Cá chạch và vị thuốc ngư

Cá chạch (Misgurnus anguillicaudatus Cantor) thuộc họ cá chạch (Cobitidae), tên khác là cá chạch bùn, cá chạch đồng, là loài cá nước ngọt. Thân tròn, dẹt bên, nhất là gần đuôi, dài khoảng 150mm. Đầu nhỏ, hơi tròn, mắt bé, miệng thấp có râu. Da mỏng, dưới da có nhiều tuyến tiết chất nhờn, nên rất trơn nhẵn. Vảy nhỏ, lẫn sâu dưới da nên khó thấy. Vây lưng không có gai cứng, vây ngực và vây bụng ngắn, vây đuôi rộng. Cá có màu vàng, nâu hoặc xám đen. Lưng sẫm hơn bụng. Trên thân có nhiều chấm,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cá chạch và vị thuốc ngư Cá chạch và vị thuốc ngưCá chạch (Misgurnus anguillicaudatus Cantor) thuộchọ cá chạch (Cobitidae), tên khác là cá chạch bùn, cáchạch đồng, là loài cá nước ngọt. Thân tròn, dẹt bên,nhất là gần đuôi, dài khoảng 150mm. Đầu nhỏ, hơi tròn,mắt bé, miệng thấp có râu. Da mỏng, dưới da có nhiềutuyến tiết chất nhờn, nên rất trơn nhẵn. Vảy nhỏ, lẫnsâu dưới da nên khó thấy.Vây lưng không có gai cứng, vây ngực và vây bụng ngắn,vây đuôi rộng. Cá có màu vàng, nâu hoặc xám đen. Lưngsẫm hơn bụng. Trên thân có nhiều chấm, mỗi chấm do rấtnhiều chấm nhỏ hợp thành. Ở gốc vây đuôi, có một chấm tomàu đen, trên vây có nhiều sọc đen song song.Cá chạch suối (Noemacheilus pulches) cũng được sử dụng.Bộ phận dùng làm thuốc của cá chạch là thịt. Trong 100gthịt cá có 9,6g protid, 3,7g lipid, 2,5g carbohydrat, 28mgCa, 72mg phosphor, 0,9mg sắt; các vitamin A, B1, B2 vàacid nicotinic.Trong y học cổ truyền và kinh nghiệm dân gian, cá chạchđược dùng với tên thuốc là thu ngư hay du ngư, nê thu.Sách Dược tính chỉ nam ghi: thu ngư rang hay nấu đều ănrất ngon, nấu với bột gạo thành cháo mà ăn có tác dụngđiều trung, ích khí, chữa được chứng trĩ, lại giải đượcchứng háo khát và làm cho những người say rượu tỉnhngay.Tuệ Tĩnh (Nam dược thần hiệu) và Hải Thượng Lãn Ông(Lĩnh nam bản thảo) cũng ghi dược liệu thu ngư (cá chạch)có vị ngọt, tính bình, không độc, có tác dụng mạnh dương,bổ khí huyết, tiêu khát, giải rượu, sát khuẩn, chữa nóngtrong, khát nước, liệt dương, viêm gan, trĩ, ghẻ lở.Dạng dùng thông thường là thức ăn - vị thuốc được chếbiến như sau: làm sạch cá, rửa cho hết nhớt, cắt bỏ đầu vàđuôi, chặt từng khúc rồi nấu cháo hoặc làm canh ăn đềuhằng ngày. Có thể đem cá sấy khô, tán bột, ngày uống 3lần, mỗi lần 10g với nước ấm.