Bộ xương Lưỡng cư (Amphibia)

Bộ xương Lưỡng cư (Amphibia)1. Xương sọ - Sọ ếch không khác nhiều so với cá xương, sọ khớp động với cột sống, sọ não ở dạng sụn, sọ tạng khá phát triển. Hàm trên sơ cấp là sụn khẩu cái vuông, gắn với hộp sọ. Sụn móng hàm không làm nhiệm vụ treo hàm mà tiêu giảm, chuyển vào bên trong hình thành nên xương bàn đạp. Như vây sọ lưỡng cư thuộc kiểu autostin. - Sọ ếch Rana có cấu tạo như sau:+ Sọ não bao gồm những xương gốc sụn sau: Vùng chẩm có xương bên chẩm,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bộ xương Lưỡng cư (Amphibia) Bộ xương Lưỡng cư (Amphibia)1. Xương sọ- Sọ ếch không khác nhiều so với cáxương, sọ khớp động với cột sống, sọnão ở dạng sụn, sọ tạng khá phát triển.Hàm trên sơ cấp là sụn khẩu cái vuông,gắn với hộp sọ. Sụn móng hàm khônglàm nhiệm vụ treo hàm mà tiêu giảm,chuyển vào bên trong hình thành nênxương bàn đạp. Như vây sọ lưỡng cưthuộc kiểu autostin.- Sọ ếch Rana có cấu tạo như sau:+ Sọ não bao gồm những xương gốc sụnsau: Vùng chẩm có xương bên chẩm, có2 lồi cầu chẩm khớp sọ với đốt sống cổ.Vùng tai có một đôi xương trước tai vàxương vảy. Vùng mặt có một xươngbướm sàng. Vùng mũi còn là sụn, có đôixương trán đỉnh và xương mũi ở nóc sọ.Vùng đáy có một xương bên bướm lớnhình chữ thập nằm ở đáy sọ, phía trướccó xương lá mía, có răng lá mía.+ Sọ tạng: Nằm ở đáy sọ có 2 xươngkhẩu cái hình que và 2 xương cánh. Sụnkhẩu cái vuông là chất sụn, gắn với hộpsọ bằng đầu trước và đầu sau. Đây làkiểu treo hàm autostin. Hàm trên có xương trước hàm và xương hàm trên, sau đó là xương vuông gò má có đầutrước nối với xương hàm trên, đầu saunối với sụn khẩu cái vuông, làm thànhcung thái dương dưới cạnh miệng. Hàmdưới chủ yếu gồm sụn Mecken, bên ngoài có xương răng nằm phía trước và xương góc nằm phía sau. Hàmdưới khớp với hàm trên bởi xươngvuông.Cung móng: Phần trên là sụn móng hàm,hình thành xương tai nhỏ (xương bànđạp), đầu ngoài tiếp xúc với màng nhĩ,đầu trong tiếp với tai trong làm nhiệm vụdẫn truyền âm thanh. Phía dưới cungmóng và cung mang đầu tiên hình thànhxương móng, có thân là sụn và 2 đôi sừng. Đôi sừng trước là sụn, đôi sừng sau là hai xương dài, tương ứngvới phần dưới cung mang thứ IV. Đángchú ý là sọ ếch có xương vuông chuyểnsang bên nên có sọ rộng và dẹt, liên quanđến cơ chế hô hấp bằng nuốt không khí(hình 18.2).2. Cột sốngChia làm 4 phần là cổ, thân, chậu vàđuôi:- Phần cổ chỉ có 1 đốt sống với 2 diệnkhớp với 2 lồi cầu chẩm của sọ, nên sọchỉ chuyển động theo chiều lên xuống.- Phần thân gồm nhiều đốt sống: Ở lưỡngcư không đuôi, số lượng đốt sống thân ítnhất là 7 - 8 đốt, ở lưỡng cư có đuôikhoảng 13 - 62 đốt, Ở lưỡng cư khôngchân số lượng đốt sống đốt sống có thểđến 200 - 300 đốt.Đốt sống lõm hai mặt (amphixen). Sườnchính thức chỉ có ở lưỡng cư không chân(2 đôi ở phần cổ), còn các nhóm khác thìtiêu giảm. Xương mỏ ác lần đầu tiên xuấthiện ở lưỡng cư, tuy vậy chỉ có ở nhómlưỡng cư không đuôi.- Phần chậu chỉ có một đốt sống, có 2 mấu khớp chặt với xương chậu tạothành điểm tựa vững chắc cho đai hông,đồng thời có khớp với 1 hay 2 lồi cầu củatrâm đuôi (đây là đặc điểm chẩn loạiquan trọng).Phần đuôi phát triển ở lưỡng cư có đuôi,còn các nhóm khác số đốt sống thay đổi.3. Xương chiBao gồm các phần sau:- Đai vai: gồm có 3 xương là xương bả,xương quả và xương trước quạ. Chỗ tiếpxúc với 3 xương là ổ khớp xương chitrước. Trên xương trước quạ có xươngđòn, phía trước xương ức là xương trướcức nằm giữa xương quạ và trước quạ. Dothiếu xương sườn nên xương ức củalưỡng cư không gắn với cột sống. Nhưvậy đai vai và xương ức nằm tự do trongkhối cơ ngực. Bộ xương của ếch Rana (theo Hickman)1. x. mũi; 2. x. trán - đỉnh; 3. x. cánh; 4.x. trên bả; 5. Đốt sống chậu; 6. x. ốngchân; 7. x. xựa; 8. x. gót; 9. x. trâm đuôi;10. x. cánh chậu; 11. x. ngồi; 12. x. chàymác; 13. x. đùi; 14. x. cán ức; 15. x. giữaức; 16. Sụn trên quạ; 17. Sụn quạ; 18.Ngón phụ; 19. x. cánh tay; 20. x. quaytrụ; 21. ngón phụ; 22. Các x. cổ tay; 23.các x.cánh tay; 24. x. hàm trên; 25. Baothính giác; 26. x. vảy; 27. x. trước tai;28. x. bên chẩm; 29. x. bên bướm; 30. x.lá mía; 31. x. x. trước hàm; 32. x. đòn;33. x. bả- Đai hông: gồm có 3 phần điển hình làphần chậu, phần ngồi và phần háng. Phầnchậu có 2 xương chậu, có một đầu gắnvới đốt sống chậu, một đầu gắn vớixương ngồi và xương háng làm thành hốkhớp đùi (là đặc điểm của động vật Cóxương sống trên cạn).- Xương chi tự do: Xương chi tự do củalưỡng cư cấu tạo theo kiểu chi 5 ngón,gồm nhiều phần, khớp động với nhau.xương chi tự do khớp động với đai vai vàđai hông. Sơ đồ chung về xương chi tựdo của động vật Có xương sống như sau.Xương chi tự do của lưỡng cư có đuôichi trước chỉ có 4 ngón, giảm số lượngxương cổ tay và cổ chân. Ở lưỡng cưkhông đuôi có sai khác như sau: Xươngtay quay và tay trụ gắn liền với nhau. Cácxương cổ tay cũng gắn liền với nhau. Cácxương đốt ngón không phát triển. Xươngchày và mác của chi sau gắn với nhau.Các xương cổ chân gắn với nhau, có ditích của ngón phụ trước ngón chân 1.Sơ đồ chung về xương chi tự do của động vật Có xương sốngHoàng Vân ...