Các chú ý khi ứng dụng mô hình HDM-4 trong công tác quản lý và bảo trì mạng lưới đường bộ Việt Nam

Do vậy, bài báo này sẽ đề cập đến các vấn đề cần chú ý và đưa ra các chỉ dẫn cần thiết khi sử dụng mô hình HDM-4 cho các phân tích ở cả mức độ chiến lược và mức độ dự án. Bên cạnh đó, bài báo còn đề ra các định hướng cho việc sử dụng mô hình này có hiệu quả cao trong các điều kiện cụ thể của Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các chú ý khi ứng dụng mô hình HDM-4 trong công tác quản lý và bảo trì mạng lưới đường bộ Việt Nam T¹p chÝ CÇu §−êng ViÖt Nam, sè 7/2006, trang 23-29 C¸c chó ý khi øNG DôNG M¤ H×NH HDM-4 TRONG C¤NG T¸C qu¶n lý Vμ B¶O TR× M¹NG L¦íI §¦êNG Bé VIÖT NAM (Attentions of HDM-4 Application for Management and Maintenance of Road Networks in Vietnam) Ths. §inh V¨n HiÖp Bé m«n §−êng « t« & §−êng ®« thÞ, Khoa CÇu §−êng, Tr−êng §¹i häc X©y dùng Sè 55, ®−êng Gi¶i Phãng, Hµ Néi Email: dvhiep.huce@gmail.com Tãm t¾t: Trong những năm gần ®©y, nhËn thÊy ®−îc lîi Ých to lín cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ bảo tr×, c¸c c¬ quan qu¶n lý đường bộ Việt Nam ®· bắt đầu quan t©m mét c¸ch thÝch ®¸ng vµ cã hÖ thèng ®Õn m¹ng l−íi ®−êng bé th«ng qua viÖc thùc hiÖn một số dự ¸n quan trọng, như là Dự ¸n tăng cường năng lực quản lý mạng lưới ®ường bộ (HCMP, 2002), Dự ¸n n©ng cÊp m¹ng l−íi ®−êng bé (RNIP, 2004), và Dự ¸n n©ng cấp ®ường bộ giai đoạn 3 - Thùc thi ph¸t triÓn chÝnh s¸ch ngµnh (ISDP, 2005). M« h×nh Quản lý và Ph¸t triển Đường bộ HDM-4 (PIARC, 2001) ®· được sử dụng cho viÖc ph©n tÝch x¸c lËp chiến lược và kÕ ho¹ch b¶o tr× mạng lưới đường bộ víi nguån vèn kh«ng h¹n chÕ vµ h¹n chÕ; vµ sö dông cho c¸c ph©n tÝch tèi −u ho¸ ph−¬ng ¸n duy tu mÆt ®−êng ë møc ®é dù ¸n. Tuy nhiªn, viÖc øng dông m« h×nh nµy sao cho thÝch hîp vµ cã hiÖu qu¶ vÉn ch−a ®−îc xem xÐt thÝch ®¸ng. Do vËy, bµi b¸o nµy sÏ ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò cÇn chó ý vµ ®−a ra c¸c chØ dÉn cÇn thiÕt khi sö dông m« h×nh HDM-4 cho c¸c ph©n tÝch ë c¶ møc ®é chiÕn l−îc vµ møc ®é dù ¸n. Bªn c¹nh ®ã, bµi b¸o cßn ®Ò ra c¸c ®Þnh h−íng cho viÖc sö dông m« h×nh nµy cã hiÖu qu¶ cao trong c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖt Nam. In recent years, a major emphasis has been put on the maintenance of existing road network of Vietnam in an appropriate and systematic way through various major projects such as the Highway Management Capacity Improvement Project (HMCP, 2002), the Road Network Improvement Project (RNIP, 2003), and the Third Road Improvement Project - Implementation of Sector Development Policy (ISDP, 2005). Highway Development and Management System HDM-4 (PIARC, 2001) has been used for strategy and program analyses of the road network under unconstrained and constrained budgets as well as for optimization of pavement maintenance alternatives at project level for a specific road section. Therefore, this paper presents attentions and guidelines of HDM-4 analyses and also shows future directions in order to apply HDM-4 effectively according to the Vietnamese conditions. 1. Giíi thiÖu HDM-4 vµ c¸c øng dông t¹i ViÖt Nam M« h×nh Qu¶n lý vµ Ph¸t triÓn §−êng bé HDM-4 (PIARC, 2001) ®−îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn d−íi sù tµi trî chÝnh cña Ng©n hµng ThÕ giíi vµ mét sè tæ chøc quèc tÕ kh¸c (nh− lµ Ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸, Ban Ph¸t triÓn Quèc tÕ Anh Quèc, vµ Côc §−êng bé Thôy §iÓn) nh»m kÕt hîp gi÷a c¸c yÕu tè kü thuËt, kinh tÕ, vµ m«i tr−êng trong ph©n tÝch ®¸nh gi¸ møc ®é hiÖu qu¶ cña dù ¸n ®Çu t− vµ ph©n tÝch chiÕn l−îc qu¶n lý vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng m¹ng l−íi ®−êng bé. M« h×nh HDM-4 c¬ b¶n ®−îc ph¸t triÓn dùa trªn c¬ së cña M« h×nh chuÈn Duy tu vµ ThiÕt kÕ §−êng bé HDM-III (Watanatada cïng céng sù, 1987), nh−ng trong m« h×nh HDM-4 cã kÓ ®Õn -1-  T¹p chÝ CÇu §−êng ViÖt Nam, sè 7/2006, trang 23-29 viÖc ®¸nh gi¸ ¶nh h−ëng cña c¸c yÕu tè m«i tr−êng vµ x· héi khi thùc hiÖn ®Çu t− dù ¸n ®−êng. HiÖn nay, HDM-4 ®· ®−îc n©ng cÊp ®Õn phiªn b¶n 2.0 (Eric Stannard, 2005) ®Ó t¹o ra viÖc kÕt nèi d÷ liÖu linh ho¹t vµ thuËn tiÖn h¬n cho ng−êi sö dông, ®ång thêi n©ng cao tÝnh n¨ng thÝch nghi cña c¸c m« h×nh ph©n tÝch. M« h×nh HDM-4 ®· ®−îc sö dông réng r·i t¹i h¬n 100 nước và quốc gia (bao gåm c¶ c¸c n−íc ph¸t triÓn) trong c«ng t¸c quản lý và bảo tr× m¹ng l−íi đường bé nhê c¸c −u ®iÓm næi tréi cña m« h×nh, ®ã lµ (1) kÕt hîp c¶ chi phÝ nhµ qu¶n lý vµ chi phÝ ng−êi sö dông ®−êng trong ph©n tÝch chi phÝ vßng ®êi cña dù ¸n, (2) sö dông c¸c hÖ sè hiÖu chØnh nªn cã thÓ ¸p dông réng r·i cho c¸c ®iÒu kiÖn ®a d¹ng kh¸c nhau, (3) cã thÓ ®−îc sö dông nh− lµ mét c«ng cô thÝch hîp ®Ó thiÕt kÕ mÆt ®−êng cho c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn khi m« h×nh ®−îc hiÖu chØnh phï hîp (GS. Tsunokawa vµ Ul-Islam, 2003). T¹i ViÖt Nam, HDM-4 ®· ®−îc sö dông vµo mét sè dù ¸n quan träng, nh− lµ Dù ¸n t¨ng c−êng n¨ng lùc qu¶n lý ®−êng bé (HCMP, 2002), Dù ¸n n©ng cÊp m¹ng l−íi ®−êng bé – LËp kÕ ho¹ch chiÕn l−îc 10 n¨m (RNIP, 2004), vµ Dù ¸n n©ng cÊp m¹ng l−íi ®−êng bé – Ph©n tÝch HDM-4 cho m¹ng l−íi ®−êng quèc lé ®Ó x¸c lËp kÕ ho¹ch b¶o tr× n¨m thø 2 (2006) vµ n¨m thø 3 (2007) (AWP, 2006). Th«ng qua viÖc ph©n tÝch thÝ ®iÓm 2000km m¹ng l−íi ®−êng quèc lé, dù ¸n HCMP cho thÊy tiÒm n¨ng cña viÖc øng dông HDM-4 vµ kh¶ n¨ng kÕt hîp cña nã víi c¸c ch−¬ng tr×nh hiÖn cã (nh− lµ RosyBASE) trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ b¶o tr× m¹ng l−íi ®−êng bé ViÖt Nam. Trong dù ¸n RNIP (2004) vµ AWP (2006), HDM-4 ®−îc sö dông ®Ó x©y dùng chiÕn l−îc dµi h¹n 10 n¨m trong viÖc n©ng cÊp vµ b¶o tr× m¹ng l−íi ®−êng quèc lé (bao gåm 15.565 km), xem xÐt møc ®é −u tiªn ®Çu t− cho tõng tuyÕn ®−êng theo c¸c giai ®o¹n vµ lËp kÕ ho¹ch ph©n bæ nguån vèn cÇn thiÕt cho hîp lý øng víi tõng giai ®o¹n trong ®iÒu kiÖn h¹n chÕ vÒ nguån vèn. Tuy nhiªn, viÖc sö dông m« h×nh nµy nh− thÕ nµo cho thÝch hîp vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao, ®Æc biÖt lµ trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam, vÉn lµ c¸c c©u hái dµnh cho c¸c nhµ nghiªn cøu quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy. VËy nªn, bµi b¸o sÏ ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò cÇn chó ý vµ ®−a ra c¸c chØ dÉn cÇn thiÕt khi sö dông m« h×nh HDM-4 cho c¸c ph©n tÝch ë c¶ møc ®é chiÕn l−îc vµ møc ®é dù ¸n. Bªn c¹nh ®ã, bµi b¸o cßn ®Ò ra c¸c ®Þnh h−íng ®Ó øng dông m« h×nh nµy sao cho cã hiÖu qu¶ h¬n trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖ ...