Bệnh lý võng mạc ở trẻ sinh non, nhẹ cân

Hầu hết các trẻ sinh non, nhẹ cân đều mắc bệnh lý về võng mạc. Nhìn bề ngoài, mắt của trẻ không có biểu hiện gì đặc biệt nhưng nếu không được khám sàng lọc trong vòng 3-4 tuần sau sinh thì trẻ có nguy cơ bị mù vĩnh viễn rất cao.Có phải tất cả trẻ sinh non, nhẹ cân đều mắc bệnh võng mạc?Bệnh võng mạc ở trẻ đẻ non là một bệnh lý thường gặp ở những trẻ đẻ non (tuổi thai khi sinh dưới hoặc bằng 34 tuần), nhẹ cân (từ dưới 2.000g). Nguyên nhân do trong...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh lý võng mạc ở trẻ sinh non, nhẹ cân Nguồn: vietgioitinh.net Bệnh lý võng mạc ở trẻ sinh non, nhẹ cân Hầu hết các trẻ sinh non, nhẹ cân đều mắc bệnh lý về võng mạc. Nhìn bề ngoài, mắtcủa trẻ không có biểu hiện gì đặc biệt nhưng nếu không được khám sàng lọc trong vòng 3-4tuần sau sinh thì trẻ có nguy cơ bị mù vĩnh viễn rất cao. Có phải tất cả trẻ sinh non, nhẹ cân đều mắc bệnh võng mạc? Bệnh võng mạc ở trẻ đẻ non là một bệnh lý thường gặp ở những trẻ đẻ non (tuổi thaikhi sinh dưới hoặc bằng 34 tuần), nhẹ cân (từ dưới 2.000g). Nguyên nhân do trong quá trìnhphát triển của thai nhi, mạch máu ở võng mạc bắt đầu từ phần trung tâm phía sau (đáy mắt)phát triển dần về phía trước và kết thúc khi thai đủ tháng. Đối với trẻ sinh non, quá trình nàychưa hoàn thành nên rất dễ mắc bệnh lý võng mạc. Trong giai đoạn đầu, khi mạch máu khôngphát triển sẽ hình thành đường ranh giới giữa các mạch máu phía sau và vùng vô mạch phíatrước võng mạc. Dần dần đường ranh giới này dày lên, đến giai đoạn sau xuất hiện tình trạngtăng sinh xơ, tăng sinh tân mạch, nếu không được phát hiện quá trình này sẽ nặng lên gây bócmàng võng mạc và trẻ sẽ bị mù, không thể điều trị được. Tuy nhiên, không phải tất cả các trẻsinh non đều mắc bệnh lý về võng mạc. Những trẻ sinh non nhưng sau khi sinh, nếu các mạchmáu tiếp tục phát triển bình thường thì trẻ không mắc bệnh, trẻ chỉ mắc bệnh nếu các mạchmáu phát triển một cách bất thường. Nhất là trẻ sinh non bị suy hô hấp, phải thở ôxy nhiều, trẻbị viêm phổi hay thiếu máu thì càng dễ mắc bệnh và bệnh càng nặng. Khám sàng lọc bệnh lý võng mạc kịp thời giúp giảm biến chứng cho trẻ. Bệnh lý võng mạc ở trẻ sinh non có điều trị khỏi hẳn không? Hiện nay, tùy thuộc vào tình trạng bệnh của võng mạc, có hai phương pháp điều trịchủ yếu bằng lạnh đông và laser sẽ giúp trẻ sinh non tránh được nguy cơ mù cả hai mắt. TS.Nguyễn Xuân Tịnh cũng cho biết, với sự hỗ trợ của Tổ chức Orbis- Hoa Kỳ thì mỗi năm ởnước ta đã khám sàng lọc cho khoảng 1.000 trẻ sinh non, nhẹ cân. Những trường hợp này khiđược điều trị bằng laser hay lạnh đông sẽ làm ngừng quá trình chất tiết tạo ra tân mạch làmcho xơ và tân mạch tiêu đi, không tiến triển sang giai đoạn bong võng mạc, giúp trẻ có thểnhìn thấy ánh sáng khi lớn lên. Thời gian điều trị tùy theo mức độ nặng nhẹ của bệnh nhưngcó thể kéo dài từ 30 phút đến 1-2 giờ đồng hồ. Sau khi điều trị, nếu bệnh thoái triển thì trẻ chỉcần theo dõi, nếu bệnh vẫn phát triển thì trẻ phải được điều trị bổ sung. Tỷ lệ điều trị thànhcông đến nay là 80%, 20% thất bại do bệnh quá nặng. Trên thế giới, những trường hợp bệnhnặng này có thể được điều trị bằng thuốc nhưng phương pháp này hiện chưa được sử dụng tạiViệt Nam. Làm thế nào để phòng bệnh võng mạc cho trẻ sinh non? Nguyên nhân gây ra bệnh đến nay vẫn chưa được làm sáng tỏ nên biện pháp phòngbệnh hữu hiệu nhất theo khuyến cáo của các bác sĩ là quản lý thai nghén thật tốt, cụ thể làchăm sóc dinh dưỡng đầy đủ, khám thai định kỳ nhằm hạn chế sinh non. Nếu khi đã sinh nonmà trẻ nhẹ cân thì được khám sàng lọc bệnh lý võng mạc kịp thời, không chủ quan khi thấymắt trẻ có vẻ ngoài bình thường để tránh biến chứng nặng nề có thể xảy ra. Hiện nay, việc sàng lọc bệnh võng mạc ở trẻ sinh non, nhẹ cân được thực hiện tại cácđơn vị: Bệnh viện Bảo vệ bà mẹ và trẻ em, Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai,Bệnh viện Mắt Trung ương, Bệnh viện Mắt – TP. Hồ Chí Minh, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội vàhoàn toàn miễn phí. Cách phát hiện bệnh lý võng mạc ở trẻ sinh non Theo TS. Nguyễn Xuân Tịnh- người thực hiện khám sàng lọc bệnh lý võng mạc trẻ đẻnon đầu tiên ở Việt Nam thì nhiều cháu bé được phát hiện bệnh lý võng mạc tại gia đình khingười nhà thấy mắt trẻ phản xạ kém với ánh sáng, nhưng những trường hợp này khi đến khámtại chuyên khoa mắt thì bệnh đã ở giai đoạn muộn, mắt trẻ đã bị mù hoàn toàn, không thể canthiệp được. Do vậy, ngay cả khi trẻ còn đang được điều trị trong khoa sơ sinh vẫn được khámđể phát hiện bệnh bởi bệnh được phát hiện càng sớm thì các biện pháp điều trị càng đạt hiệuquả cao. Bác sĩ chuyên khoa mắt sẽ sử dụng những dụng cụ, máy móc chuyên dụng để khámđáy mắt cho trẻ như soi đáy mắt gián tiêp... để phát hiện bệnh ở những giai đoạn khác nhauvà có biện pháp điều trị thích hợp. Thông thường, nếu ở lần khám đầu tiên mà chưa thấy bệnhhoặc bệnh còn nhẹ thì trẻ sẽ được hẹn khám lại hai tuần một lần cho tới khi trẻ được 40-42tuần tuổi (tính từ ngày thụ thai) hoặc tới khi các mạch máu ở võng mạc phát triển một cáchđầy đủ. Nếu khi khám mà thấy bệnh đã ở vào giai đoạn nặng hơn thì trẻ có thể sẽ phải đượckhám lại sau một tuần, thậm chí sau 2-3 ngày, có khi cần phải được điều trị ngay. ...