Biện pháp rèn luyện kĩ năng tự học cho học sinh trong môn Giáo dục công dân ở trường trung học phổ thông

Kĩ năng tự học là một trong những nội dung giáo dục quan trọng trong nhà trường ở bất cứ cấp học nào và trong bất cứ môn khoa học nào. Bài viết này trên cơ sở chỉ ra một số vấn đề chung về tự học đã đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường hoạt động tự học của học sinh trung học phổ thông trong môn Giáo dục công dân.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Biện pháp rèn luyện kĩ năng tự học cho học sinh trong môn Giáo dục công dân ở trường trung học phổ thông BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN KĨ NĂNG TỰ HỌC CHO HỌC SINH TRONG MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGUYỄN VĂN TIẾN Khoa Giáo dục Chính trị Tóm tắt: Kĩ năng tự học là một trong những nội dung giáo dục quan trọng trong nhà trường ở bất cứ cấp học nào và trong bất cứ môn khoa học nào. Nó trở thành một trong những nhân tố quan trọng đảm chất lượng và kết quả học tập của học sinh. Đối với môn Giáo dục công dân, bên cạnh những kĩ năng chung, việc tự học môn khoa học này cũng có một số đặc thù và yêu cầu riêng. Bài viết này trên cơ sở chỉ ra một số vấn đề chung về tự học đã đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường hoạt động tự học của học sinh trnung học phổ thông trong môn Giáo dục công dân. Từ khóa: tự học, kĩ năng tự học, giáo dục công dân1. ĐẶT VẤN ĐỀTheo dòng chảy của thời đại, giáo dục hiện đại phải hướng tới đào tạo những con ngườilao động có kiến thức, sáng tạo và năng lực, tư duy và hoạt động độc lập. Đó cũng chínhlà mục tiêu đào tạo của nhà trường phổ thông trong việc hình thành và phát triển nhâncách cho thế hệ trẻ. Trong bối cảnh ấy, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đặc biệt nhấnmạnh đến việc dạy và học môn Giáo dục công dân (GDCD) ở trường Trung học phổthông (THPT) cần được quan tâm đúng mức và theo tinh thần đổi mới hiện nay. Việcdạy học môn GDCD ở trường THPT không chỉ sử dụng phương pháp truyền thốngthuyết giảng một chiều. Bởi vì, điều đó không đáp ứng được nhu cầu đào tạo ra nhữngcông dân tương lai với đặc trưng là có suy nghĩ và hành động phù hợp với những điềukiện, hoàn cảnh cụ thể thực tiễn cuộc sống. Từ đó, vấn đề phát triển năng lực tự học choHS thông qua môn GDCD ở trường THPT là yêu cầu khách quan tất yếu của nền giáodục hiện đại. Phát triển năng lực tự học cũng chính là phát triển tư duy, sáng tạo, chủđộng, tích cực ở học sinh (HS).2. KĨ NĂNG TỰ HỌC VÀ BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN QUA HỌC TẬP MÔN GDCDỞ TRƯỜNG THPT2.1. Khái quát về năng lực tự họcTự học là một bộ phận của học, nó cũng được hình thành bởi những thao tác, cử chỉ,ngôn ngữ, hành động của người học trong hệ thống tương tác của hoạt động dạy học. Tựhọc phản ánh rõ nhất nhu cầu bức xúc về học tập của người học, phản ánh tính tự giácvà sự nỗ lực của người học, phản ánh năng lực tổ chức và tự điều khiển của người họcnhằm đạt được kết quả trong hoàn cảnh nhất định với cường độ học tập nhất định”. Tựhọc thể hiện bằng cách tự đọc tài liệu giáo khoa, sách báo các loại, nghe radio, truyềnhình, nghe nói chuyện, báo cáo, tham quan bảo tàng, triển lãm, xem phim, kịch, giaoKỷ yếu Hội nghị Khoa học Sinh viên năm học 2016-2017Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế, tháng 12/2016: tr. 256-261BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN KỸ NĂNG TỰ HỌC CHO HỌC SINH... 257tiếp với những người có học, với các chuyên gia và những người hoạt động thực tiễntrong các lĩnh vực khác nhau. Người tự học phải biết cách lựa chọn tài liệu, tìm ranhững điểm chính, điểm quan trọng trong các tài liệu đã đọc, đã nghe, phải biết cách ghichép những điều cần thiết, biết viết tóm tắt và làm đề cương, biết cách tra cứu từ điển vàsách tham khảo, biết cách làm việc trong thư viện,... Tự học đòi hỏi phải có tính độc lập,tự chủ, tự giác và kiên trì cao.Năng lực tự học là năng lực hết sức quan trọng vì tự học là chìa khoá tiến vào thế kỉXXI, một thế kỉ với quan niệm học suốt đời, xã hội học tập; giải pháp khoa học giúpgiải quyết mâu thuẫn giữa khối lượng kiến thức đồ sộ với quỹ thời gian không nhiều khihọc ở nhà trường. Tự học giúp tạo ra tri thức bền vững cho mỗi người bởi lẽ nó là kếtquả của sự hứng thú, sự tìm tòi, nghiên cứu và lựa chọn. Có phương pháp tự học tốt sẽđem lại kết quả học tập cao hơn. Ngay từ khi còn học ở trường THPT, nếu HS rèn luyệntốt năng lực tự học, có khả năng và phương pháp tự học, tự nghiên cứu thì khi lên đếncác bậc học cao hơn như đại học, cao đẳng,.. HS sẽ dễ dàng thích ứng và mang lại kếtquả cao.2.1. Một số biện pháp rèn luyện năng lực tự học cho HS qua môn GDCD ở trườngTHPTNgoài những nội dung và phương pháp chung được trình bày ở trênmỗi môn học, mỗiđối tượng đều có những đặc thù riêng. Và với GV cũng vậy, cũng với những phươngpháp giống nhau nhưng cách sử dụng của mỗi người ở những thời điểm cũng có sự khácnhau. Do vậy, việc tìm ra những cách thức dạy tự học cụ thể cho từng lĩnh vực là côngviệc rất có ý nghĩa.Thực hiện định hướng trên, GV cả nước nói chung, GV giảng dạy GDCD ở các trườngTHPT nói riêng trong những năm qua đã tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy, tìmtòi các biện pháp để phát huy tích cực học tập, tư duy sáng tạo của HS. Tuy nhiên trongthực tế vẫn còn một bộ phận GV chưa “nhập cuộc”, vẫn lên lớp giảng dạy ...