Bước đầu tìm hiểu về chi phái Bửu Sơn Kỳ Hương Thường Lạc ở Tây Nam Bộ

Bài viết tìm hiểu những nội dung cơ bản về Bửu Sơn Kỳ Hương Thường Lạc qua các bình diện: Sự ra đời, đặc điểm tư tưởng giáo lý và nghi thức thờ cúng của chi phái.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bước đầu tìm hiểu về chi phái Bửu Sơn Kỳ Hương Thường Lạc ở Tây Nam BộTẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 1 (245) 2019 53 BƯỚC ĐẦU TÌM HIỂU VỀ CHI PHÁIBỬU SƠN KỲ HƯƠNG THƯỜNG LẠC Ở TÂY NAM BỘ NGUYỄN TRUNG HIẾU* MAI THỊ MINH THY**Phần lớn tài liệu sưu khảo, công trình nghiên cứu về các tôn giáo bản địa ở NamBộ nói chung, đạo Bửu Sơn Kỳ Hương nói riêng, chỉ đề cập đến đạo Bửu SơnKỳ Hương do Đoàn Văn Huyên (Đoàn Minh Huyên) sáng lập. Tuy nhiên, trongquá trình vận động và phát triển, tôn giáo này đã xuất hiện nhiều chi phái, trongđó có chi phái Bửu Sơn Kỳ Hương Thường Lạc. Kế thừa về tư tưởng giáo lý từBửu Sơn Kỳ Hương của Đoàn Minh Huyên nhưng chi phái Bửu Sơn Kỳ HươngThường Lạc có sự khác biệt. Bài viết tìm hiểu những nội dung cơ bản về BửuSơn Kỳ Hương Thường Lạc qua các bình diện: sự ra đời, đặc điểm tư tưởnggiáo lý và nghi thức thờ cúng của chi phái.Từ khóa: Bửu Sơn Kỳ Hương, Bửu Sơn Kỳ Hương Thường Lạc, Nguyễn Tấn Đắc,tôn giáo bản địa ở Tây Nam BộNhận bài ngày: 17/10/2018; đưa vào biên tập: 20/11/2018; phản biện: 28/11/2018;duyệt đăng: 20/2/20191. ĐẶT VẤN ĐỀ làm rõ một số nội dung cơ bản của chiQuy luật cơ bản để tôn giáo tồn tại phái này qua các bình diện về sự ratrong đời sống xã hội là đòi hỏi tôn đời, đặc điểm tư tưởng, giáo lý vàgiáo đó phải có sự vận động tương nghi thức thờ cúng để thấy được sựthích với các nhu cầu của cộng đồng. tiếp biến qua Bửu Sơn Kỳ Hương nóiTuy nhiên, cũng chính quá trình vận riêng và tôn giáo nói chung.động tương thích để tồn tại đã làm 2. KHÁI QUÁT VỀ CHI PHÁI BỬUcho tôn giáo không còn nguyên thể. SƠN KỲ HƯƠNG THƯỜNG LẠCSau khi giáo chủ Đoàn Minh Huyên Là một trong những người kế thừaqua đời năm 1856, đạo Bửu Sơn Kỳ Bửu Sơn Kỳ Hương do Đoàn MinhHương đã có những thay đổi rất lớn ở Huyên sáng lập (gọi tắt là Bửu Sơn Kỳnhiều phương diện khác nhau, các chi Hương) và phát triển chi phái Bửuphái mới ra đời, trong đó chi phái Bửu Sơn Kỳ Hương Thường Lạc làSơn Kỳ Hương Thường Lạc là một Nguyễn Tấn Đắc (Đắt). Theo giáo sử,điển hình. Nghiên cứu này tập trung ông sinh ngày rằm tháng tám năm 1920 tại làng Thường Lạc (nay là* Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch An Giang. phường An Lạc), quận Hồng Ngự (nay** Trường Đại học An Giang. là thị xã Hồng Ngự), tỉnh Đồng Tháp.54 NGUYỄN TRUNG HIẾU - MAI THỊ MINH THY – BƯỚC ĐẦU TÌM HIỂU VỀ…Ngày rằm tháng Tám (âm lịch) năm tỉnh có 615 tín đồ; còn theo tư liệu1938 ông bắt đầu dạy đạo và phổ điền dã của chúng tôi, ở xã Phú Túctruyền giáo lý và lấy ngày này là ngày (Châu Thành, Bến Tre) khoảng 586khai đạo với tên gọi Phật giáo Bửu tín đồ(3). Tín đồ Bửu Sơn Kỳ HươngSơn Kỳ Hương, Bửu Sơn Kỳ Hương Thường Lạc sinh sống rải rác phầnThường Lạc(1) hay Phật giáo Thường lớn ở một số địa phương như:Lạc... phường An Lạc (thị xã Hồng Ngự, tỉnhNhư chính ông Nguyễn Tấn Đắc giảng Đồng Tháp), xã Phú Ninh (huyện Tamthuyết, giáo lý của Bửu Sơn Kỳ Nông, tỉnh Đồng Tháp), xã Phú TúcHương Thường Lạc chủ yếu dựa trên (huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre), xãtư tưởng Tu Nhân theo Tứ Ân và Học Bình Qưới (huyện Châu Thành, tỉnhPhật - Tứ Ân đó là Ân tổ tiên cha mẹ, Long An), xã Thanh Phú Long (huyệnÂn đất nước, Ân tam bảo, Ân đồng Châu Thành, tỉnh Long An), xã Mỹbào nhân loại; Học Phật là làm theo Phú (huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An).những điều Phật dạy, một lòng thờ Bửu Sơn Kỳ Hương Thường Lạcphụng, “tưởng nhớ Phật như ăn cơm được công nhận pháp nhân hoạt độngbữa”...; tín đồ tu theo hình thức “cư sĩ vào năm 2008 ở phạm vi cấp xã.tại gia”, lấy Tịnh độ (niệm Phật) làm Theo thống kê chính thức của Ban Trịpháp tu chính như Bửu Sơn Kỳ sự Trung ương Bửu Sơn Kỳ HươngHương. Tuy nhiên, cách thức thờ ở Thường Lạc thì chi phái Thường Lạcchùa và ở nhà, về nghi thức,... của có 6 ngôi chùa đang hoạt động: ChùaBửu Sơn Kỳ Hương Thường Lạc có Bửu Sơn Kỳ Hương Trung ươngnhiều điểm khác biệt so với Bửu Sơn Thường Lạc ở phường An Lạc, thị xãKỳ Hương; đó là vừa mang tính “hữu Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp; Chùa Bửuvi” vừa mang tính “vô vi”, nghi thức Sơn Kỳ Hương Thường Lạc ở xã Phúcúng mang đậm dấu ấn Phật giáo dân Ninh, huyện Tam Nông, tỉnh Đồnggian(2)... Cách thức thờ, lễ cúng Tháp; Thánh đường Bửu Sơn Kỳthường niên... của chi phái này thì gần Hương (còn gọi: Cư xá Giáo chủ) ởgiống với Phật giáo ...