Bóng đổ (Bóng ngả) Bóng đổ được hiểu là bóng của một vật thể, nó chính là bóng đen theo hình dáng, kích thước của vật thể được nguồn sáng chính (lưu ý là nguồn sáng chính) hắt ra theo hướng chiếu của nguồn sáng. Trong toán học người ta gọi là "hình chiếu", thông thường chúng ta chỉ học hình chiếu vuông góc (góc chiếu bằng 90 độ) mà thôi. Trong khi đó thực tế lại là một số hoàn toàn không biết trước. Bóng đổ đôi khi cũng được gọi là "Bóng ngả"....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bóng đổ, bóng ngả, bóng đối xứng và bóng khối
Bóng đổ - bóng ngả - bóng đối xứng - bóng khối
Bóng đổ (Bóng ngả)
Bóng đổ được hiểu là bóng của một vật thể, nó chính là bóng đen theo hình
dáng, kích thước của vật thể được nguồn sáng chính (lưu ý là nguồn sáng
chính) hắt ra theo hướng chiếu của nguồn sáng. Trong toán học người ta gọi
là hình chiếu, thông thường chúng ta chỉ học hình chiếu vuông góc (góc
chiếu bằng 90 độ) mà thôi. Trong khi đó thực tế lại là một số hoàn toàn
không biết trước. Bóng đổ đôi khi cũng được gọi là Bóng ngả.
Cái hay của bóng đổ là hình dáng của chúng phụ thuộc vào bề mặt nơi
bóng xuất hiện, để đơn giản tôi tạm gọi là mặt đổ bóng: MĐB. MĐB càng
phẳng (mặt có thể nằm hoặc đứng (như bức tường)) thì bóng đen càng in rõ
lên MĐB, nhưng nếu MĐB ghồ ghề, lồi lõm (sa mạc, bãi cát chính là nơi lý
tưởng) thì bóng sẽ thành đường uốn khúc, cong keo theo MĐB. Chúng ta
hay lưu ý là MĐB không chỉ cố định mà nó có thể thay đổi như mặt nước
lúc gợn sóng, có lúc chúng ta pahỉ cố tình tạo sự gợn sóng này, cảnh sắc trở
nên đẹp và có hồn hơn.
Ngoài ra bóng đổ còn phụ thuộc vào các yếu tố sau:
- Cường độ ánh sáng và khoảng cách của nguồn sáng chính: C ường độ càng
mạnh, khoảng cách càng gần bóng càng sẫm, càng sắc cạnh nhưng chi tiết
càng kém rõ. Tuy nhiên, lúc đó tương phản đen trắng càng cao, cảm giác
chói trang càng lớn.
Ngược lại bóng càng mờ nhạt càng cho cảm giác dịu mát.
- Hướng chiếu sáng: Hướng chiếu sáng càng nằm ngang (nguồn sáng chính
là mặt trời thì đó là thời điểm càng gần mặt trời mọc và lặn), bóng đổ càng
dài. Nó sẽ mất khi mà chiếu chủ thể vuông góc với mặt đổ bóng (chiếu đúng
đỉnh đầu)
Bóng đổ thường giúp ích cho việc tôn thêm vẻ đẹp, ý nghĩa của chủ thể bằng
hình dáng và sự tương phản của nó. Có thể nó cũng chính là đối tượng chụp,
để nói lên chủ thể người ta thường gọi là chủ thể gián tiếp
Nhiều nhiếp ảnh gia (nhất là phương Tây) rất ưu thích lấy bóng đổ làm chủ
đề gián tiếp, nhưng trong thực tế của bất kỳ ai cầm máy, việc loại bỏ bóng
đổ cũng không kém phần quan trọng . Các bác nào rình hoa quỳnh nở chắc
biết rồi, ngoài nguồn sáng chính chúng ta phải dùng các nguồn sáng phụ
chiếu vào bóng để loại bỏ bóng đổ.
Thông thường cách để loại bỏ bóng đổ là:
- Dùng nguồn sáng mạnh chiếu vào bóng để xoá đi.
- CHọn vị trí để đẩy lùi hậu cảnh vào bóng tối
- Hậu cảnh xa chủ thể cũng làm cho bóng đổ không rõ nét
Bóng đối xứng chính là kết quả của hiện tượng phản xa ánh sáng xảy ra
trong thiên nhiên - còn được gọi là bóng chiếu hay bóng nước.
Điều kiện để vật thể có bóng chiếu hoàn toàn đối xứng là: mặt nước phải
thật phẳng, thật lặng sóng và phản xạ nhiều ánh sáng . Chỉ có gương soi mới
thỏa mản được các điều kiện đó, còn mặt nước, mặt sàn, mặt đường... phản
xạ yếu hơn nên chỉ đảm bảo sự đối xứng về hình chứ không phả ảnh đúng
sắc độ và độ rõ nét của vật. Bóng chiếu lúc này nhìn chung là kém sáng và
kém rõ so với vật thực. Gặp trường hợp mặt nước bị xao động, chu vi của
bóng chiếu bị dao động theo sẽ biến thành những đường sóng lượn lăn tăn
kéo dài làm hình dạng của bóng chiếu sẽ bi méo mó, phá vỡ quan hệ đối
xứng giữa bóng và vật, dẫn đến hậu quả bị xóa đi một phần hay toàn phần.
Khi mặt nước gợn lăn tăn quá nhiều hoặc có sóng to thì không còn làmặt
gương phẳng và bóng nước cũng không xuất hiện.
Ở hình 1, khi mặt nước phẳng lặng thì tia sáng phát ra từ A chỉ phản xạ
tới mắt chỉ một điểm, và cho thấy một ảnh đôc nhất là A'. Lúc mặt nước
hơi dao động, mỗi gợn sóng như được hợp thành bởi nhiều mặt gương
nghiêng cho thấy nhiều ảnh của A cao hơn hay thấp hơn A' và kết thành
một chuỗi lung linh theo phương thẳng đứng.
Muốn chụp buổi chiều đối xứng cho đẹp và sinh động, người chụp cần chú
ý:
- Vị trí quan sát và đặt máy bao giừo cũng cao hơn mặt nước.
- Điều thú vì là có những chi tiết ta nhìn thấy ở vật nhưng không thấy ở
ảnh, trái lại qua ảnh ta lại thấy những phần khuất của vật soi bóng.
Ở hình 2, chiếc nón úp trên cọc ở giữa ao cho thấy bóng là một chiếc nón
ngửa, làm hiện rõ các vành nón, lúc đó nhìn từ trên cao là những chi tiết
bị che khuất
Sự sai lệch giữa ảnh và vật càng rõ rệt hơn nếu vị trí quan sát càng cao và
càng gần đối tượng. Điểm nhìn cao làm tăng khoảng cách giữa mặt nước và
mặt phẳng tầm mắt khiến các hình đối xứng có chiều hướng biến dạng.
Điểm nhìn gần làm tăng kích thước góc của vật, nếu gộp cả thêm bóng phía
dưới thì kích thướt góc càng lớn.
Sử dụng kính phân cực (Polarize filter) chỉnh giữa trục ngấm với mặt phẳng
chứa đối tượng một góc gần bằng 37 độ khủ bớt những á nh phản chiếu khó
chịu đồng thời làm màu xanh lam của bầu trời sẫm thêm mà không làm hỏng
các màu khác.
Nhìn theo quan điểm tạo hình thì bóng phản chiếu dù ở trạng thái tĩnh hay
động đều góp phần làm duyên cho cảnh vật. Bên hồ nước, khung cảnh trong
bức ảnh như được nhân đôi, không gian như được cao hơn, rộng thêm và
giàu yếu tố biểu cảm hơn. Trên mặt bằng kiến trúc cổ Việt Nam hầu như các
ngôi đình, chùa luôn được xây dựng kèm một hồ nước nhỏ có thả bèo, trồng
sen chủ yếu tạo thêm bóng thấp thoáng của công trình, vừa làm tăng vẻ bề
thế, vừa giàu chất thơ. Trong nhiếp ảnh, những thể loại phong cảnh, kiến
trúc... có kèm theo bóng nước đối xứng biểu hiện khá rõ trạng thái không
gian và cảm xúc: ở dạng tĩnh ảnh gợi sự êm ả, thanh bình, ở dạng động ảnh
khơi gợi sự xao xuyến, buâng khuân tựa như những làn gió thầm thì đánh
thức nơi người thưởng ngoạn lòng yêu quý và ý thức gìn giữ vẻ đẹp của
thiên nhiên.
Tác giả: Lê Xuân Thăng
5.6.Bóng đối xứng (Bóng chiếu)
Bóng đối xứng chính là kết quả của hiện tượng phản xa ánh sáng xảy ra
trong thiên nhiên - còn được gọi là bóng chiếu hay bóng nước.
Điều kiện để vật thể có bóng chiếu hoàn toàn đối xứng là: mặt nước phải
thật phẳng, thật lặng sóng và phản xạ nhiều ánh sáng . Chỉ có gương soi mới
thỏa mản được các điều kiện đó, còn mặt nước, mặt sàn, mặt đường... phản
xạ yếu hơn nên chỉ đảm bảo sự ...