Bệnh Viêm phổi ở trẻ em

Viêm phổi là tình trạng vi khuẩn hoặc virut gây viêm nhu mô phổi với các thể lâm sàng như: Viêm phế quản phổi; viêm phổi thuỳ; viêm phế quản và áp xe phổi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hằng năm có đến 15 triệu trẻ em dưới 5 tuổi tử vong, trong đó nguyên nhân hàng đầu là viêm phổi (chiếm tới 35%), kế đến là tiêu chảy (22%). Ở nước ta, tỷ lệ tử vong trẻ em hàng đầu cũng là viêm phổi, chiếm 33% tổng số tử vong do mọi nguyên nhân. Đặc điểm giải...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bệnh Viêm phổi ở trẻ emViêm phổi ở trẻ emViêm phổi là tình trạng vi khuẩn hoặc virut gây viêm nhu mô phổi với các thểlâm sàng như: Viêm phế quản phổi; viêm phổi thuỳ; viêm phế quản và áp xephổi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hằng năm có đến 15 triệu trẻ em dưới 5tuổi tử vong, trong đó nguyên nhân hàng đầu là viêm phổi (chiếm tới 35%),kế đến là tiêu chảy (22%). Ở nước ta, tỷ lệ tử vong trẻ em hàng đầu cũng làviêm phổi, chiếm 33% tổng số tử vong do mọi nguyên nhân.Đặc điểm giải phẫu sinh lý và bệnh lý bộ máy hô hấp trẻ emỞ trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đường hô hấp hẹp nên sức cản hô hấp cao, mao mạchlớp dưới niêm mạc nhiều nên khi viêm dễ phù nề, nhiều xuất tiết dẫn đến tắchẹp. Đ ường hô hấp ở trẻ ngắn nên khi viêm dễ lan toả rộng và lan xa nhanh vìthế bệnh diễn tiến nhanh và nặng. Mặt khác, do phế nang ít về số lượng nênkhi thở, hầu hết phế nang đều hoạt động. Trong khi đó, do nhu cầu oxygen/kgcủa trẻ em cao hơn so với người lớn. Khi bình thường nhịp thở của trẻ em đãcao hơn người lớn, và khi b ị viêm phế nang, để bù trừ, cơ thể trẻ phải tăngnhịp thở nhiều hơn nữa, nếu tình trạng này kéo dài mãi, sẽ làm cho trẻ bị kiệtsức, suy hô hấp và ngưng thở, nhất là trẻ dưới 1 tuổi.Các cơ hô hấp yếu, xương sườn mềm và sắp xếp nằm ngang nên sự giãn thểtích lồng ngực ra phía trước và phía trên không đáng kể, trẻ thở chủ yếu bằngcơ hoành. Trung tâm điều ho à hô hấp còn non kém nên trẻ sơ sinh có cơnngưng thở tự nhiên và trẻ dưới 6 tuổi dễ bị ức chế bởi một số thuốc như thuốcan thần, thuốc ngủ, thuốc ho, thuốc gây mê, á phiện … Ở trẻ lớn trên 5 tuổi,khả năng bị nhiễm trùng phổi giảm nhiều, nếu có thì sự lan toả không caoho ặc khu trú ở phân thuỳ hoặc ở thuỳ phổi. Các biến chứng ngưng thở, suy hôhấp cũng ít gặp. Tỉ lệ nhập viện do suy hô hấp ở lứa tuổi này trở đi cũng giảmhẳn. Hình ảnh mô tả bệnh viêm phế quản phổi ở trẻ em.Nguyên nhân và điều kiện thuận lợiTrẻ càng nhỏ càng d ễ mắc và b ệnh càng nặng, thời tiết nóng lạnh, giao mùa,trẻ đẻ non yếu, suy dinh dưỡng, bị dị tật (hở hàm ếch, tim bẩm sinh, hộichứng Down…), điều kiện vệ sinh, điều kiện môi trường xấu (khói, khóithuốc lá, bụi, khí độc, nhà ở tối tăm chật hẹp…), môi trường đông đúc, chậtchội dễ lây nhiễm (nhà trẻ, trường học, gia đình…) là đ iều kiện thuận lợi phátsinh bệnh viêm phổi.Do virus: Đây là nguyên nhân chính gây viêm phổi trẻ em (80-85%), lâybằng các hạt chất tiết từ đường hô hấp của người bệnh hoặc lây do tiếp xúctrực tiếp. Đứng hàng đầu là virus đường hô hấp như virus hô hấp hợp bào(RSV), á cúm, cúm… với đặc điểm lây lan nhanh theo đường hô hấp có thểthành dịch, xảy ra theo mùa.Do vi khuẩn: Nhìn chung, vi khuẩn gây viêm phổi trẻ dưới 6 tuổi theo thứ tựthường gặp là: S. pneumoniae, Hemophilus influenzae, S. Aureus…Ngoài ra viêm phổi có thể gặp do hít sặc thức ăn, chất nôn, hóa chất, dầuhôi… Viêm phổi nặng thường có suy hô hấp độ II, III, hội chứng nhiễm trùngnặng, hội chứng nhiễm độc.Trẻ càng nhỏ càng d ễ mắc và b ệnh càng nặng, thời tiết nóng lạnh, giao mùa,trẻ đẻ non yếu, suy dinh dưỡng, bị dị tật (hở hàm ếch, tim bẩm sinh, hộichứng Down…), điều kiện vệ sinh, điều kiện môi trường xấu (khói, khóithuốc lá, bụi, khí độc, nhà ở tối tăm chật hẹp…), môi trường đông đúc, chậtchội dễ lây nhiễm (nhà trẻ, trường học, gia đình…) là đ iều kiện thuận lợi phátsinh bệnh viêm phổi.Biểu hiện bệnhỞ giai đoạn khởi phát bệnh biểu hiện với triệu chứng nhiễm trùng hô hấp baogồm: sổ mũi, nghẹt mũi, ho khan, sốt, giảm bú, mệt mỏi, giảm hoạt động,quấy khóc. Trẻ có thể rối loạn tiêu hoá như: nôn, ọc sữa, chướng bụng tiêuchảy. Tại phổi có thể chưa phát hiện triệu chứng gì đặc biệt.Ở giai đoạn toàn phát, triệu chứng hô hấp với các biểu hiện: Ho, ban đầu hokhan, sau có đờm, trẻ nhỏ hoặc trẻ yếu có khi không ho hoặc ho ít.D ấu hiệu thở nhanh: trẻ dưới 2 tháng thở ≥ 60 lần/phút, từ 2 tháng đến 1 tuổi≥ 50 lần/phút, từ 1 tuổi đến 5 tuổi ≥ 40 lần/phút. Đây là phản ứng bù trừ, cơthể tăng nhịp thở và không thể tăng mãi; nếu không điều trị kịp thời và đúngmức, bệnh không cải thiện, trẻ sẽ suy hô hấp, kiệt sức, nhịp thở chậm lại vàngưng thở. Các triệu chứng về hô hấp là rất có giá trị chẩn đoán, nhưng nhiềukhi lại biểu hiện không rõ ràng ở trẻ nhỏ.N ếu trẻ có các dấu hiệu tím tái da niêm, rút lõm lồng ngực, co kéo cơ liênsườn, rút lõm hõm trên ức, phập phồng cánh mũi, thở rên… là những biểuhiện bệnh nặng.Ngoài ra còn có những biểu hiện đi khác đi kèm như: Viêm cơ, nhọt da, viêmxương, viêm tai giữa, viêm amidan, viêm thanh thiệt, viêm màng ngoài tim…Viêm phổi trẻ em, không nhất thiết chờ kết quả cận lâm sàng, nếu được chẩnđoán và điều trị sớm thì diễn tiến thường tốt và khỏi bệnh sau 7-10 ngày. Nếutrẻ đến muộn hoặc điều trị không đúng mức, nhất là trẻ dưới 12 tháng, thì tỷlệ tử vong sẽ rất cao.Chẩn đoánĐối với trẻ dưới 2 tháng, chỉ cần thở nhanh hoặc rút lõm lồng ngực sâu, hoặcnếu trẻ có một trong các dấu hiệu thở rên, cánh m ũi phập phồng, bỏ bú, nôntất cả mọi thứ, co giật, ngủ li bì khó đ ánh thức, sốt, hạ thân nhiệt…, là trẻ cókhả năng nhiễm khuẩn nặng, trong đó có viêm phổi nặng. Trẻ ho hoặc khóthở, có nhịp thở nhanh là trẻ bị viêm phổi mặc dù không có dấu hiệu nguyhiểm toàn thân, còn nếu không có dấu hiệu thở nhanh là trẻ không bị viêmphổi.Khi trẻ có biểu hiện viêm phổi nặng hoặc bệnh rất nặng, rất cần được điều trịnội trú tại bệnh viện. Đa số trẻ em viêm phổi không xác định được tác nhângây bệnh, vì vậy trong thực tế không cần chờ kết quả cận lâm sàng mới bắtđầu điều trị. Khám cho bệnh nhi viêm phổi.Điều trị viêm phổiN ếu trẻ chưa được điều trị kháng sinh thì kháng sinh ban đầu được chọn là 1trong 2 lo ại:Amoxicillin, uống, dùng trong 5 ngày, hoặc Trimethroprim-Sulfamethoxazol,uống, dùng trong 5 ngày. Hẹn khám lại ngay bất cứ lúc nào khi trẻ có dấuhiệu nguy hiểm toàn thân hoặc thở nhanh hơn mệt hơn hoặc bệnh nặng hơn,nếu không có diễn biến gì đặc biệt có thể khám lại sau 2 ngày điều trị. ...