Bệnh lây truyền do côn trùng và cách phòng ngừaBệnh tật của con người hết

Bệnh lây truyền do côn trùng và cách phòng ngừaBệnh tật của con người hết sức đa dạng. Tuy nhiên, các bệnh truyền nhiễm là vấn đề luôn được quan tâm. Về phương thức truyền bệnh truyền nhiễm thường có 3 hình thức chính: lây trực tiếp, gián tiếp và lây do côn trùng tiết túc. Trong bài viết này xin đề cập đến một số bệnh nguy hiểm có thể gây thành dịch do côn trùng tiết túc đóng vai trò trung gian truyền bệnh truyền nhiễm cho người. Bọ chét (chấy, rận) truyền bệnh dịch hạch (Yersinia pestics)...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh lây truyền do côn trùng và cách phòng ngừaBệnh tật của con người hết Bệnh lây truyền do côn trùng và cách phòng ngừaBệnh tật của con người hết sức đa dạng. Tuynhiên, các bệnh truyền nhiễm là vấn đề luôn đượcquan tâm. Về phương thức truyền bệnh truyềnnhiễm thường có 3 hình thức chính: lây trực tiếp,gián tiếp và lây do côn trùng tiết túc. Trong bàiviết này xin đề cập đến một số bệnh nguy hiểm cóthể gây thành dịch do côn trùng tiết túc đóng vaitrò trung gian truyền bệnh truyền nhiễm chongười.Bọ chét (chấy, rận) truyền bệnh dịch hạch(Yersinia pestics) Bệnh dịch hạch gặp ở một số tỉnh của nước ta thuộc vùng Tây Nguyên, bệnh có liên quan đến ổ chứa (loài gặm nhấm) và môi giới trung gian truyền bệnh là bọ chét,Tổn thương do rận.dịch hạch. Ổ chứa vi khuẩn dịch hạch là cácloài gặm nhấm hoang dã như thỏ, chuột. Bọ chét,đặc biệt là bọ chét chuột (Xenopsyella chéopis) kýsinh trên các loại gặm nhấm (hút máu của loài gặmnhấm để sống và phát triển). Khi loài gặm nhấm bịbệnh dịch hạch sẽ có hai hiện tượng xảy ra: Hiệntượng đầu tiên là chuột sốt và sau đó là chuột sẽchết. Cả hai hiện tượng đó đều làm cho thân nhiệtcủa chuột thay đổi. Đặc điểm nổi bật của bọ chétchuột là khi thân nhiệt của chuột thay đổi (nhiệt độtăng hay giảm) thì chúng sẽ rời vật chủ đó để đi tìmvật chủ khác và khi đến vật chủ khác chúng lại hútmáu, qua việc hút máu chúng sẽ truyền bệnh dịchhạch vật chủ khác. Khi bọ chét đến hút máu ngườimà trong dạ dày, thực quản của chúng có vi khuẩndịch hạch thì chúng sẽ truyền vi khuẩn dịch hạch chongười và hậu quả là người mắc bệnh dịch hạch.Làm thế nào để vi khuẩn dịch hạch từ loài gặmnhấm truyền được cho người?Khi bọ chét hút máu loài gặm nhấm có mang vikhuẩn dịch hạch (vật chủ), vi khuẩn dịch hạch sẽ vàothực quản và dạ dày của bọ chét. Tại đây, vi khuẩndịch hạch sẽ nhân lên rất nhiều và làm tắc thực quảncũng như làm đầy dạ dày bọ chét, mặc dù dạ dày bọchét đầy vi khuẩn nhưng vẫn rất đói vì không tiêuhóa được vi khuẩn. Muốn hút được máu của vật chủ,bọ chét phải nôn các vi khuẩn ra và tiếp tục cắn vậtchủ để hút máu. Qua vết cắn, vi khuẩn dịch hạch sẽchui vào hệ thống tuần hoàn rồi gây nên bệnh. Nếulà người bị bọ chét mang vi khuẩn dịch hạch cắn thìsẽ mắc bệnh, có thể là bị bệnh nhiễm khuẩn huyếtngay từ đầu hoặc vi khuẩn theo hệ tuần hoàn đến cáccơ quan khác gây bệnh (viêm phổi, viêm hạch, viêmnão...). Bệnh dịch hạch còn do một vài loại tiết túcnữa làm lây bệnh dịch hạch từ người mắc bệnh dịchhạch cho người lành, đó là chấy và rận. Khi mộtngười mắc bệnh dịch hạch nếu bọ chét chuột hútmáu người đó hoặc trên người đó có chấy, rận thìchúng cũng hút máu và khi sang cơ thể khác hútmáu thì chúng cũng truyền bệnh dịch hạch tương tựnhư bệnh từ loài gặm nhấm truyền cho người.Mò, ve, rận truyền bệnh sốtphát ban Tổn thương da nhiễm doBệnh sốt phát ban do vi khuẩn rickettsia.Rickettsia là thủ phạm môi giớitrung gian truyền bệnh là mò, ve, rận.Trong các bệnh gây ra bởi Rickettsia thì có một loạithường gây nên bệnh sốt mò hay còn gọi là bệnh sốtphát ban rừng rú do mò đỏ làm môi giới trung giantruyền bệnh. Tác nhân gây bệnh chính là vi khuẩn cótên là R.Tsutsugamushi. Ổ chứa loại vi khuẩn này làđộng vật hoang dã, gặm nhấm (chuột, thỏ), chim, gà,lợn, chó.Bệnh sốt mò là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính cóđặc điểm là bệnh khởi phát rất đột ngột. Đầu tiên làsốt cao, đau đầu, chóng mặt, kém ăn, mất ngủ vàkèm theo là nổi ban. Ban có màu đỏ xuất hiện vàocuối tuần thứ nhất của bệnh. Ban chỉ tồn tại vài ngàyhoặc có khi hàng tuần tùy theo độc lực của loại vikhuẩn. Đặc điểm của ban là kiểu dát sần, ít khi xuấthuyết. Ban thường xuất hiện đầu tiên ở ngực, bụngsau đó lan ra toàn thân và các chi, rất hiếm thấy banmọc ở mặt, gan bàn chân, bàn tay. Đặc điểm của sốtthường là sau một cơn rét run và kéo dài từ 2-3 tuầnlễ. Một đặc điểm nữa cần lưu ý là nơi bị mò đỏ đốtthường tạo thành vết loét. Vết loét này thường khôngngứa, vị trí của vết đốt hay ở hõm nách, cánh tay,bắp chân hoặc có thể có ở thân mình, đùi, bìu.Cần làm gì để phòng tránh lây truyền các bệnhtrênTiêu diệt vật chủ trung gian truyền bệnh bằng cácbiện pháp dân gian như xua, đuổi hoặc phun hóachất diệt côn trùng, tiết túc. Nhà ở phải thông thoángđể hạn chế chỗ ẩn náu của chúng. Những người đirừng, trồng rừng, bộ đội biên phòng cần có giầy, tấtcao cổ hoặc dùng một số dầu như dầu gió, cao saovàng, thuốc DEF... bôi vào vùng hở của chân, tay đểtránh mò, ve, bọ chét đốt. Đối với bệnh dịch hạchcần có kế hoạch tiêu diệt chuột bằng nuôi mèo, bẫychuột, thuốc chuột, keo dính chuột... Bên cạnh đó,mỗi người cần vệ sinh cá nhân sạch sẽ không để cóchấy, rận; không cho trẻ chơi với gà, chim, chó cómò đỏ. Đối với bệnh dịch hạch thể phổi, thể nhiễmkhuẩn huyết vì thể này rất dễ trở thành thể viêmphổi, cần cách ly bệnh nhân tuyệt đối. ...