BỆNH HỌC THỰC HÀNH - HO GÀ

Là một loại bệnh truyền nhiễm, thường gặp vào mùa đông xuân. Bệnh kéo dài ảnh hưởng đến Phế khí, phế âm và sinh ra các biến chứng. Thường phát vào khoảng cuối mùa đông, đầu mùa xuân ở những trẻ dưới 10 tuổi. Hiện nay, đa số các trẻ nhỏ được chích ngừa 6 chứng bệnh lây (trong đó có ho gà) nên trên lâm sàng tương đối rất ít gặp bệnh này. Đông y gọi là Bách Nhật Khái, Kinh Khái (ho cơn), Thiên Háo, Dịch Khái, Kê Khái, Lô Từ KháiNguyên Nhân Do vi khuẩn Hemophillus...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BỆNH HỌC THỰC HÀNH - HO GÀ BỆNH HỌC THỰC HÀNH HO GÀ Là một loại bệnh truyền nhiễm, thường gặp vào mùa đông xuân. Bệnh kéo dài ảnh hưởng đến Phế khí, phế â m và sinh ra các biếnchứng. Thường phát vào khoảng cuối mùa đông, đầu mùa xuân ở nh ững trẻdướ i 10 tuổi. Hiện nay, đa số các trẻ nhỏ được chích ngừa 6 ch ứng bệnh lây (trongđó có ho gà) nên trên lâm sàng tương đối rất ít gặp bệnh này. Đông y gọi là Bách Nhật Khái, Kinh Khái (ho cơn), Thiên Háo, DịchKhái, Kê Khái, Lô Từ Khái Nguyên Nhân Do vi khuẩn Hemophillus Pestuisis gây nên. Do tà khí qua mũi, miệng vào Phế, làm cho Phế khí bị bế tắc khôngthông, Phế ngh ịch lên gây ho. Bên trong có đờm nhiệt ẩn nấp sẵn ở Phế, gâynên các cơn ho dữ dội. Triệu Chứng Trên lâm sàng thường gặp các thể loạ i sau: 1- Giai Đoạn Đầu: Cảm nhiễm, Phế hàn. Chứng: Chảy nước mũi, nghẹt mũi, ho liên tục, ngày nhẹ đêm nặng,rêu lưỡ i trắng mỏng, mạch Phù Sác, chỉ tay phù, mầ u đỏ tía. Điều trị: Tuyên Phế trừ tà hoặc Tân ôn tuyên Phế. Dùng bài Chỉ ThấuTán (Kinh giới, Cát cánh, Cam thảo, Bạch tiền, Quất hồng, Bách bộ, Tửuyển), thêm Xa tiền, Cam thả o. Nếu nhiệt nhiều, bỏ Tử uyển, Trần bì, thêm Tang diệp, Liên kiều,Xuyên bối mẫu. Hoặc dùng bài Ma Hạnh Cam Thạch Thang (Ma hoang,Hạnh nhân, Thạch cao, Cam thảo). - Lá Chanh non 15 lá, Trà Tầu 1 nhúm, Vỏ Quít ½ nhúm, Củ Sả lùi 5lát, Chanh giấy 1 quả . Sắc vớ i 400ml nước còn 100ml. Chia làm 2-3 lần chouống. - Tỏi 1 củ , giã dập, cho vào một cái tách, rót nước ôi vào, đậy kỹ 10phút rồi lọc lấy nước uống. Cứ 2 giờ uống 1 thìa canh. Dướ i 5 tuổi uống 1thìa cà phê. Buổi tối không uống. Ban đêm, để dễ ngủ, khỏi ho: lấ y Tỏi hoặcGừng xắt lát mỏng, chà nhẹ dưới cổ . - Vỏ Quít già (Trần bì), Lá Thuốc cứu, sao vàng, sắc uống. - Cá Diếc, mổ b ụng, rửa sạch, cho thêm đường, chưng cách thủy, ăncả nước lẫn cái. 2- Giai Đoạn Ho Cơn: Thường do Đờ m, Phế nhiệt Chứng: Sau khi mắc bệnh khoảng một tuần, ho càng ngày càng nặng,ho cơn, sau khi ho có tiếng rít, nôn ra đờm dãi, thức ăn. Thờ i kỳ này, nếunhẹ thì mỗi ngày ho vài lần, nếu bệnh nặng ho mấ y chục lần, ban đêm có thểho nhiều hơn. Nếu ho nhiều quá có thể h o ra máu, xuất huyết dưới giác mạc,chảy máu cam, mi mắt nề, rêu lưỡi vàng hoặc vàng dầy, khô, mạch Hoạt Sác. Điều trị: Thanh kim dưỡng Phế, tiết nhiệt, hóa đờm, giáng khí. Dùngbài A Giao Tán (A giao, Mã đâu linh, Ngưu bàng, Hạnh nhân, Chích thảo,Nhu mễ) hoặc Vi Hành Thang (Vi hành, Ý dĩ, Đào nhân, Đông qua) giagiảm. + Hoa Khế, hoa Đu đủ đực, lá Dâu tằ m ăn, lá Rau trai đều 0,5kg, Hoamắc cỡ đỏ 2,3kg. Phơi cho tái, nấu với 2,5 lít nước còn 1 lít, lọc kỹ lấy nướctrong, chưng cách thủy với đường khoảng 1 giờ thành xi rô. Trẻ 1-3 tuổi uống 1 thìa cà phê, 4-6 tuổi: 2 thìa cà phê. 7-10 tuổi: 3thìa cà phê, uống tước bữa ăn. + Mật Gà, 1 cái, hòa với 3g đường. 1 tuổ i: 3 ngày 1 cái, 2 tuổi 2 ngày một cái. Trên 2 tuổi ngày 1 cái.Công hiệu tốt. + Nước củ cả i trắng, thêm đường chưng lên cho uống. Châm Cứu Châm Xích trạch và Ngư tế để thông Phế khi, thanh nhiệt, ch ỉ khái);Đại chùy (tăng cường Vệ khí), Nội quan điều hòa khí huyết ở vùng ngực,sườn, Hợp cốc trục tà khí và thông Phế. 3- Giai Đoạn Hồ i Phục: Phế khí hoặc Phế Âm Hư Chứng: Cơn ho giảm nhẹ dần, số lần ho ít hơn, tiếng rít giả m dần đếnhết, cơn ho yếu, thở n gắn, dễ ra mồ hôi, khát, hâm hấp sốt, chất lưỡi đỏ.,không rêu, ch ỉ tay xanh nhạt. Điều tr ị: Tư dưỡng Phế âm, Phế khí. Dùng bài Nhân Sâm Ngũ Vị TửThang (Nhân sâm, Bạch truật, Phục linh, Ngũ vị, Mạch môn, Chích thảo,Đại táo, Sinh khương) gia giả m. + Cát sâm 20g (sao vàng), Thiên môn (sao), Mạch môn (sao) đều 16g,Bách bộ (sao), Tang bạch bì căn (cạo vỏ ngoài, bỏ lõi, tẩm mật sao vàng)12g. Sắc vớ i 450ml nước còn 200ml. Uống ngày 3 lần, mỗi lần 20-30ml vàolúc đói và trước khi đi ngủ (Tân Biên Trung Y Học Khái Yếu). Một Số Bài Thuốc Kinh Nghiệm + Giả i Trừ Kinh Khái Thang (Triết Giang Trung Y Tạp Chí (1987: 1):Cường tằm, Toàn yết, Thuyền thoái, Địa long, Hạnh nhân, Đởm nam tinh,Thiên trúc hoàng đều 3g, Thanh đại, Cam thảo, Hoàng cầ m, Địa cốt bì, Qualâu nhân, Bách bộ đều 4g. Sắc uống. TD: Lương Can, giải kính, thanh Phế cổn đờm, ức khuẩn, chỉ khái. Trịho gà. Đã trị 50 ca, khỏ i hoàn toàn 37, kết quả ít 13. Đạ t kết quả 100%. (Trong bài Cương tằ m, Thuyền thoái, Toàn yết, Đại long để sơ Cankhứ phong, thông lạc, chỉ kinh, Can được sơ tiết thì không bị co rút, ho sẽcầm lại; Thanh đại, Hoàng cầ m, Địa cố t bì lương Can, thanh Phế, tả h ỏa, giảiđộc; Thiên trúc hoàng, Đởm nam tinh, Qua lâu nhân thanh nhiệt, hóa đờm;Bách bộ, Hạnh nhân nhuận Phế, ức khuẩn, chỉ khái; Cam thảo hoãn cấp giảikinh, điều hòa các vị thuốc). Tử Trà Nhị Nhân Thang (Hồ Nam Trung Y Tạp Chí 1988: 1): Tử thảo,Ải địa trà, Sa sâ m, Tang bạch bì đều 10g, Hạnh nhân Bối mẫu, Đào nhân,Cam thảo đều 5g. Sắc uống. TD: Hoạt huyết giải độc, kh ứ đờm ch ỉ khái. Trị ho gà. Đã tr ị 100 ca, khỏi 85, chuyển biến tốt 10, không kế t quả 5. Đạt tỉ lệ95%. (Tử thảo giải độc thấu biểu, lương huyết; Ải địa trà giả i độc khứ đờ m,lương huyết; Sa sâm, Cam thảo dưỡng Tỳ Phế; Hạnh nhân, Bối mẫu lợ i Phế;Tang bạch bì, Đào nhân tiêu đờm huyết). Thuần Khái Thang (Lâm Sàng Nghiệm Phương Tập): Tỳ bà diệp(nướng mật) 15g, Bạch giới tử 2,5g, Khổ sâm 15g, Ma hoàng 7,5g, Đạihoàng 2 ~ 5g (tùy tuổi mà gia giảm). Sắc ba vị thuốc đầu trước với 300mlcho sôi, sau đó cho Ma hoàng và Đại hoàng vào sắc còn 45ml. Chia làm 3lần, uống ấm. TD: Tuyên giáng Phế khí, cổn đờm, thanh nhiệt, giải kính chỉ khái.Trị ho gà. Đã trị 224 ca, ...