Bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trong dạy học kiến thức về lực ma sát trượt (Vật lí 10) thông qua phim học tập

Bài viết nghiên cứu nhằm xây dựng được các nội dung phim học tập đáp ứng mục tiêu dạy học trong giai đoạn thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới ở Việt Nam như hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trong dạy học kiến thức về lực ma sát trượt (Vật lí 10) thông qua phim học tập VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt kì 1 tháng 5/2020, tr 143-149 ISSN: 2354-0753 BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC KIẾN THỨC VỀ LỰC MA SÁT TRƯỢT (VẬT LÍ 10) THÔNG QUA PHIM HỌC TẬP Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 1 Đỗ Hương Trà1,+, Trường Trung học phổ thông Bắc Sơn, tỉnh Thái Nguyên 2 Trần Quang Hiệu2 + Tác giả liên hệ ● Email: dhtra@hotmail.com Article History ABSTRACT Received: 08/3/2020 Learning film is one of the teaching aids to use in the classroom. If a learning Accepted: 12/4/2020 film describes the real physical process, it stimulates the learning engine Published: 08/5/2020 through sound and images and also helps learners to identify problems, propose and implement solutions. The paper presents the principles and Keywords procedures for developing a learning film, the role of a learning film, and film learning, problem using a learning film in teaching Sliding Friction Force (Physics 10) to solving capacity, sliding develop problem-solving capacity for students. Therefore, some empirical friction force, students. results are obtained. The initial results show that the learning film supports the problem-solving process and fosters the ability to solve problems for learners. However, the development of learning film contents that meet the teaching objectives in the current implementation of the new general education program in Vietnam needs further studies.1. Mở đầu Đã có nhiều nghiên cứu về phương tiện dạy học, trong đó phương tiện dạy học được coi là bao gồm cácthiết bị kĩ thuật từ đơn giản đến phức tạp, được dùng để hỗ trợ quá trình dạy học, giúp người học lĩnh hội kiếnthức, kĩ năng và kĩ xảo (Lê Dân, 2002). Phim video là một phương tiện dạy học có thể ghi lại hình ảnh tại nhữngđịa điểm, thời điểm xảy ra sự kiện nào đó mà người học không thể quan sát được, sau đó phát lại lúc cần thiết(John W.Bloch và cộng sự, 1996). Phim học tập là những phim video được xây dựng phục vụ dạy học. Đã cómột số nghiên cứu về sử dụng các video clip trong dạy học Vật lí như: Alan Mcpherson và Howard Timms(1988), Đỗ Huân (2001),... với mục tiêu phát huy tính tích cực của học sinh (HS) thông qua các video clip thínghiệm, sử dụng clip thí nghiệm mô phỏng và thí nghiệm ảo. Tuy nhiên, còn thiếu các nghiên cứu sử dụngphim học tập trong việc bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề (NLGQVĐ) của HS. Do vậy, vấn đề đặt ra trongnghiên cứu này là: Làm thế nào để có thể xây dựng phim học tập và sử dụng hiệu quả trong dạy học Vật línhằm bồi dưỡng NLGQVĐ của HS.2. Kết quả nghiên cứu2.1. Sử dụng phim học tập trong dạy học kiến thức về lực ma sát trượt (Vật lí 10) nhằm bồi dưỡng năng lực giảiquyết vấn đề cho học sinh2.1.1. Xây dựng/lựa chọn phim về lực ma sát trượt Khái niệm Phim học tập được hiểu là những phim được xây dựng phục vụ dạy học. Trong phim có chứa đựngnhững hình ảnh và âm thanh liên quan đến bài học và nội dung của hoạt động dạy học. Cấu trúc của phim học tậpcần phù hợp với các hoạt động học tập của người học, phương pháp và mục tiêu dạy học, các yêu cầu sư phạm. Dựa trên việc phân tích những thuận lợi và khó khăn khi học kiến thức về lực ma sát, chúng tôi đã xây dựng vàlựa chọn một số phim học tập như sau: * Phim học tập số 1: Gợi ý phương án thí nghiệm. Để xác định bằng thực nghiệm về việc lực ma sát trượt phụthuộc vào các yếu tố nào và phụ thuộc như thế nào, GV yêu cầu HS dự đoán và cung cấp cho các em dụng cụ thínghiệm để thiết kế thí nghiệm kiểm tra dự đoán. Tuy nhiên, với HS có NLGQVĐ ở mức thấp, phim học tập sẽ đưara gợi ý phương án thí nghiệm. Phim học tập cũng sẽ là phương tiện dạy học hiệu quả trong dạy học theo phươngpháp “Lớp học đảo ngược”, giúp HS tìm hiểu bài học trước khi đến lớp. 143 VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt kì 1 tháng 5/2020, tr 143-149 ISSN: 2354-0753 HS trước khi xem phim sẽ nhận 02 nhiệm vụ: - Mô tả lại thí nghiệm trong phim; - Từ kết quả thí nghiệm, rút rakết luận. Đoạn phim số 1: Lực ma sát trượt không phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc. Trong đoạn phim này, một khối gỗhình hộp chữ nhật có các mặt có diện tích khác nhau nh ...