Biểu tượng thiên nhiên trong thơ nữ thời kì chống Mỹ _3

Biểu tượng là hình ảnh cảm tính về hiện thực khách quan thể hiện quan niệm thẩm mỹ và tư tưởng của tác giả. Quá trình tạo nghĩa của biểu tượng luôn gắn với những yếu tố như điều kiện hoàn cảnh sống, tâm lý con người, thời đại, lịch sử của cộng đồng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Biểu tượng thiên nhiên trong thơ nữ thời kì chống Mỹ _3Biểu tượng thiên nhiên trong thơ nữ thời kì chống Mỹ Biểu tượng là hình ảnh cảm tính về hiện thực khách quan thể hiện quan niệm thẩmmỹ và tư tưởng của tác giả. Quá trình tạo nghĩa của biểu tượng luôn gắn với những yếu tốnhư điều kiện hoàn cảnh sống, tâm lý con người, thời đại, lịch sử của cộng đồng. Chẳng hạn:biểu tượng con rùa trong văn học dân gian nói lên tính cách nhẫn nhục và thân phận nghèohèn của những con người bị đè nén áp bức trong xã hội cũ. Văn học trung đại lấycây trúc cây tùng là biểu trưng của người quân tử. Trong văn học hiện đại biểu tượng câytre thể hiện đức tính cần cù nhẫn nại, kiên cường và sức sống mãnh liệt của dân tộc ViệtNam. Trong thơ biểu tượng chính là hình ảnh cụ thể giàu cảm xúc, có khả năng biến hoá vàchứa đựng nhiều tầng nghĩa sâu xa. Biểu tượng gắn với cách thức suy luận, cách tư duy, quanniệm nghệ thuật và thái độ thầm mỹ của chủ thể trữ tình. Nghệ sỹ dùng hệ thống biểu tượngnày để phản ánh cuộc sống và tự biểu hiện tâm hồn tính cách của mình trong thơ. Các biểutượng in dấu vào thơ và lưu lại ý nghĩa, tạo vẻ đẹp phong phú cho tác phẩm. Thi sỹ lấy nhữngbiểu tượng thiên nhiên để gửi gắm tâm sự, gợi mở những điều sâu kín của tâm hồn là mộtcách thể hiện lòng mình chân thành nhất. Tuỳ vào quan điểm và thị hiếu thẩm mỹ của mỗithời đại, trào lưu văn học và tâm hồn của người cầm bút mà họ chọn cho mình những biểutượng ưa thích. Thơ nữ chống Mỹ có cách lựa chọn biểu tượng khá độc đáo, vừa mang nétchung của thời đại vừa mang vẻ đẹp riêng khó lẫn. 1. Thiên nhiên trong thơ nữ trước hết là thế giới hoa cỏ. Tràn ngập trong thơ cácchị là vô số các loài hoa. Danh mục các loài hoa được trồng và hiện lên trong thơ nữ cứ nốidài ra mãi nhưng để lại ấn tượng lâu bền nhất không phải hoa huệ, hoa lan, hoa hồng, hoa maimà là hoa doi, hoa chắt chiu, hoa cỏ may, hoa lau, chùm hoa bóng nước, hoa mộc, hoa bưởi,hoa cây ngải đắng, hoa dại, rau muống, hoa sở, hoa sim, hoa mơ... bình dị, thân thuộc, dândã đời thường như cuộc đời, như thân phận bé mọn của người phụ nữ, như đắng cay nghiệtngã và gian nan thử thách đè lên đôi vai mỏng mảnh gầy guộc. Trong thơ Ý Nhi có một biểu tượng của loài cây đắng đót mà đầy ý nghĩa với cuộcsống con người. Đó là hoa lá ngải vàhoa dâu tím thẫm trước hiên nhà mang lại một niềmtin mạnh mẽ của sự sinh tồn. Đó còn là đoá hoa bần vô cùng thân thiếtcủa tôi ơi. Nhà thơnhư đang thốt lên khúc nhạc lòng trước cánh hoa bé bỏng thả hồn xoè trên mép nước. Mộtsắc hoa được chắt chiu từ dải đất hẹp vị bùn mặn chát để dâng cánh hoa mềm còn đọngngấn phù sa (Hoa bần) mang hương cho đời. Và còn đây nữa hoa chạc chìu xanh như thểsắc trời (Ngọn gió với hoa chạc chìu) đang hiển hiện trước mắt người đọc một sắc xanhtràn trề sức sống. Lâm Thị Mỹ Dạ gọi hoa chắt chiu là hoa của mẹ, biểu tượng cho cuộc đời tần tảo vấtvả, nhọc nhằn và đắng cay. Nhữngbông sen trắng bông sen hồng đang nở giữa lòng em hồrộng để nói lời yêu thương ngọt ngào và âu yếm cùng anh. Tronghương cau bồi hồi, hươngổi ngập ngừng đâu đó mang tình em đến bện níu vào tình anh để giăng mắc đan dệt tơ duyên.Đó là tâm hồn, là phẩm chất tinh khiết, trinh trong đẹp đẽ của người phụ nữ Việt Nam. Phan Thị Thanh Nhàn lại xao xuyến bồi hồi trước hương bưởi thơm cho lòng bối rối –một biểu tượng của tình yêu. Chị cũng quặn lòng trước loài hoa Lê ki ma đỏ, một biểu tượngđẹp của con người anh hùng bất khuất khi chị Sáu hồn nhiên cầm trên tay ung dung bước rapháp trường. Đây là tình yêu riêng tư được đặt hài hoà trong tình yêu Tổ quốc, là ý chí củangười phụ nữ trước sự sống còn của dân tộc. Dưới vòm cây lặng lẽ, mong chờ của loài hoa doi trắng một vùng Quảng bá (Hoa doi),Xuân Quỳnh lại đốt lòng cùng câu hỏi yêu em nhiều không anh? Cùng với hoa xoan tímngõ nở giữa buồn thương để tưởng nhớ người mẹ xấu số đã khuất là hoa sim, hoa cúc ngậptràn tuổi thơ. Trong thơ chị còn cả loài hoa cỏ may găm mãi vào ký ức nhà thơ và vương vàotâm trí người đọc. Đọng lại trong đáy mắt người đọc là sắc tím biếc – một sắc màu tình yêu, sự thuỷchung chờ đợi của chùm hoa bóng nước trong thơ Nguyễn Thị Hồng Ngát. Ấn tượng và lạlùng là cánh hoa chạc chìu giăng mắc trong thơ Lê Thị Mây như tay bện níu bàn tay quathời gian, năm tháng vẫn ấm mãi một màu xanh hy vọng. Trước một sắc hoa tâm hồn bao người phải lắng lại và suy tư chiêm nghiệm, Ý Nhithốt lên: Tôi gặp lòng tôi vô cùng xao động Lại bình yên trong sắc hoa bần Đó cũng là một phương thức thể hiện tâm hồn khá đặc sắc trong thơ các chị. Điều đáng nói là các nhà thơ nữ hình như muốn đặc biệt quan tâm đến những loài hoabé bỏng, nhỏ nhoi, yếu đuối, không rực rỡ khoe sắc, không ngạt ngào hương thơm mà dungdị, tự nhiên. Nó được chắt chiu từ hương của đất đai cỗi cằn, sỏi đá hay từ nơi đầm lầy nướcmặn thiếu vị ngọt mỡ màu phù sa. Hoa nở trên đảo cát, h ...