Bức tranh văn học Rumani giản lược

Khung thời gian được chọn để khảo sát bao gồm khoảng thời gian trước và sau Đại chiến thế giới lần thứ nhất, nói chung là khoảng từ 1900 đến 1930.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bức tranh văn học Rumani giản lược Bức tranh văn họcRumani giản lược Khung thời gian được chọn để khảo sát bao gồm khoảng thời giantrước và sau Đại chiến thế giới lần thứ nhất, nói chung là khoảng từ 1900đến 1930. Mốc giới 1900 là mốc giới quen thuộc mà nhiều nhà nghiên cứulịch sử văn học, chẳng hạn R.M. Albérès trong cuốn Cuộc phiêu lưu tưtưởng văn học châu Âu - 1900-1959, thường sử dụng. Còn mốc giới 1930đánh dấu thời kỳ châu Âu kể cả Rumani sắp sửa đi vào bước ngoặt lịchsử với nguy cơ của chủ nghĩa phát xít và đại chiến thế giới lần thứ hai.Các mốc giới thời gian này chỉ mang tính chất quy ước, bởi vì trong vănhọc nghệ thuật nói chung và trong lĩnh vực tiểu thuyết nói riêng không thểxác định một mốc giới thời gian cố định, hay vĩnh hằng bất biến. Cũng cần khẳng định ngay rằng văn học Rumani đạt tới đỉnh cao,thậm chí vươn tới tầm vóc nhân loại, vào cuối thế kỷ XIX với các tên tuổinhư M. Eminescu. I.L Caragiale, I. Creangă và nhiều người khác xuất hiệnqua các khuynh hướng sáng tác hoặc theo mô hình cổ điển chủ nghĩahoặc theo mô hình lãng mạn chủ nghĩa. Truyền thống sáng tạo đó kéo dàisang cả những năm đầu thế kỷ XX, song cũng bắt đầu từ thời kỳ này đãxuất hiện sự phân dòng phân hướng, nếu không nói là phức tạp thì cũngchẳng hề giản đơn chút nào. Trên lĩnh vực sân khấu, I.L. Caragiale về cơ bản đã ngừng hẳn sángtác, gắn với việc ông chuyển hẳn sang sinh sống ở Đức từ 1904. Song tácphẩm chính luận nổi tiếng của ông nhan đề Năm 1907, từ mùa xuân tớimùa thu vẫn là một đóng góp quan trọng trên lĩnh vực văn xuôi khẳngđịnh sức sống của dân tộc Rumani thông qua việc miêu tả số phận vàcuộc đời của những người nông dân Rumani trong sự kiện 1907. Các cây bút thuộc thế hệ đàn anh hay đúng hơn là thế hệ giao thờigiữa hai thế kỷ như I. Slavici, B. Delavrancea... cũng mang lại những đónggóp đáng kể trong lĩnh vực sáng tạo tiểu thuyết. I. Slavici thường tậptrung miêu tả với bút pháp tỉ mỉ, chính xác thế giới nông thôn và nhữngmâu thuẫn nổi cộm giữa nông dân và địa chủ, khắc hoạ sự tha hoá nhântính của con người trước sức mạnh phá hoại của đồng tiền và tâm lý conbuôn đang xâm nhập tràn lan trong xã hội nông thôn Rumani. Các tácphẩm như Chiếc cối xay cầu may (Moara cu noroc), Mara (1906) của ôngcho thấy rõ những mặt đó của xã hội Rumani. Delavrancea cũng đóng góp một số tiểu thuyết mang đậm phongcách lãng mạn. Ta có thể gặp kiểu nhân vật Jocelyn của Lamartinetrong Thinh lặng (Liniste), có thể gặp một kiểu không gian kỳ ảo gắn liềnvới bối cảnh mùa đông tuyết phủ mênh mông trong Tiểu vương hậu(Sultălnica). Duiliu Zamfirescu hướng tới đối tượng miêu tả không phải ở cấp độcá nhân đơn lẻ mà là cấp độ gia đình, cấp độ dân tộc theo mô hình củatiểu thuyết Gia đình Rugông-Maca (Les Rougons-Macquart) của E. Zola.Nổi lên ở đây là con người của cái nhìn ảo giác, của cái nhìn bệnh hoạndo chúng bị đặt trong hoàn cảnh bất khả kháng: đói nghèo, rượu chè,nghiện ngập... Sự lý giải của ông cho dù còn mang màu sắc duy tâm ảotưởng nhưng cũng chỉ ra được nguyên nhân xã hội của những mảnh đờibất hạnh. Trong cuốn Đời sống nông thôn (Viata la tară) hình ảnh của giaicấp địa chủ hiện lên qua một số gia đình địa chủ “đang cố len lỏi gia nhậpvào thế giới cuồng tín huyền bí”(1), còn trong tác phẩm Tănase Scatiu thìnhân vật cố tìm mọi cách để len lỏi vào thế giới của những kẻ bần tiện, dốtnát, vừa xấu xa vừa tàn bạo. Ta thấy ở đây những mẫu người tha hoá tiêubiểu. Các tiểu thuyết của Duiliu Zamfirescu đạt được sự phân tích tinh tếthế giới nội tâm con người (qua các nhân vật như Scatiu, Comănesti... quađó ông tái tạo lại thế giới trưởng giả hèn kém, sống trong bon chen chậthẹp. Sáng tác của ông là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực đổi mớikỹ thuật tiểu thuyết. Hiển nhiên trong những năm đầu của thế kỷ XX cũng phải tính đếncông lao của các tạp chí mang màu sắc và khuynh hướng khác nhaunhư Sămănatorul (Người gieo mầm) hay Viata Românească (Đời sốngRumani) trong việc truyền bá văn học và tư tưởng học thuật. Tuy nhiênmỗi tờ tạp chí có những đóng góp khác nhau. N. Iorga trong Lịch sử vănhọc Rumani. Tổng đề có nhận xét: “NhưngSămănatorul (Người gieohạt) xuất phát từ con đường chính tắc của các tổ chức nhà trường vớimục đích tuyên truyền văn hoá cho nhân dân và quảng bá tư tưởng đạođức mà không tham gia vào việc đổi mới văn học Rumani cũng như chưasáng tạo ra được một dòng văn học riêng biệt”(2). Còn Viata Românească(Đời sống Rumani) thì lại mang tính chất chính trị rất rõ: “là trào lưu cánhtả của đảng tự do”(3). Cho dù có sự khác biệt, song điều quan trọng là nơiđây tập hợp các gương mặt văn chương tiêu biểu của những năm đầu thếkỷ XX. Người trực tiếp phụ trách Viata Românească (Đời sống Rumani) là G.Ibrăianu (1871-1936). Ông cũng có một cuốn tiểu thuyết nhan đề Adela kểlại cuộc tình éo le trắc trở của Emil Codrescu với tiểu thư Adela, ở đónhân vật Emil Codrescu hiện lên với con n ...