớn do phong nhiệt nung nấu, kếttụ ở kinh phế sinh ra; Hoặc do ăn quá nhiều chất cay nóng, dầu mỡ sinhthấp, sinh nhiệt, tích tụ tại da cơ; Hoặc do Tỳ vận hóa kém, thấp nhiệt kếtvới đờm gây nên bệnh. Triệu Chứng Thường gặp các thể bệnh sau: 1. Trứng cá nơi người trẻ: gặp ở tuổi dậy thì, nổi ở mặt, trán, cằm, má,phần trên lưng, trước ngực, ít khi xuống quá thắt lưng. Tùy mức độ viêm ítnhiều, nông hoặc sâu mà phân biệt thành trứng cá nhân, trứng cá sẩn, trứngcá mụn mủ, trứng cá bọc. Bệnh nhân có thề gặp nhiều loại tổn thương mứcđộ khác nhau. Trứng cá có thể tiến triển từng đợt có thể thành chu kỳ liênquan đến kinh nguyệt, lúc dịu lúc tăng làm da mặt bệnh nhân ngày càng sầnsùi, xen kẽ sẹo sẩm màu, ảnh hường tới tâm lý bệnh nhân. 2. Trứng cá đỏ: gặp ở người lớn tuổi, đa số là người mãn kinh, có khichỉ biểu hiện bằng những đám đỏ xung huyết dãn mạch ở đầu mũi, gò mácằm, giữa 2 lông mày, có khi kèm theo trứng cá sẩn đỏ, sẩn mủ, đau nhức,một số trường hợp da đầu mũi và cánh mũi ngày càng dày cộm, đỏ bóng, sầnsùi gọi là mũi sư tử hay mũi cà chua. 3. Trứng cá dạng đậu, trứng cá sẹo lồi. 4. Trứng cá do hóa chất, do thuốc trong nghề nghiệp: uống iod uabromua lâu ngày có thể nổi trứng cá. Cocticoit có thể gây tổn thương trứngcá ở mặt, lưng, phía ngoài 2 cánh tay. Chẩn Đoán Phân Biệt. + Mũi trứng cá đỏ (rosacea): bệnh phát ở mũi, 2 má, trán, vùng da đỏxung huyết, mao mạch dãn, không có nhân trứng cá. + Mụn trứng cá do nghề nghiệp: có liên quan đến các hóa chất dầu mỡhàng ngày tiếp xúc, thường nổi ở vùng mu bàn tay, cẳng tay, không có nhântrứng cá. Điều Trị. 1 Uống thuốc theo biện chứng luận trị chia 3 thể: a - Phế kinh phong nhiệt: mụn trứng cá nóng, đo,û sưng đau, có mụnmủ, hơi ngứa, chất lưới đo,û rêu vàng, mạch Tế Sác hoặc Phù Sác. Điều trị: Sơ phong, tuyên phế, thanh nhiệt. Dùng bài: Tỳ Bà ThanhPhế Ẩm (Nhân sâm, Tỳ bà diệp, Hoàng liên, Tang bạch bì, Hoàng bá, Camthảo). b - Trường vị thấp nhiệt: da trơn nhầy, nổi sẩn có mụn mủ kèm táobón, tiểu vàng đậm, chán ăn, bụng đầy, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng nhầy,mạch Hoạt Sác. Điều trị: thanh nhiệt, hóa thấp, thông phủ. Dùng bài Nhân Trần CaoThang (Nhân trần, Chi tử) gia giảm. c - Tỳ hư: bệnh kéo dài, sắc da xám, kém tươi nhuận, bệnh tái phátnhiều lần, kéo dài, có cục hoặc bọc mủ, mệt mỏi, chán ăn, tiêu lỏng, lưỡibệu, rêu trắng, mạch Nhu Hoạt. Điều trị: Kiện tỳ hóa thấp. Dùng bài Sâm Linh Bạch Truật Tán giagiảm. 2. Các phương pháp điều trị khác: ...