Bối cảnh quốc tế của cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc Việt Nam năm 1979

Bài viết này phân tích vấn đề từ góc độ quan hệ quốc tế trong hai thập niên 70 và 80 thế kỷ XX nhằm tìm hiểu tác động của mối quan hệ giữa các nước lớn đến tình hình khu vực và đối sách của Việt Nam trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên cương Tổ quốc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bối cảnh quốc tế của cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc Việt Nam năm 1979TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 2 (246) 2019 29 BỐI CẢNH QUỐC TẾ CỦA CUỘC CHIẾN ĐẤU BẢO VỆ BIÊN GIỚI PHÍA BẮC VIỆT NAM NĂM 1979 VŨ DƯƠNG NINH *Bốn mươi năm đã qua kể từ ngày bùng nổ cuộc chiến tranh bảo vệ biên giớiphía Bắc Việt Nam (1979 - 2019). Độ lùi thời gian cho phép nhìn lại sự kiện lịchsử để có sự đánh giá khách quan, từ đó rút ra những kinh nghiệm cần thiết. Bàiviết này phân tích vấn đề từ góc độ quan hệ quốc tế trong hai thập niên 70 và 80thế kỷ XX nhằm tìm hiểu tác động của mối quan hệ giữa các nước lớn đến tìnhhình khu vực và đối sách của Việt Nam trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên cươngTổ quốc.1. CUỘC XUNG ĐỘT VŨ TRANG hai đảng cộng sản, hai quốc gia lớnGIỮA QUÂN ĐỘI HAI NƯỚC XÔ - trong khối xã hội chủ nghĩa. ĐỉnhTRUNG NĂM 1969 VÀ BƯỚC ĐỘT điểm của mâu thuẫn Xô - Trung làPHÁ TRONG MỐI QUAN HỆ TRUNG - cuộc xung đột vũ trang giữa quân độiMỸ NĂM 1972 hai nước ở vùng đảo Damansky/TrânLịch sử thế giới và khu vực trong Bảo kéo dài hơn 6 tháng, từ ngày 2/3thập niên 70 của thế kỷ XX được đến 11/9/1969.phác họa như một bức tranh đầy biến Không chấp nhận vị trí lãnh đạo củađộng, phản ánh cục diện vô cùng Liên Xô trong khối xã hội chủ nghĩaphức tạp trong quan hệ quốc tế. Trật theo thuyết “thế giới hai cực”, ngườitự hai cực và tình trạng chiến tranh đứng đầu Trung Quốc đưa ra luậnlạnh vẫn là nét chủ đạo xuyên suốt thuyết về “ba thế giới”. Theo lập luậnthời gian từ sau Thế chiến 2 đến sự của Mao Trạch Đông, các nướcsụp đổ của chế độ Xô viết (1945 - nghèo, đã từng là thuộc địa và nửa1991). Mâu thuẫn cơ bản chi phối thuộc địa hợp lại thành thế giới thứ ba,toàn cục vẫn là mâu thuẫn giữa hai trong đó có Trung Quốc và đươngchế độ chính trị đối lập nhau - chủ nhiên Trung Quốc phải là nước lãnhnghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản do đạo thế giới này. Quan điểm đó thểhai siêu cường đứng đầu là Liên Xô hiện trong đường lối chính trị của Bắcvà Mỹ. Nhưng từ cuối thập niên 50 Kinh khi coi Liên Xô là kẻ thù và saubắt đầu xuất hiện cuộc tranh luận nội đây là sự cân nhắc mối nguy hiểm củabộ, sau dẫn đến cuộc đối đầu công kẻ thù Xô viết so với Mỹ: “Kẻ địchkhai giữa Liên Xô và Trung Quốc - chính yếu nhất này có trên 2.000km đường biên giới với Trung Quốc,* Đại học Quốc gia Hà Nội. không cách xa Trung Quốc bởi một30 VŨ DƢƠNG NINH – BỐI CẢNH QUỐC TẾ CỦA CUỘC CHIẾN ĐẤU…Thái Bình Dương rộng lớn như nước 2.1. Trận chiến trên vùng biển đảoMỹ xa xôi kia. Do đó cần phải liên kết (1974 và 1988)gây dựng đồng minh với kẻ địch Hiệp định Genève 1954 về Đôngkhông đe dọa trực tiếp tới mình để đối Dương quy định nước Việt Nam tạmphó với kẻ địch đang là mối đe dọa thời bị chia cắt thành hai miền theo vĩtrực tiếp của mình”(1) (Tiêu Thị Mỹ, tuyến 17. Vùng biển phía Nam gồm2016: 350). Cách lập luận đó đã làm các quần đảo Hoàng Sa và Trườngnổi lên hình thái tam giác ba đỉnh Mỹ - Sa thuộc quyền quản lý của ChínhXô - Trung trong quan hệ quốc tế. phủ Việt Nam Cộng hòa. Lợi dụngCuộc gặp gỡ Mao - Nixon ở Bắc Kinh thời gian chuyển giao quyền quản lývà Thông cáo Thượng Hải tháng các quần đảo giữa quân đội Pháp và2/1972 là bước đột phá trong mối quân đội Sài Gòn, quân Trung Quốcquan hệ Trung - Mỹ, qua đó Trung đã chiếm đóng trái phép phía đôngQuốc muốn kéo Mỹ để cùng chống Hoàng Sa, trong đó có 2 đảo lớn làLiên Xô. Mối quan hệ này diễn biến Phú Lâm và Linh Côn: “Năm 1956phức tạp trong suốt thập niên 70, chi nửa phía đông quần đảo Hoàng Sa bịphối tình hình thế giới, nhất là ở khu người Trung Quốc chiếm đóng, có thểvực Đông Á. nói là lén lút nhân lúc quân đội viễnViệt Nam bị kẹt trong mối quan hệ tam chinh Pháp rút khỏi khu vực. Hải quângiác đó. Song giữ vững đường lối đối Nam Việt Nam lúc này còn giữ phầnngoại độc lập tự chủ, tranh thủ tối đa phía Tây” (Monique Chemilier -sự đồng tình và viện trợ quốc tế, Việt Gendreau, 1998: 8). Chính quyền ViệtNam đã kết thúc thành công cuộc hòa Nam Cộng hòa đã nhiều lần ra tuyênđàm Paris và đưa cuộc kháng chiến bố khẳng định chủ quyền của Việtđến thắng lợi cuối cùng. Miền Nam Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sađược giải phóng, đất nước thống nhất, và Trường Sa.chuẩn bị bước vào thời kỳ hòa bình, Tháng 1/1974, Trung Quốc điềuxây dựng. Nhưng thực tiễn cuộc sống nhiều chiến hạm đánh chiếm ...