CÁC BÀI THUỐC TỪ THỊT DÊ

Ở nước ta hiện nay có ba giống dê chính là dê Việt Nam, dê Ấn Ðộ và dê Mông Cổ. Gốc giống dê nuôi vốn là giống dê núi Capra prisca, sau giống dê này được thuần hóa, lai tạp với nhiều giống khác như dê núi Ấn Ðộ Capra aegagrus. Dê Việt Nam chưa rõ nguồn gốc ở đâu, có hình vóc nhỏ, chỉ cao chừng 50cm, mình dẹ?, chân nhỏ, lông nhiều màu sắc, tai đứng, sừng hơi cong nhọn đưa về phía sau, dài từ 8-15cm, thỉnh thoảng có con sừng nhú hơi cong về phía trước....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CÁC BÀI THUỐC TỪ THỊT DÊ CÁC BÀI THU C T TH T DÊ Dê - Tên khoa h c Capra sp. Thu c h S ng r ng Bovidae. a. Mô t con v t: nư c ta hi n nay có ba gi ng dê chính là dê Vi t Nam, dê n Ð và dê Mông C . G c gi ng dê nuôi v n là gi ng dê núi Capra prisca, sau gi ng dê này ư c thu n hóa, lai t p v i nhi u gi ng khác như dê núi n Ð Capra aegagrus. Dê Vi t Nam chưa rõ ngu n g c âu, có hình vóc nh , ch cao ch ng 50cm, mình d ?, chân nh , lông nhi u màu s c, tai ng, s ng hơi cong nh n ưa v phía sau, dài t 8-15cm, th nh tho ng có con s ng nhú hơi cong v phía trư c. Dê c mình ng n, v m v , to hơn dê cái, u c và s ng lưng có lông dài c ng, chùm râu c m r m, s ng dài, khi già có th xo n l i. Dê n Ð do ngư i Pháp và n Ð mang vào nư c ta vào u th k 20, ã thích nghi v i khí h u Vi t Nam. Dê n Ð có thân dài và cao 80-90cm, trông m nh kh nh, m t thư ng l i lên, tai to và rũ xu ng, s ng ng n hay không có s ng. Lông màu s m en ho c xám nh t, vú to. Dê Mông C m i nh p vào nư c ta kho ng vài ch c năm g n ây. Mình v a ph i, to hơn dê ta nhưng nh hơn dê n Ð . Tai th ng và m nh, s ng dài, th ng, hơi ch ch v phía sau. Lông có màu tr ng en. Ð c bi t lông có hai th : Lông thô dài c ng thò ra bên ngoài; Lông tơ ng n m m bên trong có th dùng làm len. b. Phân b , thu ho ch và ch bi n Dê ư c nuôi t lâu i, có th phát tri n t t c các vùng, nh t là trung du và mi n núi, r ng núi á như Cao B ng, L ng Sơn, Nam Ð nh, Hà Nam, Ninh Bình. Dê c 2-3 tu i nh y cái t t nh t, dê cái 4-5 tháng ã có kh năng sinh s n nhưng t t nh t là nên i n 7-8 tháng; Dê cái 5-6 tu i nên cho ngh . T t nh t là cho dê vào th i kỳ 2-4 năm tu i. Dê ch a ít nh t 140 ngày, nhi u nh t 157 ngày thì (trung bình 147-150 ngày). Dê Vi t Nam m i l n thư ng 2 con, có khi 3, ít khi 1 con. Dê Mông C thư ng ch 1 con. M t năm dê có th 2 l a. H u như t t c các b ph n c a con dê (th t dê, ti t dê, gan, d dày, tinh hoàn...) u ư c dùng làm thu c. G n ây có nơi n u cao dê ho c ch dùng xương, ho c dùng c th t l n xương (b ru t gan) n u cao dê toàn tính. c. Công d ng và li u dùng Ti t dê (dương huy t): Máu dê v a ch y ra cho ngay vào rư u 40 (1 ph n ti t, 3-4 ph n rư u), l c u. Ngày u ng 20-40ml rư u này làm thu c b huy t, ch a choáng váng, chóng m t, nh c u, au lưng. Theo tài li u c , ti t dê có tác d ng gi i nh ng ch t c thu c khoáng v t. Th t dê (dương nh c): Theo tài li u c , th t dê có v ng t, tính r t nóng, không c, vào ba kinh tỳ, v và can, có tác d ng tr dương, b tinh huy t, dùng ch a ho lao, g y y u, ph n sau khi sinh g y y u, khí hư, c n s a, huy t hôi u dùng ư c. Dùng th t tươi n u chín cùng m t s v thu c khác như xuyên khung, m i ngày dùng t 40-60g. Gan dê (dương can): Ch a nh ng trư ng h p can phong hư nhi t, m t m , sau khi kh i s t b m m t. M i ngày ăn 30-60g n u chín, dùng riêng hay ph i h p v i m t s v thu c khác. Tinh hoàn dê: Tr th n y u, tinh ho t. Ngày dùng 25-30g, ngâm rư u u ng. D dày dê: Ch a g y y u, ăn vào b nôn m a. Ngày u ng 20-30g. Ðơn thu c có nh ng v thu c l y t dê Cao dê toàn tính: Ch a thi u máu, hay au b ng, g y còm, hay au m i lưng. Toàn con dê, m b ru t, c o lông, n u v i nư c nhi u l n. Nư c n u ư c l c trong, cô thành cao m m. Ngày u ng 5-10g. Dương quy sinh khương dương nh c thang: Ch a ph n sau khi sinh xong suy y u, g y còm, kém ăn, ít s a (trích sách Kim Qu ): Ðương quy 5g, sinh khương 10g, th t dê 40g. N u chín k , chia làm hai l n ăn trong ngày. Tr con hay ăn t: Th t dê 20g n u k l y nư c cho u ng. Ch a au nh c xương: Th t dê 100g, hoài sơn 100g, g o t m t ít, n u cháo th t nh ăn trong ngày. Nguyên dương i b (thu c do Câu l c b y h c dân t c TPHCM s n xu t t tháng 4/1981 theo ơn c a c lương y Nguy n Ki u): Viên hoàn 10g/hoàn, g m 10 v : Xương th t dê non s y khô, u en, th ph c linh, rau má, m ch nha, ng i c u, cám n p, diêm sinh, phèn chua, t t c tán nh luy n v i m t ong thành hoàn. Có tác d ng b i b toàn thân cho tr em, ngư i cao tu i, ngày dùng 1-2 hoàn. Chú ý: Không nên dùng nh m con dê núi Capra prisca và con sơn dương có tên khoa h c Capri conrnis sumatresis, cũng g i là dê núi hay dê r ng, thư ng núi á vôi. C hai con này u ư c dùng làm thu c như dê nhà nhưng hi m và quý hơn. GS. Ð T T L I Bài thu c t dê Dê ư c chăn nuôi thành àn, th rông, ch y u vùng núi cao. Th c ăn chính là c và lá cây. Chăn nuôi dê v i m c ích l y th ...