CÁC BỆNH NHIỄM RICKETTSIAE(RICKETTSIOSES)

Là vi khuẩn Gram(-), ký sinh nội bào. Tồn tại trong vòng lưu hành mò - động vật có xương sống, chủ yếu là các thú nhỏCó tính đa dạng cao về cấu trúc kháng nguyên và độc tính đối với động vật thực nghiệmKhông mọc trong các môi trường nuôi cấy thông thường; phân lập trên chuột nhắt trắng, phôi gà, môi trường tế bào
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CÁC BỆNH NHIỄM RICKETTSIAE(RICKETTSIOSES)C¸c bÖnh nhiÔm ric ke tts iae(ric ke tts ios e s ) Bs. Ph¹m Thanh Thñy §¹i c ¬ng vÒ c ¸c bÖnhnhiÔm ric ke tts ia Rickettsia lµ nh÷ng vi khuÈn Gram (-) ký sinh néi bµo. Trong thiªn nhiªn, phÇn lín c¸c rickettsia tån t¹i trong vßng lu hµnh ®éng vËt cã vó - ®éng vËt ch©n ®èt. Thêng g©y sèt cÊp tÝnh Mét sè cã kh¶ n¨ng g©y dÞch (sèt ph¸t ban do chÊy rËn); mét sè bÖnh lu hµnh tiÒm tµng ë nhiÒu vïng ®Þa lý (sèt mß ë Ch©u ¸, sèt ph¸t ban vïng nói ®¸ ë Hoa kú, sèt dÞch chuét, v.v..). Sè ngêi m¾c bÖnh cã thÓ cao; bÖnh nh©n cã thÓ bÞ tö vong nÕu kh«ng ®îc chÈn ®o¸n vµ ®iÒu trÞ thÝch hîp.BÖnh s è t mß (Sc rubtyphus ) Orie ntia ts uts ugamus hi - t¸c nh©n g©y bÖnh s è t mß Lµ vi khuÈn Gram(-), ký sinh néi bµo. Tån t¹i trong vßng lu hµnh mß - ®éng vËt cã x¬ng sèng, chñ yÕu lµ c¸c thó nhá Cã tÝnh ®a d¹ng cao vÒ cÊu tróc kh¸ng nguyªn vµ ®éc tÝnh ®èi víi ®éng vËt thùc nghiÖm Kh«ng mäc trong c¸c m«i trêng nu«i cÊy th«ng thêng; ph©n lËp trªn chuét nh¾t tr¾ng, ph«i gµ, m«i trêng tÕ ®Æc ®iÓm s inh häc cña mß Leptotrombidium Thuéc hä ve bÐt, cã kÝch thíc bÐ, ≤ 1 mm Vßng ®êi bao gåm 4 giai ®o¹n: trøng, Êu trïng, nhéng, vµ giai ®o¹n trëng thµnh Êu trïng lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn duy nhÊt ký sinh ë c¸c ®éng vËt cã x¬ng sèng Êu trïng mß cã tÇm di chuyÓn h¹n chÕ, th êng tËp trung thµnh tõng ®¸m (“®¶o” mß hoÆc c¸c “®iÓm nãng” l©y truyÒn sèt mß) Sinh c¶nh tù nhiªn cña mß lµ nhng n¬i c©y cá thÊp hoÆc th¶m thùc vËt chuyÓn tiÕpMß leptotrombidium – æ bÖnh vµtrung gian truyÒn bÖnh Vai trß æ bÖnh vµ trung gian truyÒn bÖnh cña mß:  Êu trïng mß mang orientia khi cha ®èt ®éng vËt do ®îc truyÒn tõ thÕ hÖ tríc  Orientia ®îc truyÒn qua c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña mß vµ truyÒn qua trøng cho thÕ hÖ sau.  Êu trïng mß truyÒn orientia cho ®éng vËt vµ ngêi khi ®ètPh©n bæ c ña s è t mß trªn thÕgiíiTinh hinh s è t mß trªn thÕ giíi Sèt mß ®îc biÕt ®Õn ë nhiÒu níc ë Ch©u ¸ - Th¸i Binh D¬ng tõ tríc vµ nöa ®Çu thÕ kû XX, thùc sù ®îc ghi nhËn trong ChiÕn tranh ThÕ giíi Thø hai Sau 1945, nhiÒu nghiªn cøu vÒ sèt mß ®· ® îc tiÕn hµnh ë NhËt b¶n, Hµn quèc, Malaysia, Th¸i lan ë mét sè níc (Ên ®é, Nepal, Maldives, Indonesia), chØ cã mét sè Ýt c¸c th¨m dß vÒ sèt mß ®îc thùc hiÖn víi sù trî gióp cña c¸c níc kh¸c trong vïngSè t mß ë ViÖt nam §îc ph¸t hiÖn tõ nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX, lµ nguyªn nh©n g©y bÖnh quan träng cho qu©n ®éi Ph¸p trong chiÕn tranh §«ng d¬ng (5708 bÞ bÖnh, 158 tö vong) Mét sè vô dÞch x¶y ra t¹i T©y b¾c, h¶i ®¶o nh÷ng n¨m 1960-1970 Lµ nguyªn nh©n g©y bÖnh quan träng cho qu©n lÝnh Mü ë MiÒn Nam nh÷ng n¨m 1970Sè t mß ë ViÖt nam Ý t ®îc th«ng b¸o vµo nh÷ng n¨m 1970-1980 – Sö dông tetracycline vµ chloramphenicol réng r·i – Kh«ng cã ph¬ng tiÖn xÐt nghiÖm §îc ph¸t hiÖn nhiÒu vµo nh÷ng n¨m gi÷a 1990.®¸p øng miÔn dÞc h trong s è tmß Hai kiÓu ®¸p øng miÔn dÞch: – NhiÔm tiªn ph¸t: ®¸p øng IgM sím, vµ t¨ng nhanh; IgG xuÊt hiÖn muén h¬n, vµ t¨ng chËm; – NhiÔm thø ph¸t: ®¸p øng IgG sím, IgM chØ xuÊt hiÖn ë mét sè bÖnh nh©n; MiÔn dÞch sau nhiÔm mét chñng orientia kh«ng cã t¸c dông b¶o vÖ ®èi víi chñng orientia kh¸c HiÖu gi¸ kh¸ng thÓ gi¶m dÇn theo thêi gianTæ n th¬ng c ¸c c ¬ quan vµ phñt¹ng Orientia ph¸t triÓn chñ yÕu trong c¸c tÕ bµo néi m¹c c¸c m¹ch m¸u nhá, g©y viªm t¾c m¹ch T¹i chç Êu trïng mß ®èt: tæn th¬ng nèt sÈn, pháng, loÐt; vi thÓ – viªm mao m¹ch, x©m nhiÔm tÕ bµo Gan, l¸ch, h¹ch sng to; x©m nhiÔm tÕ bµo, ho¹i tö nang h¹ch Phæi: viªm, xuÊt tiÕt, viªm phæi kÏ Mµng n·o: viªm, t¨ng b¹ch cÇu lymph«; n·o viªm, ø trÖ tuÇn hoµn xung quanh m¹ch, x©m nhiÔm c¸c tÕ bµo sao C¬tim: viªm kh«ng ho¸ mñL©m s µng s è t mß ñ bÖnh: 7-17 ngµy, trung b×nh 11 ngµy Khëi ph¸t ®ét ngét, sèt ®i kÌm víi ®au ®Çu, ®au mái ngêi VÕt loÐt ngoµi da: – XuÊt hiÖn ë 50-70% sè trêng hîp – Thêng ë c¸c vïng da mÒm vµ kÝn: n¸ch, bÑn, c¸c c¬quan sinh dôc ngoµi – Cã gi¸ trÞ chÈn ®o¸n ®Æc hiÖu (Eschar) Ph¸t ban: – Thêng xuÊt hiÖn tõ cuèi tuÇn thø nhÊt – Cã d¹ng d¸t, sÈn, ®«i khi xuÊt huyÕt Viªm kÕt m¹cL©m s µng s è t mß Sng h¹ch lymph«: h¹ch t¹i chç vµ h¹ch toµn th©n, xuÊt hiÖn tõ cuèi tuÇn thø nhÊt Gan to, l¸ch to: cuèi tuÇn thø nhÊt Tæn th¬ng h« hÊp: – Ho khan, ral phæi; – X-quang: tæn th¬ng nhu m«, viªm phæi kÏ, trµn dÞch mµng phæi, sng h¹ch rèn phæi… BiÓu hiÖn tuÇn hoµn: h¹ huyÕt ¸p, lo¹n nhÞp tim BiÓu hiÖn thÇn kinh: viªm mµng n·o, viªm n·o, tæn th¬ng thÇn kinh khu ...