Bệnh viêm màng não do não mô cầu

Theo Cục Y tế dự phòng, tại Việt Nam, giai đoạn từ năm 2001-2011, trung bình ghi nhận 650 trường hợp mắc bệnh viêm màng não do não mô cầu mỗi năm, chủ yếu ở các tỉnh khu vực miền Bắc. Bệnh có xu hướng giảm từ năm 2006 đến nay (năm 2011 ghi nhận 305 trường hợp mắc và 4 trường hợp tử vong). Các ca bệnh xảy ra chủ yếu vào mùa xuân. Bệnh có thể lây từ người sang người qua nước bọt nên có thể gây thành dịch, nhất là trong các nhà trẻ, gia đình,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh viêm màng não do não mô cầuBệnh viêm màng não do não mô cầuTheo Cục Y tế dự phòng, tại Việt Nam, giai đoạn từ năm 2001-2011, trungbình ghi nhận 650 trường hợp mắc bệnh viêm màng não do não mô cầu mỗinăm, chủ yếu ở các tỉnh khu vực miền Bắc. Bệnh có xu hướng giảm từ năm2006 đ ến nay (năm 2011 ghi nhận 305 trường hợp mắc và 4 trường hợp tửvong). Các ca bệnh xảy ra chủ yếu vào mùa xuân. Bệnh có thể lây từ ngườisang người qua nước bọt nên có thể gây thành dịch, nhất là trong các nhà trẻ,gia đình, khu phố. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc hiểu hơn về căn bệnhnày cũng như có biện pháp thiết thực, chủ động phòng bệnh cho bản thân vàgia đình.Đặc điểm vi khuẩn và bệnh dịchNão mô cầu có tên khoa học là Neisseria meningitidis, là song cầu hình hạt càphê nằm trong tế bào. Vi khuẩn dễ bị diệt bởi: nhiệt độ 50oC trong 5 phút,100oC chỉ trong 30 giây, các thuốc khử khuẩn thông thường đều dễ diệt vikhuẩn. Các nhóm vi khuẩn gây bệnh thường gặp là A, B, C, Y, W135, trongđó châu Âu và Việt Nam thường gặp A, B, C; Hoa Kỳ hay gặp B, C. Nguồnbệnh duy nhất là người: bệnh nhân hoặc người lành mang vi khuẩn khôngtriệu chứng.Theo một nghiên cứu, có đến 40% người lớn mang não mô cầu trong khoangmũi họng, nhưng chỉ có một số ít người bị bệnh. Bệnh được truyền qua cáchạt nước bọt. Biểu hiện bệnh có thể là nhiễm khuẩn huyết não mô cầu (là mộtthể chớp nhoáng của nhiễm khuẩn máu mà không có viêm màng não) hoặcnhiễm khuẩn huyết và viêm màng não, viêm màng não mủ là chủ yếu, có thểgặp nhiễm khuẩn huyết não mô cầu mạn tính tái phát với sốt, nổi ban và viêmkhớp. Cấu trúc màng não.Biểu hiện lâm sàngSau khi não mô cầu xâm nhiễm vào cơ thể, thời gian ủ bệnh từ 1-10 ngày,thường gặp 5 -7 ngày. Bệnh biểu hiện rất đa dạng với nhiều thể bệnh: viêmmũi họng, nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não, tổn thương ở nhiều cơ quan.Thường gặp các thể bệnh như sau:Thể viêm mũi họng: bệnh nhân sốt 38-39oC, kéo dài 1-7 ngày, đau đầu, ráthọng, chảy nước mũi. Khám thấy xung huyết niêm mạc mũi, họng có khi phủmột lớp mủ. Xét nghiệm thấy bạch cầu đa nhân trung tính tăng.Thể nhiễm khuẩn huyết: bệnh nhân sốt cao đột ngột 40-41 oC, sốt liên tục hoặcsốt dao động mạnh kèm theo những cơn rét run; đau đầu, đau mỏi cơ khớptoàn thân. Ban xuất huyết xuất hiện sớm khoảng 5-15 giờ sau khi phát bệnhho ặc muộn hơn sau vài ngày. Các ban xuất huyết thường xuất hiện trước tiênở chi d ưới và các điểm tì đè, gặp trong hầu hết mọi trường hợp. Xuất huyết cóthể thay đổi, từ kích thước bằng đầu kim đến mảng xuất huyết lớn, thậm chítừng vùng xuất huyết hoại tử da làm bong da, bì tổ chức dưới sâu. Gan láchto. Huyết áp càng những ngày sau càng giảm rõ, có thể tụt huyết áp nếu bịsốc.Thể viêm màng não: thường xảy ra sau viêm mũi họng, nhiễm khuẩn huyếtho ặc khởi phát đã là triệu chứng của viêm màng não. Bệnh nhân cũng bị sốtđột ngột 39-40 oC, mệt mỏi, đau đầu nhiều, nôn vọt. Bệnh nhân nhanh chóngbị lú lẫn, hoảng loạn, co giật và hôn mê. Khám thực thể thấy cứng gáy, cứngcổ điển hình với dấu hiệu Kernig (đau khoeo làm chân co lại khi nâng thẳng 2chân lên một góc 90oC so với thân) và dấu hiệu Brudzinski (đầu gối co lại khinâng cổ cao lên khỏi mặt giường).Trẻ em và người già có thể bị bệnh viêm màng não do não mô cầu nhưngtriệu chứng không điển hình, không sốt, không cứng cổ. Vi khuẩn não mô cầu có hình hạt cà phê.Khó nhận biết sớm bệnh viêm não mô cầuRất khó có dấu hiệu sớm để nhận biết bệnh viêm não mô cầu bởi các triệuchứng giống các trường hợp nhiễm vi khuẩn khác với biểu hiện đau họng, đaumỏi người. Nếu diễn tiến nặng hơn, b ệnh gây biến chứng viêm não mô cầuthể viêm não mủ thì biểu hiện giống như những ca viêm não mủ bình thườngkhác, gồm các triệu chứng: sốt, đau hôn mê.Còn khi vi khuẩn não mô cầu gây biến chứng nhiễm khuẩn huyết, người bệnhcó biểu hiện ban hoại tử dưới da.Điều trịCần dùng ngay kháng sinh sau cấy máu, trước cả khi chọc sống lưng. Thuốcđược khuyên dùng là penicillin G, ampicillin, lincocin, oxacilin,cephalosporin thế hệ 3, thời gian điều trị là 7-10 ngày. Để giúp penicillinthấm vào màng não tốt hơn, có thể dùng thêm cafein. Nếu bệnh nhân dị ứngvới penicillin hoặc nghi ngờ có viêm màng não do H.influenzae hoặc các vikhuẩn gram âm khác thì có thể dùng ceftriaxon. Thuốc điều trị hỗ trợ timmạch, truyền dịch giải độc và điều chỉnh điện giải. Nếu bệnh nhân nặng và códấu hiệu tăng áp lực nội sọ rõ rệt thì có thể dùng corticoid trong một vài ngàyđầu.Đ ể tránh lây lan (qua đường hô hấp), cần đeo khẩu trang khi đi ngoài đường,hạn chế chỗ đông người, giữ gìn vệ sinh sạch sẽ và ăn uống tốt để nâng caosức đề kháng.Đ ể phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu, tránh lây lan trong cộng đồng,Cục Y tế dự phòng khuyến cáo mạnh mẽ người dân thực hiện tốt một số biệnpháp sau:- Thực hiện tốt vệ sinh cá nhân: thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, súcmiệng, họng bằng các dung dịch sát khuẩn mũi họng thông thường.- Thực hiện ...