Biết Người Chương 1

Biết Người Dịch giả: Phạm Cao Tùng Phần I - Chương 1 CÁ TÍNH CỦA CON NGƯỜINHỮNG LỢI ÍCH CỦA TÂM LÝ HỌCMột điều hơi lạ, trong việc đào luyện con người, người ta không mấy quan tâm đến
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Biết Người Chương 1 Biết Người Dịch giả: Phạm Cao Tùng Phần I - Chương 1 CÁ TÍNH CỦA CON NGƯỜI NHỮNG LỢI ÍCH CỦA TÂM LÝ HỌCMột điều hơi lạ, trong việc đào luyện con người, người ta không mấy quan tâmđến môn tâm lý học. Trong chương trình học vấn, người ta không đếm xỉa đếnnó hoặc chỉ dạy phớt qua. Có lẽ người ta nghĩ rằng những lớp triết học mà mộtsố ít sinh viên ban trung học có dịp theo đuổi, là những hành lý đầy đủ để họxông pha trên trường đời. Ngoài ra người ta phó thác họ cho đời chỉ dạy.Theo ý kiến một vài nhà giáo dục, chúng ta nhồi nhét vào trí óc của trẻ em quánhiều tri thức. Chúng ta muốn nhào nặn khối óc của chúng trở thành một bộ báchkhoa toàn thư “sống”, nhưng chúng ta quên dạy chúng cái khoa học cốt yếu, quêntrao cho chúng cái chìa khóa có thể mở các cánh cửa: tâm lý học.Ngoại trừ bị giam hãm suốt đời trong một phòng thí nghiệm hoặc trong mộtxưởng máy, chúng ta luôn luôn cần nhờ đến người khác để áp dụng những điềuhiểu biết của mình hoặc đối phó với sự thờ ơ, ghét vơ của họ.Nên chúng ta dốt đặc về tâm lý học, nếu chúng ta không hiểu về những định luậtbất dịch chi phối những thị dục của con người, nếu chúng ta không đặng dẫn dắtbởi những chân lý đã từng thí nghiệm, thì với hiểu biết của chúng ta rất có thểđưa chúng ta tới thất bại. Chúng ta có thể nói không sợ lầm rằng: sự hiểu biếtcủa mọi người có đắc dụng chăng là tùy thuộc sự thấu đáo về tâm lý của họ.Kiến nghiệm và khoa học:Đành rằng, kinh nghiệm của sự đời cũng có thể giúp chúng ta nhận xét để hiểubiết người. Thường gần gũi với người đồng loại, chúng ta có thể phán đoán vềhọ, nếu chúng ta có chút ít khả năng về việc đánh giá con người.Nhưng chúng ta đừng lầm lộn việc áp dụng thực tiễn một khoa học với khảocứu những nguyên tắc của nó. Cái kinh nghiệm chúng ta thâu rút khi chung đụngvới đời có thể hợp thành một phương pháp kinh nghiệm. (Phương pháp kinhnghiệm là phương pháp chỉ được căn cứ vào những kinh nghiệm, không chịu tìmhiểu nguyên do, khác với phương pháp thực nghiệm căn cứ trên những thínghiệm khoa học. Thí dụ Đông y dựa vào phương pháp kinh nghiệm và Tây y saukhi trải qua giai đoạn kinh nghiệm, đã tiến đến giai đoạn thực nghiệm). Dùkhông có ý khinh rẻ phương pháp kinh nghiệm, chúng ta cũng phải nhận thấy nócó lắm bất tiện. Muốn dùng đặng nó chúng ta phải trả một giá khá đắt: phải trảiqua những lỗi lầm, đau thương, phải mất bao nhiêu thời giờ, bao nhiêu cố gắng.Đó là chưa kể muốn áp dụng đặng những kinh nghiệm ấy chúng ta phải có đôichút khả năng thiên nhiên; trái lại, phương pháp thực nghiệm căn cứ trên nhữngnền tảng khoa học có thể giúp ích cho một số đông người có những khả năngtầm thường.Ở ngoài đời, chúng ta đã từng thấy có người văn hóa rất kém (mà chúng tôi đãđặt cho họ cái tên hơi bất công là “những người sơ đẳng”) đã chiếm đặng nhữngđịa vị khả quan trong xã hội. Có nên vì đó mà kết luận rằng văn hóa không cầnthiết để thành công?Có lắm tay ngang thiếu học chuyên môn những cũng cạy cục rất tài để có thể rápnỗi một bộ máy vô tuyến truyền thanh rắc rối. Tuy không biết qua về lý thuyếtnhưng nhờ có mó tay vào thực hành nên họ cũng có thể bàn về “tần số”, về“cuộn xen”, về “máy phát sóng”… một cách khá rành rẽ. Có phải vì thế màchúng ta nên cho rằng muốn học về vô tuyến điện không cần phải học qua phầnlý thuyết? Chắc chắn là không ai sẽ nghĩ như thế, vì ai ai cũng thấy rõ, một tayngang thiếu cơ sở khoa học mà ráp nổi bộ máy truyền thanh ấy, ắt đã mất baonhiêu thì giờ, bao nhiêu dọ dẫm và bao nhiêu nhẫn nại mới có thể đạt đến đích,đó là chưa kể hắn phải có nhiều tài quan sát. Một kỹ sư điện học, trái lại chỉ cầnvài giờ suy nghĩ là có thể ráp xong máy ấy nhờ áp dụng những hiểu biết về lýthuyết mà ông ta đã thu thập được khi học ở trường.Biết người:Bí quyết của thành công, trong đời sống cũng như doanh nghiệp gồm hai chữ“Biết Người”. Ở đây chúng ta không nên hiểu hai chữ “thành công” với cái nghĩahẹp hòi là thâu đoạt được nhiều tiền của, nhiều danh vọng, mà nên hiểu rộng làsự tiến bộ về tri thức cũng như về vật chất, là sự hoàn thành một cách hợp lý cáinhiệm vụ mà đời sống đã vạch cho mình.Một người bán hàng, một thương gia dù sẵn có nhiều khả năng thể chất hoạtđộng tâm thần cũng chưa ắt đã dễ thành công nếu họ thiếu đức mẫn tiệp, thiếuhiểu biết về tâm lý học để có thể gợi sự thèm thuồng của khách hàng.Một kỹ sư khôi nguyên ở trường bách khoa xuất thân rất có thể thất bại trongnhững công trình của mình, nếu họ không biết gì về cá tính của những nhân viênlàm việc dưới tay họ.Một doanh nghiệp có thể suy sụp dù rằng được điều khiển bởi một viên giámđốc có tài, nếu ông ta lầm lỗi trong việc tuyển chọn những nhân viên cần thiếtgiúp ông ta làm tròn nhiệm vụ.Một tay cuộc chê đi chào mời khách hàng bảo hiểm nhân mạng, dù rằng có biếtrõ sự ích ...